„Bram is thuis erg opgeknapt”

Bram (18) heeft verstandelijk beperkte vermogens. Bovendien is hij chronisch psychotisch en heeft hij een aan autisme verwante stoornis. De combinatie verstandelijke handicap en psychische ziekte maakt het bijna onmogelijk een goede instelling voor hem te vinden. De enkele voorziening voor jonge, licht verstandelijk gehandicapten met gedragsproblemen heeft lange wachtlijsten.

Samen met acht andere ouderparen stapten vader en moeder Timmerman gistermorgen naar de rechter. In een kort geding eisten zij van zorgverzekeraar Het Groene Land voldoende geld voor de zorg voor hun kind. De Federatie van Ouderverenigingen (FvO) van gehandicapten stimuleerde hen deze stap te nemen. De federatie hoopt met dit proefproces geld af te dwingen voor de gehandicaptenzorg.

November vorig jaar dwong een aantal ouderen thuiszorg af van de verzekeraar. Die verwees naar de overheid, die op haar beurt met geld over de brug kwam. De ouderenfederatie hoopt op hetzelfde effect.

Redelijk leven
De familie Timmerman ondervindt nog dagelijks de gevolgen van het heen-en-weergeschuif tussen overheid en verzekeraar. Bij Bram werd op achtjarige leeftijd de diagnose gesteld van aanverwant autisme en schizofrenie, met chronische angsten als gevolg. Hij kwam terecht in 't Ruige Veld in Rolde, een kinder- en jeugdpsychiatrisch ziekenhuis. Timmerman: „Het was de bedoeling dat hij daar anderhalf jaar zou blijven. De beste medicatie werd uitgedokterd, zodat hij een redelijk leven heeft gekregen.”

Na de anderhalf jaar moest hij weg. „Bram was uitbehandeld”, zegt z'n moeder. „Op een gegeven moment kregen we een brief dat hij per 1 april '97 moest vertrekken. We werden moreel onder druk gezet. Hij bezette een dure plek voor een ander. Maar wij wilden hem daar ook weg hebben. Op den duur werd Bram er ongelukkig. Hij was een heel bang mens. Maar we wisten niet waar hij naartoe moest.”

De Timmermannen maakten kennis met een particulier initiatief voor een woonboerderij voor gehandicapte jongeren in de buurt van Zwolle. Het leek veelbelovend. Het echtpaar vroeg begin '97 een persoonsgebonden budget aan, dat nodig was om een plaats in de boerderij te krijgen. „Nu, drie jaar later, staan we hier nog voor op de wachtlijst. Het geld is op, horen we telkens.”

Erg wrang
Vlak voordat Bram naar de woonboerderij vertrok, kreeg het Zwolse gezin bericht dat de zoon weer een jaar in 't Ruige Veld mocht blijven. Z'n vader: „Erg wrang, want die plaats kostte 1600 gulden per dag, een half miljoen per jaar dus. Persoonsgebonden budget kregen we niet, dus we hebben op eigen kosten het zeven keer goedkopere initiatief van de woonboerderij betaald.”

Dat kostte op jaarbasis 72.000 gulden, een onmogelijk bedrag voor de familie Timmerman, wonend in een normaal rijtjeshuis. De werkgever van Henk schoot te hulp. Hij stort maandelijks het benodigde bedrag als renteloos voorschot, waarbij de Timmermannen het voor het einde van het jaar moeten terugstorten. De gereformeerde kerk waar de familie lid van is, zette een steuncomité op dat door middel van bazars en andere acties het geld bij elkaar sprokkelt. „Hartverwarmend, maar ergens te gek voor woorden dat dit in Nederland moet.”

De woonboerderij bleek slecht geleid; daarom keerde Bram noodgedwongen juni vorig jaar naar huis. Zijn moeder verzorgt hem en twee therapeuten –die de familie samen 3000 gulden per maand kosten– houden hem overdag bezig. Het resultaat hangt aan de wand: een prachtig hondenschilderij en een zelfportret. „Bram is thuis erg opgeknapt, en wij zijn ook gelukkiger geworden, voelen ons completer”, aldus mevrouw Timmerman. Zijn vader: „We willen hem nu graag thuis houden, hier voelt hij zich het best. Maar de zorgverzekeraar stuurt ons naar Den Haag en de politiek naar Het Groene Land. Van het kastje naar de muur. Dát is de zorg in Nederland.”

Bram komt binnen met een begeleidster. Hij mag nog even met haar mee, om ook een sigaartje te roken. Hij pakt zijn vader bij de achterkant van zijn hoofd. „Nu moet hij even mijn nekharen zien”, zegt Timmerman lachend. „Ga nu maar mee, dan kom je zo weer thuis.” „En dan, gaan we dan eten?” „Dan gaan we eten koken”, lacht z'n moeder.