Binnenland18 april 2001

Rouvoet: Ik heb dus tegen
een muur staan praten

Door B. J. Spruyt
DEN HAAG – Toen mr. A. Rouvoet, justitiewoordvoerder van de ChristenUnie, zaterdag NRC Handelsblad van de mat raapte en het interview met minister Borst las, maakte zich vooral een „gevoel van verontwaardiging” van hem meester. En hij concludeert dat een minister die zegt geen boodschap meer te hebben aan de argumenten van haar tegenstanders, niet meer te handhaven is. „Zij heeft zichzelf onmogelijk gemaakt.”

Koortsachtig overleg tussen CDA, SGP en ChristenUnie heeft ertoe geleid dat minister Borst samen met premier Kok morgenmiddag naar de Tweede Kamer moet komen om zich te verantwoorden voor haar pleidooi voor een zelfmoordpil voor hoogbejaarden. Het CDA wilde aanvankelijk volstaan met mondelinge vragen tijdens het wekelijkse vragenuurtje, vanmiddag, maar vooral op instigatie van Rouvoet en zijn fractievoorzitter Van Dijke is nu gekozen voor het veel zwaardere middel van een interpellatie, af te ronden met een motie van afkeuring.

Waarover was u eigenlijk het meest verontwaardigd?
Rouvoet: „Als christen voelde ik mij natuurlijk zeer gegriefd door de kwetsende woordkeus van de minister en haar minachtende opmerkingen aan het adres van de tienduizend mensen die vorige week de stille tocht hebben gelopen. Maar mijn verontwaardiging als politicus is daarop niet gebaseerd. Die gaat over zaken die politiek van fundamenteel belang zijn: de inhoud van het interview zelf en het feit dat de minister zich afsluit voor het parlementaire debat.

Wat het eerste betreft, zowel in de Tweede als in de Eerste Kamer heeft de minister uit en te na betoogd wat de reikwijdte van het wetsvoorstel was en dat verdere vragen niet aan de orde waren. Nu stelt ze zelf het vervolg aan de orde, namelijk de vraag of hoogbejaarden die zich „te pletter vervelen” niet de beschikking moeten krijgen over een zelfmoordpil. Dat kan zij niet namens het kabinet hebben gezegd. Ze heeft aangegeven een persoonlijk voorstander van die pil te zijn en vindt dus kennelijk dat die pil eigenlijk ook in de wet had gemoeten. Dat kan staatsrechtelijk niet. Bovendien is het onverantwoord met betrekking tot de beeldvorming in het buitenland. De minister had zich na alle commotie over de wet moeten inspannen voor het herstel van de maatschappelijke rust over dit onderwerp. Maar ze heeft het tegenovergestelde gedaan.

Haar schofferende opmerkingen over de duizenden van de stille tocht getuigen van minachting in een sfeer van overmoed. Ze zegt geen boodschap te hebben aan mensen die „zo denken.” Wat bedoelt de minister met dat „zo”? Bedoelt ze alle mensen die het niet met haar eens zijn? Bedoelt ze dus in feite te zeggen dat ze geen boodschap meer heeft aan de argumenten van haar tegenstanders? Dan sluit ze zich af voor het parlementaire debat en maakt ze zichzelf onmogelijk als minister. En ik houd m'n hart vast, want binnenkort moeten we met deze minister gaan praten over de embryowet en over de late afbreking van zwangerschappen.

Kortom, ze heeft haar gezag verspeeld en moet dus weg. Als minister van de Kroon en als vice-premier kan ze de opvattingen van een substantiële minderheid van de Nederlandse bevolking niet bij voorbaat irrelevant verklaren. Kok heeft steeds gezegd dat het debat over een gevoelig onderwerp als euthanasie met de grootst mogelijke zorgvuldigheid en met respect voor ieders opvattingen moet worden gevoerd. Hij moet dus afstand nemen van de uitlatingen van Borst.”

Behalve die pil zelf, de woordkeus en het gebrek aan respect voor haar tegenstanders, bevat het interview uitspraken over het oprekken van haar eigen voorwaarden. Wat vindt u daarvan?
„Precies, de minister toont wel heel erg veel begrip voor artsen die zich niet aan de criteria van het nieuwe wetsvoorstel houden en niet van zins zijn de verlening van stervenshulp –ook als daar niet om gevraagd is– te melden. Dat maakt duidelijk dat deze wet de poort openzet naar onvrijwillige euthanasie. En laat ik het scherp zeggen: Die vorm van euthanasie valt al onder deze wet. Euthanasie bij wilsonbekwamen mag nu immers ook op grond van een wilsverklaring, die heel oud kan zijn. Het is allemaal nog veel erger dan men denkt. Euthanasie op 12- tot 16-jarigen mag nu ook, met toestemming van de ouders. Ik vraag me af hoe Borst dit gaat uitleggen in het buitenland. Ik wil de folders lezen voordat ze naar het buitenland worden verstuurd.”

U vindt dat Borst nu haar masker heeft laten vallen. Maar zijn christenpolitici niet gewoon veel te naïef geweest in de omgang met deze D66-minister?
„Nee, dat geloof ik niet. Zij heeft steeds respect en zorgvuldigheid beloofd. Ze zei gehecht te zijn aan een goed debat. Nu is duidelijk vanuit welke houding zij steeds de debatten heeft gevoerd. Ze heeft ons niet alleen niet willen begrijpen, maar ze heeft ook niet willen luisteren. Ik heb dus tegen een muur staan praten, want ze vond onze argumenten bij voorbaat niet relevant. Ik ben daarentegen tot op het laatste moment uitgegaan van haar bereidheid een poging te doen om ons te begrijpen en onze argumenten te wegen. Ik zou dat niet naïef willen noemen.”