Binnenland1 april 2000

Naar een verantwoorde
internettoegang

Door ing. J. Koetsier
De Erdee-holding heeft zich zitten verbijten. Laten we het maar eens eerlijk zeggen. Binnen de gereformeerde gezindte laaide een discussie op. Over de vraag of internet mag. Te land, ter zee en in de lucht. Op de hielen gezeten door een snel veranderende praktijk en samenleving, versmalde de discussie zich tot de vraag of internet binnen het gezin verantwoord is.

De raad van bestuur van Erdee besloot –in wijsheid– te proberen deze discussie niet aan te scherpen, niet te polariseren, terughoudend te zijn in publicaties. Ondertussen sloot de gereformeerde gezindte –waar het pc-bezit hoger ligt dan het landelijk gemiddelde– zich massaal aan op internet. Om daarmee de verschillende toepassingen die via internet lopen (e-mail, www, nieuwsgroepen, chatboxen) te kunnen benutten.

Het onderwijs kampte met hetzelfde probleem. Binnen de schoolsituatie werd internet noodzakelijk; de exameneisen veronderstellen kennis van het omgaan met internettoepassingen. Maar de discussie deed het onderwijs op eieren lopen. En dat hebben ze op bewonderenswaardige wijze gedaan.

Maar de leerling –en met hem de ouders– was minder terughoudend. Momenteel beschikt 40 procent van de leerlingen van het reformatorisch middelbaar onderwijs thuis over een internetaansluiting, in nagenoeg alle gevallen een 'open' aansluiting, waarmee naast goede informatie ook met enkele klikken verderfelijke informatie op het beeldscherm kan worden gehaald.

Terwijl het reformatorisch onderwijs –terecht– benadrukt dat niemand voor zijn opleiding thuis over internet hoeft te beschikken, is die vermeende noodzaak vaak toch de hefboom geweest. Veel ouders beseffen daarbij nauwelijks wat ze in huis hebben gehaald, evenmin als ze weten welke computerspelletjes er bij zoonlief op de pc kunnen zitten.

Achterstand
Bedrijven die –vanuit zakelijke, maar niet minder ideële motieven– de gereformeerde gezindte mogelijkheden wilden bieden om zich te beschermen tegen slechte informatie, liepen een aanzienlijke achterstand op.

Daarom heeft de raad van bestuur van de Erdee-holding recentelijk besloten het RDNet –een prachtproduct in de kinderschoenen– een flinke impuls te geven en zonder terughoudendheid op de markt te zetten. Niet om winst te maken, hoewel rendement te zijner tijd vanzelfsprekend noodzakelijk is. Wel om dienstbaar te zijn aan de gereformeerde gezindte. In aansluiting op de doelstelling van de Erdee-holding, zoals die meer dan dertig jaar geleden werd geformuleerd: het verspreiden van de gereformeerde beginselen en een dam opwerpen tegen de geest van de tijd.

De Erdee-holding zal breed aandacht gaan schenken aan RDNet-Plus. Om allerlei misverstanden uit de weg te ruimen, te wijzen op de ontwikkelingen binnen samenleving en gereformeerde gezindte en om blijvende doordenking te bevorderen. Daarom zal er op 29 mei een congres worden belegd in Apeldoorn waar meer dan tweehonderd mensen uit de gereformeerde gezindte van gedachten zullen wisselen. Er zullen ambtsdragersbijeenkomsten worden gehouden en gebruikersavonden. Ons standpunt is duidelijk: Een open internetaansluiting achten wij in principe onaanvaardbaar. Wie gebruik moet maken van internet, doet er wijs aan te zoeken naar een beschermend alternatief, waarbij de zinvolle kanten van internet benut worden en de verderfelijke informatie geweerd wordt. Het gezin –als veilig, vormend nest– verdient een bijzondere zorg en bescherming.

RDNet-Plus wil een verantwoord alternatief zijn voor ieder die besluit een internetaansluiting te nemen.

Filtering
Filterprogramma's proberen met behulp van software ongewenste informatie te weren van de computer. De ontwikkeling van filters is in volle gang, maar tot nu toe is er nog geen filter van voldoende kwaliteit op de markt. Ondanks alle veelbelovende advertenties. Tests hebben uitgewezen dat een aanzienlijk deel van de slechte informatie wordt doorgelaten en dat tevens veel goede informatie wordt geblokkeerd. Bovendien is de bediening van het filter in handen van de eindgebruiker, waardoor die opnieuw gemakkelijk bij de verderfelijke informatie kan.

