Binnenland6 juni 2001
Historicus niet erg onder de indruk

Dirk Hoogendam:
Berouw komt te laat

HILVERSUM – De Nederlandse ex-SS'er en veroordeelde oorlogsmisdadiger Dirk Hoogendam heeft gisteravond voor de Duitse televisie en in het NOS-journaal gezegd dat hij spijt heeft van zijn gedrag tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Hoogendam, alias De Bokser, dwong tijdens de Tweede Wereldoorlog opgepakte Joden en andere arrestanten met geweld tot bekentenissen. Het journaal toonde fragmenten uit een vraaggesprek van de Duitse televisie met Hoogendam.

„Het is te laat om te zeggen dat ik berouw heb, berouw komt altijd te laat. Maar zoals ik er nu over denk, zou ik het nooit weer doen. Wij hebben alleen partizanen en mensen die Engelsen hebben geholpen, mishandeld”, aldus Hoogendam. Hoogendam zei 56 jaar op de vlucht te zijn en niet meer te willen vluchten.

Regionaal historicus A. Metselaar toonde zich in de journaaluitzending niet overtuigd van de excuses van Hoogendam. „Ik zie geen emotie bij deze man. Wie hij heeft opgepakt, waren onschuldige burgers of burgers die onderduikers hadden of van wie de kinderen waren ondergedoken. Maar dat waren geen partizanen.”

In april onthulde De Telegraaf dat Hoogendam in de gemeente Ringgau in de Duitse deelstaat Hessen woont. Daar leeft hij onder de naam Dieter Hohendamm. Hoogendam werd in 1950 ter dood veroordeeld wegens landverraad. De SS'er was volgens de militaire rechtbank verantwoordelijk voor de dood van een onbekend aantal Nederlanders.

Schrikbewind
Het vonnis was bij verstek, omdat Hoogendam in 1946 voor zijn proces ontsnapte uit een gevangenenkamp. Zijn straf werd later omgezet in levenslang. Metselaar verklaarde eerder dat Hoogendam tijdens de Tweede Wereldoorlog een schrikbewind voerde in de omgeving van Hollandscheveld, nabij Hoogeveen, samen met de onlangs in Spanje overleden oorlogsmisdadiger Auke Pattist.

Op 12 mei van dit jaar slaagde justitie erin het vonnis aan Hoogendam te overhandigen. De voormalig SS'er tekende niet binnen de wettelijke termijn bezwaar aan tegen zijn veroordeling. Op grond daarvan kan het openbaar ministerie Duitsland om Hoogendams uitlevering vragen.

Justitie bekijkt nog of ze dat doet. De kans dat Duitsland Hoogendam uitlevert is klein omdat de voormalig SS'er de Duitse nationaliteit heeft en Duitsland geen onderdanen uitlevert. Van deze regel zou de Duitse justitie kunnen afwijken, omdat Hoogendam bij zijn naturalisatieaanvraag een valse naam en geboorteplaats heeft opgegeven. Hoogendam werd in 1922 geboren in Vlaardingen.