Binnenland16 oktober 2000

Top-20 van kwakzalvers

Door J. van Klinken
De top-20 van kwakzalvers die de Vereniging tegen de Kwakzalverij afgelopen zaterdag bekendmaakte, brengt nog weer eens aan het licht tot welke merkwaardige types zieke mensen hun toevlucht nemen.

Zo vermeldt de lijst op nummer 3 ene Johan Borgman (1889-1976), die niet alleen gespecialiseerd was in occulte methoden maar ook schilderijen met een geneeskrachtige werking vervaardigde. Hij schilderde uitsluitend zeegezichten, zo'n 400 in totaal. Volgens de overlevering maakte een professor in de theologie die leed aan uitputting en slapeloosheid, na aanschaf van zo'n schilderij een opmerkelijk herstel door.

Natuurgeneeskundige H. J. Eilers uit Oegstgeest, die op nummer 13 eindigde, kon er ook wat van. Hij wierp zich op als expert in de bestrijding van tbc. Befaamd waren zijn capsules. Uit onderzoek bleek naderhand dat ze waren gevuld met levertraan, kaneelolie en peterolie. Tegen aambeien zette hij bloedzalf in. Onderzoek bracht aan het licht dat de zalf bestond uit beschimmelde boter met kleurstof.

Wie denkt dat zulke praktijken alleen vroeger ingang vonden, omdat de mensen toen nog niet zo slim waren, komt bedrogen uit. In Heerenveen is tot op de dag van vandaag Jelle Veenman actief. Hij neemt in de top-20 de plaats van hekkensluiter in.

Veeman verkoopt auramiddelen, die goed zijn voor ons „tweede lichaam.” Hij vermengt die middelen met afvalstoffen uit ons lichaam, zoals transpiratievocht, haren, nagels, oorsmeer, speeksel en urine. In een ander middel verwerkt hij een kleine hoeveelheid ochtendontlasting van een persoon die ten minste veertien dagen geen vlees, eieren en kaas heeft gegeten.

Een collega, ene Van der Upwich (nummer 4), mocht graag roeren in ontlasting. Hij kon dan feilloos de diagnose stellen. Zijn vrouw vond het maar een vies gedoe. Toch liet hij zich daardoor niet uit het veld slaan. Tot diep in de nacht bestudeerde hij de uitwerpselen van zijn patiënten, omdat daarin naar zijn zeggen het grote geheim was gelegen. Ten onrechte werden ze vaak weggespoeld, vond hij.

Zelfs het Koninklijk Huis liet zich in met dit soort vreemde snuiters. Astroloog J. G. Mieremet, die de 18e plaats bezet, werd op Soestdijk te hulp geroepen om aardstralen op te sporen die de Oranjetelgen en hun paarden de nodige ongemakken bezorgden. De affaire met nummer 14, Greet Hofmans, is genoegzaam bekend. Niet de toenmalige Koningin, maar prins Bernhard haalde haar overigens naar het paleis. Daar zou hij nog veel spijt van krijgen. Tot slot zij nog vermeld dat het Staphorster Boertje, die de vijfde plaats inneemt, ooit werd geconsulteerd door niemand minder dan de Zuid-Afrikaanse Boerenleider Paul Kruger. Het advies van het boertje laat zich raden: Alles sal reg kom.