„Zet mensen niet bij het vuilnis”

Dat betoogde CU/SGP-raadslid A. Stoker gisteravond tijdens het raadsdebat over de positie van trouwambtenaar Eringa. Zij heeft vanwege haar geloofsovertuiging gewetensbezwaren tegen het homohuwelijk. Als ze geen paren van gelijk geslacht wil huwen, wordt haar contract dit najaar stopgezet. Het gemeentebestuur van Leeuwarden gaf gisteravond andermaal te kennen geen ruimte te bieden voor gewetensbezwaarde trouwambtenaren.

Dat is de CU/SGP (1 van de 37 raadszetels) en het CDA (7 zetels) een doorn in het oog. „Orthodoxe katholieken en christenen, Joden en moslims worden uitgesloten van deze functies”, zei CU/SGP-raadslid Stoker. Hij werd af en toe onderbroken door verontwaardigd geroezemoes vanuit de linkse partijen in de raad. „Het gemeentebestuur verlaagt zich tot een heksenjacht. In Leeuwarden heerst de god van de zelfbeschikking. Wie die god niet wil volgen, wordt de voet dwarsgezet.”

Oprisping
In de kwestie van de gewetensbezwaarde ambtenaar komt de intolerantie van de toleranten openbaar, betoogde Stoker. „Er heerst verwarring over het begrip tolerantie. Voor velen is het een soort ruimdenkendheid. Daarin is geen plaats voor strenge normen en een exclusief waarheidsbegrip.” Stoker riep op tot respect voor iedereen, ook voor gewetensbezwaarde ambtenaren. Hij wees erop dat ook in een stad als Amsterdam ruimte is voor ambtenaren met principiële bezwaren. „Schrijf mensen niet af. Zet ze niet bij het vuilnis. De Bijbel leert respect voor een ieder. We mogen mensen corrigeren als ze fout zijn, maar we veroordelen ze niet.”

Het CDA stoort zich eraan dat de gemeente wel vecht voor de rechten van de homobeweging, maar gewetensbezwaarden in de kou laat staan. CDA-fractievoorzitter G. Krol wees erop dat toenmalig staatssecretaris Cohen van Justitie in de Kamer nadrukkelijk heeft gezegd dat er ruimte moet zijn voor gewetensbezwaarde ambtenaren. Afgelopen week herhaalde de huidige staatssecretaris Kalsbeek dat standpunt. „Homohuwelijken moeten worden voltrokken, wet is wet, maar dan inclusief de toezegging van de staatssecretaris”, zei Krol.

In haar gezelschap schaarde zich gisteren ook D'66-minister Van Boxtel (Grotesteden-en Integratiebeleid). Volgens de bewindsman mogen ambtenaren van de burgerlijke stand die vanwege gewetensbezwaren geen homohuwelijk willen sluiten, niet worden ontslagen. Hij schrijft aan de Tweede Kamer dat voor zittende ambtenaren een goede, praktische regeling kan worden getroffen. Op de vraag of nieuwe ambtenaren wel verplicht kunnen worden een homohuwelijk te sluiten, gaat zijn brief niet in.

Dat is precies de ruimte die de gemeente Leeuwarden wil gebruiken om zich te ontdoen van een ambtenaar van de burgerlijke stand die weigert homohuwelijken te voltrekken. Volgens een woordvoerder Van der Leur is er namelijk geen sprake van ontslag, maar van het niet verlengen van een tijdelijk contract. ,Bij een nieuwe benoeming kun je nieuwe vragen stellen. Nieuwe trouwambtenaren moeten een verklaring ondertekenen waarin ze beloven alle wettelijke taken en gemeentelijke verplichtingen uit te voeren. Dat moet deze ambtenaar ook doen als ze trouwambtenaar wil blijven."

Prullenbak
Een motie van het CDA en de CU/SGP om ruimte te bieden aan gewetensbezwaarde ambtenaren en dat wettelijk vast te leggen haalde bij lange na geen meerderheid. Ook een motie van de Nieuwe Leeuwarder Partij (NLP, 3 zetels) en D66 (2 zetels) om de betrokken ambtenaar tot eind 2004 in functie te laten blijven, verdween in de prullenbak. De coalitiepartijen PvdA (met 13 zetels veruit de grootste partij) en VVD (5 zetels) staan voluit achter het college.

De Nieuwe Leeuwarder Partij verweet het college zich te laten opjagen door de homobeweging COC. „Bij de eerste oprisping van het COC raakt het college in paniek, gaan de messen op tafel en wordt het doodsvonnis over een ambtenaar uitgesproken”, fulmineerde NLP-fractievoorzitter G. Jacobse.

Hij bepleit een „uitsterfconstructie”, waarbij gewetensbezwaarde ambtenaren rustig hun tijd kunnen uitdienen. Jacobse wees erop dat ook in niet-religieuze kringen innerlijke bezwaren leven tegen het homohuwelijk. „Er is nog een lange weg te gaan voordat homoseksualiteit in grote kring is geaccepteerd. En het COC moet eraan wennen dat het de tolerantie die het van anderen verwacht, ook zelf opbrengt.”

Geraakt
Voor verantwoordelijk CDA-wethouder B. Bilker zijn de uitspraken van toenmalig staatssecretaris Cohen en zijn opvolger Kalsbeek om ruimte te bieden aan gewetensbezwaarden niet meer dan een „advies”, zo zei hij gisteravond. En dat advies volgt Leeuwarden niet op. „Ruimte voor gewetensbezwaarden is niet in wetgeving verankerd.”

Wethouder Bilker zei „diep geraakt” te zijn door de kwestie rond ambtenaar Eringa. De afgelopen weken kreeg het gemeentebestuur tal van bezorgde reacties, vooral uit reformatorische kring. „Het doet mij zeer dat dit allemaal gebeurt. Ik heb heel goede gesprekken met de betrokken ambtenaar gevoerd. Ze beleeft plezier aan haar werk, maar staat tevens pal voor haar eigen principes. Ze verdient alle respect. Ik had het graag anders gezien, juist ook omdat ik weet en voel dat het huwelijk van God gegeven is, waarin mensen verantwoordelijkheid voor elkaar dragen.”

Het Gereformeerd Maatschappelijk Verbond hoopt dat Eringa de beslissing voorlegt aan de Commissie Gelijke Behandeling en de ambtenarenrechter.