Nederland verbaast
rest van de wereld

Bij het persbuffet zaten drie luid kakelende Japanners met de meest geavanceerde apparatuur hun verslag te maken. Door de wandelgangen kroop een team van de Vlaamse televisie, op zoek naar vooral tegenstanders van de nieuwe euthanasiewet. Iets verderop stond RPF-kamerlid Rouvoet een Amerikaanse cameraploeg te woord. Maar ook Russen, Britten en Fransen waren erbij. En Canadezen, Italianen, Spanjaarden, Tsjechen en Hongaren hingen tegelijkertijd aan de lijn. Buitenlandse media volgden gisteren geïnteresseerd, maar vooral verbaasd de Nederlandse discussie over de euthanasiewet.

Zowel kamerleden, woordvoerders van de ministeries van Justitie en Volksgezondheid als Nederlandse journalisten kregen talrijke vragen op zich afgevuurd over de wet, die uniek is in de wereld. Van CNN, de BBC, de Belgische VTM, Tokio Television tot aan de New York Times, de Washington Post en de Financial Times, alle brachten het nieuws over de aanvaarding van de wet prominent. ”Netherlands approve mercy killing”, kopte CNN-headlines.

Spoedbericht
Buitenlandse persbureaus als Reuters, DPA en AFP vonden de stemming een spoedbericht waard, hoewel eind vorige week, na afloop van het driedaagse debat, al vaststond dat alleen de SP en de christelijke fracties tegen zouden stemmen. Ook pakten radio- en televisiestations, weekbladen en kranten uit met analyses, hoofdredactionele commentaren en reportages.

De strekking daarvan: Nederland heeft een historische stap gezet om uitzichtloos en ondraaglijk lijdende patiënten op verzoek een 'zachte dood' te geven. De toonzetting is over het algemeen serieus. Opvallend is dat Reuters ruim het woord gaf aan de extreemste tegenstander van de wet, directeur Dorenbos van Schreeuw om Leven. Hij trok een parallel met de situatie in nazi-Duitsland van 1935. „In Nederland ben je je leven niet meer zeker”, luidt de vertaling.

VVD-kamerlid Vos mocht de wet toelichten aan een Hongaarse journalist, die zijn relaas met stijgende bewondering aanhoorde. „In Hongarije krijgt een patiënt niet eens te horen of hij ongeneeslijk ziek is, laat staan dat er een debat gevoerd kan worden over actieve levensbeëindiging op die gronden”, aldus Vos.

Voorbeeld
Alhoewel Nederland ver voor de troepen uitloopt, heeft ook in andere landen discussie plaats over het onderwerp. In de Verenigde Staten en Engeland zijn lobby's actief die vinden dat hun regeringen het Nederlandse voorbeeld zouden moeten volgen. Faye Girsh, president van de Hemlock Society in de VS, zei gisteren: „We hebben altijd al grote bewondering gehad voor wat het Nederlandse volk op dit gebied heeft gedaan. Het is zeer zorgvuldig omgesprongen met het bieden van hulp bij vrijwillige euthanasie en is daar ook altijd heel open in geweest.” Een woordvoerder van de Voluntary Euthanasia Society in Londen noemde het aannemen van de wet een „moedige stap.” „Nederland wijst ons al twintig jaar de weg in deze moeilijke materie.”

In Frankrijk is sinds enkele maanden een publiek debat aan de gang over versoepeling van de euthanasiewetgeving. Vandaar dat het Nederlandse debat door regering en parlement in Parijs met grote belangstelling is gevolgd. In België ligt een wetsvoorstel van de paars-groene regering op tafel dat eveneens tot doel heeft de bestaande praktijk te legaliseren.

De Oostenrijkse regering heeft in haar regeringsverklaring expliciet een afwijzing van een liberalisering van euthanasie laten vastleggen. „Iedere stap in de richting van actieve stervenshulp wordt resoluut afgewezen.” Een recente enquête heeft echter duidelijk gemaakt dat 69 procent van de bevolking voorstander is van een door artsen gecontroleerde stervenshulp. In Wenen wordt daarom ook rekening gehouden met een heropleving van de discussie.

Toerisme
De reacties in Italië zijn verdeeld. Scherp afwijzend is het Vaticaan. Maar de invloedrijke La Repubblica prijst „de Nederlandse pragmatische visie op het recht, waardoor dat wat toch al gebeurt, in de maatschappij wordt toegestaan om te voorkomen dat er een illegale markt ontstaat.” De Corriere della Sera wil onder zijn lezers een referendum houden naar de wenselijkheid van een euthanasiewet in Italië.

De ”Tagesschau”, het best bekeken nieuwsprogramma op de Duitse televisie, besteedde gisteravond uitgebreid aandacht aan de Nederlandse wereldprimeur. Ook in andere Europese journaals dook de Tweede Kamer ineens op. Beelden van de stemming werden echter al snel afgewisseld met reportages over de grachten in Amsterdam, de coffeeshops en het gedoogbeleid inzake drugs en prostitutie.

De Russische kwaliteitskrant Izvestija wijdde gisteren bijna de gehele voorpagina aan het Nederlandse besluit. De ondertoon in de Russische media was er een van verbazing, omgeslagen in spot. „Dat liberale Nederland verrast de wereld opnieuw, nu door de grenzen van leven en dood te verleggen. In Nederland is alles mogelijk.”

Een Moskouse radioverslaggever zei gisteren dat na het prostitutie- en drugstoerisme nu ook het euthanasietoerisme een bloeiende industrie voor Nederland kan gaan worden. „Wie dood wil, neemt gewoon een enkeltje Nederland”, zei hij. Op een wat serieuzere toon verklaarden deskundigen dat de Nederlandse stap medisch-ethisch ondenkbaar zou moeten zijn.