„Gigantische trauma's onder jeugd”

Tientallen Volendamse jongeren lopen deze dinsdagmiddag buurthuis Pius X in en uit. Betraande ogen. Stilzwijgen. Het jeugdcentrum –de pers komt er niet in– ligt niet ver van café Het Hemeltje waar afgelopen maandag zeker acht jeugdige plaatsgenoten omkwamen.

„Jongeren zoeken steun bij elkaar”, zegt directeur Schilder in het met kerstkaarten behangen kantoortje naast Pius X (spreek uit: tien). „We zitten nu nog in de onzekere fase. We kunnen weinig anders doen dan lijdzaam afwachten. Jongeren willen vreselijk graag weten hoe het is met vrienden. Hoeveel jongelui zijn er dood? Hoe gaat het met de ernstig gewonden? De jongeren snakken naar informatie.”

Van groot belang is dat de jeugd in de toekomst adequaat wordt opgevangen, beklemtoont Schilder. „Veel mensen zijn kampioen in het wegmoffelen van moeilijke zaken. Daar krijg je later problemen mee. Als jongelui slapeloze nachten krijgen, of veel gaan drinken, dan moeten we met ze in gesprek komen. Het is de taak van de hulpverleners om zicht te krijgen op verwerkings- en rouwprocessen. Dat wordt een gigantische klus. We moeten deze vreselijke toestand een plaats in ons leven leren geven. Er zijn zo veel gaten geslagen. Uit mijn eigen kring: Negen vriendinnen van m'n dochter liggen in ernstige toestand in het ziekenhuis.”

Afhoudend
Evert Karregat, voorzitter van de stichting Club- en Buurthuiswerk, is van nabij getroffen door de ramp in Volendam. Zijn zeventienjarige dochter raakte gewond –„licht, gelukkig”– en verblijft in het VU-ziekenhuis in Amsterdam. „Mijn dochter liep de trap op naar Het Hemeltje toen ze ineens vuur en rook zag. Ze is in paniek weggevlucht. Ze is kennelijk over iemand heen gestapt en is de dijk opgevlogen. Ze had niet het besef om te helpen.”

Bij zijn dochter signaleert Karregat eenzelfde soort verwerkingsproces als bij andere jongeren die naar buurthuis Pius X komen. „M'n dochter sloot zich maandag af. Ze was heel afhoudend en wilde niet over de ramp praten. Kennelijk moest ze schokkende zaken voor zichzelf verwerken. Dinsdag werd ze wat losser. Datzelfde zie ik ook bij de jeugd hier in Pius X. Maandagavond zaten ze stilletjes bij elkaar. Er werd zacht gepraat. Nu komen de verhalen wat meer los, naarmate de tijd verstrijkt. Je hoort vreselijke verhalen. Een boezemvriendin van m'n dochter is omgekomen.

Het meisje schijnt geen zware brandwonden te hebben gehad. Het kan zijn dat ze is vertrapt of is gestikt. Ik heb de moeder van het omgekomen meisje in de Nieuwjaarsnacht nog aan de telefoon gehad. De ouders leefden urenlang in grote onzekerheid. Pas om half zes werden ze geïnformeerd. Hun dochter is waarschijnlijk als een van de laatsten uit het café gehaald.”

Appelsap
Karregat is zeer te spreken over de opstelling van het personeel in het VU-ziekenhuis. „Topklasse. Artsen en verpleegkundigen leven erg met de slachtoffers mee. Een verpleegster zei vanmorgen tegen m'n dochter: Beschouw dit ziekenhuis als een eersteklas hotel. Het maakt niet uit wat je wilt hebben, wij brengen het. M'n dochter wilde bijvoorbeeld haar lievelingsappelsap en dat kreeg ze dan ook. Dat zijn leuke dingen.”

Sommige wijken in Volendam zijn zeer zwaar getroffen door de ramp, weet Karregat. „Volendam is een beetje opgedeeld in leeftijdsbuurten. In mijn omgeving wonen veel mensen van boven de veertig. Die hebben vaak kinderen van een jaar of zeventien. In een straal van 200 meter rond mijn huis zijn zeker vier, vijf doden te betreuren en wordt er gevreesd voor het leven van diverse zwaargewonden.”

De ramp versterkt de saamhorigheid in Volendam, constateert Karregat. „Mensen staan op straat in groepjes met elkaar te praten. Voorheen leefden de Volendammers, bij bijvoorbeeld een ernstig verkeersongeval, ook al wel met elkaar mee, maar nu is dat nog sterker. Iedereen belt. Het telefoonverkeer ligt soms plat.”

Karregat betwijfelt of de ramp in Volendam de mensen een sterker besef geeft van de vergankelijkheid van de mens. „Dat besef zal zo weer vervagen, denk ik. Mensen willen pijn en verdriet vergeten.”

Hoe dan ook, in de straten van Volendam zullen de inwoners jaar in jaar uit herinnerd worden aan het drama in de nieuwjaarsnacht. „Velen zijn gewond aan handen en gezicht. We zullen steeds aan de ramp herinnerd blijven. De Volendammers moeten er mee leren leven. En dat zal niet meevallen.”