Binnenland16 februari 2001

Criticus: Historie niet om zeep helpen

Neerlandicus pleit voor
aanpassing Wilhelmus

Van onze cultuurredactie
GOUDA – De neerlandicus dr. E. Hofman pleit voor aanpassing van de tekst van het Wilhelmus. Hij beperkt zich daarbij tot het eerste en zesde couplet. „We zouden het al dit voorjaar bij de aanstaande vieringen zo kunnen gaan zingen.”

Hofman stelt voor de woorden „van Duytschen bloet” te vervangen door „van edel bloed”, en in plaats van „Dat ik toch vroom mag blijven” voortaan te zingen: „Laat mij toch dapper blijven.” De slotregels van het eerste couplet zijn het meest ingrijpend gewijzigd: „Hoe machtig ook Hispanje, mijn land heb ik bewaard.”

Hofman wil de toegankelijkheid van het Wilhelmus met zijn aanpassingen verhogen. „Multicultureel Nederland kan deze gewijzigde tekst beter begrijpen. Tegelijk blijven we dicht bij de inhoud en de stijl van het oorspronkelijk Wilhelmus.”

Wilhelmuskenner dr. A. Maljaars is „in eerste instantie tamelijk negatief” over het voorstel. Volgens hem zijn de regels „De koning van Hispanje heb ik altijd geëerd” juist cruciaal. „In het laatste couplet van het Wilhelmus komt dat opnieuw terug: „Dat ik tot genen tijde de koning heb veracht.” Alleen daarom al kun je het niet zomaar wijzigen. Willem van Oranje was geen rebel, geen opstandeling. De meeste Nederlanders zijn het zich waarschijnlijk niet bewust, maar als we deze regels zingen, belijden we in feite onze onderworpenheid aan de overheid, aan de machten die boven ons gesteld zijn. Dat verdonkeremaan je met deze wijziging.

Je moet de historie niet om zeep helpen. Dat wij later een wereldoorlog met Duitsland hebben moeten uitvechten, doet niets af aan het feit dat Willem van Oranje van Duitse afkomst wás en dat de Duitsers in de 16e eeuw duizenden vluchtelingen uit de Nederlanden met open armen ontvingen. Als we het Wilhelmus vroom zingen, komen we misschien eindelijk van onze weinig christelijke Duitsvijandigheid af.”

Minder authentiek
Dr. J. de Gier, die eveneens over het Wilhelmus publiceerde, is milder in zijn oordeel. „De begrijpelijkheid van de tekst voor de hedendaagse Nederlander is ongetwijfeld verbeterd. De vraag is echter of je deze kant op moet. We hebben het oudste volkslied van Europa, dat ga je op deze manier wel aantasten. Het wordt minder authentiek. Het woord „vroom” bijvoorbeeld betekent inderdaad „dapper”, maar óók „vroom” in de hedendaagse betekenis van het woord. Die dubbele betekenis gaat verloren. Ook de historische context verdwijnt –Willem van Oranje was geen opstandeling tegen het wettig gezag– als je de koning van Hispanje uit de tekst haalt. Je verliest op historisch gebied heel wat, maar je wint aan begrijpelijkheid. Het is de vraag wat het zwaarst weegt.”