Andere aanbieders werken met filters die een eerste selectie toepassen. Daarna worden –met behulp van een softwareprogramma– alle internetpagina's bekeken en van een 'vlaggetje' (media, sport, muziek, porno, video enz.) voorzien. Vervolgens kan de gebruiker een keuze maken welke vlaggetjes wel of niet bekeken mogen worden. Daarbij kan onderscheid gemaakt worden tussen verschillende gebruikers van de computer. Opnieuw ligt de eindverantwoordelijkheid bij de gebruiker.

Om al die internetpagina's te bekijken zijn communities nodig, grote groepen vrijwilligers, die de pagina's van vlaggetjes voorzien. Wie bedenkt dat op dit moment naar schatting wereldwijd 10 miljard pagina's via internet te bereiken zijn, beseft de onmogelijkheid van deze klus. Het aantal Nederlandstalige pagina's bedraagt ongeveer 7 miljoen. De toename van pagina's gaat zeer snel; de laatste twee maanden 1 miljoen pagina's. Het is de vraag of het lukt dit bij te houden, vooral in de toekomst. Bovendien is het zeker onmogelijk om een community te vormen die met deze methodiek niet alleen de Nederlandstalige maar ook de Engelstalige pagina's gaat beoordelen, althans, als dat zou moeten gebeuren volgens de criteria die bijvoorbeeld voor RDNet-Plus gehanteerd worden.

RDNet-Plus
Het RDNet bestaat uit een drietal varianten: RDNet-Basis (e-mail plus de digitale krant); RDNet-Info (voornoemde zaken plus het RD-krantenarchief) en RDNet-Plus (alle voornoemde zaken plus toegang tot een brede selectie van internetsites).

RDNet bestaat dus uit een aantal producten. Dit aantal wordt na de zomer uitgebreid met bijvoorbeeld een vacaturebank en een centrale activiteitenagenda. Wie een abonnement neemt op RDNet-Plus, krijgt een mand met producten, waarvan de toegang tot internetsites er één –zij het niet de minst belangrijke– is.

Het RDNet-Plus is wezenlijk iets anders dan filtersoftware of de 'vlaggetjes-software'. RDNet is provider, biedt toegang tot (een gecategoriseerd en gerubriceerd deel van) internet en verleent daarbij een aantal diensten, en betaalt daar ook voor. Vergelijking met gratis-internetaanbieders is in dit verband niet terecht. Een gratis-internetaanbieder doet niet anders dan de kraan openzetten tussen iemands computer en internet. De inhoudelijke en technische kwaliteit is meestentijds ver onder de maat (ook slechte informatie bereikbaar, beperkte bandbreedte en te veel abonnees op één poort, dure helpdesk enz.).

RDNet-Plus, waarheen?
RDNet-Plus, waarheen? Naar spoedige uitbreiding van het aantal bereikbare sites en een goede zoekmachine. Aan dat laatste wordt op dit moment gewerkt. We leggen op dit moment de laatste hand aan een programma dat de verwerking van de sites automatiseert. De verwachting is dat eind van het jaar 10.000 sites bereikbaar zullen zijn. Daarna moet dit aantal stapsgewijs, maar wel zo snel mogelijk, oplopen. Natuurlijk zouden we graag sneller gaan en meer willen bieden. De Erdee-holding heeft financieel echter een beperkte spankracht, zeker in vergelijking met veel opererende internetbedrijven.

Om adressen te verkrijgen van nuttige sites zal een beroep worden gedaan op de achterban. Wie bijvoorbeeld toegang wil hebben tot nuttige sites, die nog niet 'open' staan, kan de adressen daarvan doorgeven aan RDNet. Na screening worden deze toegevoegd. Veel mensen hebben vanuit hun eigen discipline al een schat aan bookmarks die het RDnet graag toevoegt aan RDNet-Plus. Zo groeit het RDNet-product uit tot een geordende informatiebron van grote waarde.

Is RDNet-Plus te beperkt? Er is wellicht een selecte groep mensen voor wie geldt dat ze voor hun werk over veel informatie moeten beschikken. We moeten dat niet overdrijven. Het hangt van je principiële instelling af. Hoe reëel is die extra belangstelling? Als je heel eerlijk bent, moet je erkennen dat je een heleboel van het grote internet kunt missen, zelfs niet moet willen hebben. We kunnen wel álles willen. Maar dan weten we dat we onszelf moedwillig in verleiding brengen. De vraag is of we dan nog eerlijk kunnen bidden: Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze.

Wie vanuit bedrijfssituatie of schoolsituatie meer nodig heeft dan de selectie van RDNet-Plus, kan in overleg tot een eigen (breder) profiel komen.

Er valt tegelijk nog veel te wensen. Zodra er een goedwerkend filter op de markt is, kan dit als het ware onder RDNet-Plus worden geschoven. Daarover wordt door de Erdee-holding en ClickChoice overlegd. Want tevreden zijn we pas als een maximaal resultaat is bereikt: een brede informatievoorziening en een verantwoorde internettoegang.