„Weg met de netelenbossificering”

De Vijfhuizerweg richting Vijfhuizen. Een vlek onder de rook van Hoofddorp. En letterlijk onder de rook van de vele charters die gistermiddag ronkend het luchtruim kozen. Op weg naar verre oorden. „Om”, in de woorden van de bekende milieugoeroe Wouter van Dieren, „opgepropte en gestresste mensen te gaan lossen in betonnen appartementen, die liggen aan in beton gegoten kusten, in gruwelijke oorden waar eigenlijk niemand zijn wil.” Zo erg zal het niet altijd zijn, maar de collectieve onrust die het mensdom massaal op (verre) vakantie drijft, heeft wel licht hysterische trekjes, en wellicht zijn die het best zichtbaar op een zomerse Schipholdag vol met startende en landende charters.

De bouwlocatie voor het zeppelinaanlandstation ligt, natuurlijk een beetje pesterig, aan de rand van het Bulderbos, dus op de plek waar de vijfde Schipholbaan moet komen. Naast het nog door de overheid te onteigenen protestbos met bomen van burgers, organisaties en gemeenten schudt een dragline dezer dagen het bruikbare puin uit de hopen die resteren na de sloop van enkele agrarische gebouwen. Tegenover het Bulderbos veroorzaakt een colonne zware zandwagens een enorme stofwolk. De aanleg van de vijfde baan krijgt heel voorzichtig contouren.

„Niet iedereen”
De eerste paal voor de zeppelinhalte is hemelsblauw van kleur, de heistelling ramt hem moeiteloos de grond in. Een van de twee opgeschroefde bordjes met daarop de bedoeling van de initiatiefnemers verdwijnt vier meter onder de grond. „Als de startbaan straks wordt aangelegd, zagen we onze paal af. Wanneer archeologen over honderd jaar de vijfde baan opbreken en de heipaal ontdekken, kunnen ze lezen dat in 2000 niet iederéén geloofde in materiële groei en vooruitgang op deze verwoestende manier”, zegt kunstenaar Niek Verschoor van de stichting Kunst en Milieu.

Het Platform Luchtschepen, de stichting Kunst & Milieu en de vereniging Milieudefensie willen er met hun actie bij de overheid op aandringen haast te maken met de introductie van luchtschepen voor het vervoer van goederen en personen. Volgens de organisaties zijn zeppelins een prachtig alternatief voor lawaaiige vliegtuigen.

Het luchtschip is, met een snelheid van 150 kilometer per uur, ideaal voor vracht- en personenvervoer op Europese routes zoals Amsterdam-Londen en Brussel-Berlijn. Drama's als met de ontplofte Hindenburg (1937) zijn uitgesloten, omdat het brandbare waterstofgas van toen nu is vervangen door het onbrandbare edelgas helium.

„Luchtschepen bieden duurzame mobiliteit waar infrastructuur en milieuruimte schaars is”, zegt het Platform Luchtschepen. Voor de aandrijving denken de bouwers aan diesel, lpg en op termijn aan zonne-energie. De uitstoot is te vergelijken met die van een intercitytrein, de geluidsproductie blijft beperkt tot een zacht zoemend geluid, omdat de motoren die de propeller aandrijven geïsoleerd binnen in het frame van de romp liggen.

Betuwelijn
Heertje grijpt zijn kans om zijn „niet-alleen-anti-boodschap” de wereld in te slingeren, juist vanaf deze plaats. „Dit is een signaal dat er in onze gemeenschap iets aan de gang is. Alleen groei en louter nadruk op cijfers maakt mensen ongelukkig. Zo'n maatschappij loopt onherroepelijk vast. We moeten af van de netelenbossificering van de samenleving. Bredere wegen, overal havens, onnutte spoorlijnen... Terwijl we toch al een flink ruimteprobleem hebben. De lage toegevoegde waarde van dit alles is ook nog eens slecht voor het milieu. Over een klein aantal jaren is er niemand meer die in zo'n land, in zo'n in beton gegoten omgeving, wil werken.”

Volgens Heertje weigert Netelenbos –„toen ik vanmiddag van huis ging was ze nog steeds minister van Verkeer en Waterstaat, maar je weet natuurlijk nooit wat er tussentijds gebeurt in Den Haag”– één cent aan het luchtschepeninitiatief uit te geven. „Een paar miljoen voor goed onderzoek naar alle mogelijkheden –die zijn er volop– kan er niet af. Zij stopt haar miljarden liever in de bodemloze put die Betuwelijn heet. Ik voorspel dat over een halfjaar definitief het doek zal zijn gevallen voor die zinloze lijn. De Betuweroute zal binnen zes maanden worden afgeblazen. Houd mij aan mijn woorden.”

Gisting
Onder de oppervlakte van 'Den Haag' gist het namelijk enorm, zegt Heertje. „Er is veel gaande, en niet alleen op dit terrein. Kijk naar het onderwijs, daarvoor geldt hetzelfde verhaal: kwantiteit zal moeten worden verruild voor kwaliteit, willen we overleven. Zoals het nu gaat, kan het niet lang meer doorgaan. Ook mijn eigen partij, de PvdA, voert een beleid alsof we nog in de jaren zestig leven. Alsof een tekort aan werkgelegenheid nog steeds het probleem zou zijn. Integendeel, we hebben te weinig mensen en daarmee de kansen om kwaliteit vóór te laten gaan.”

De Tweede Kamer overigens voelt wel voor zeppelins, maar denkt dat die pas over een jaar of vijf jaar kunnen worden ingevoerd. Het consortium Rigid Airship Design (RAD) in Lelystad wil in 2001 een prototype van de luchtsigaar klaar hebben, van 180 meter lengte. Tijdens Euro 2000 zette de politie kleine zeppelins in om supporters in de gaten te houden.