„Niet overtrokken reageren op FPÖ”

Correspondente Karin Jusek van NRC Handelsblad las het politieke programma van de FPÖ en zette de ondeugden die ze tegenkwam gisteren in het dagblad op een rij. „Op het eerste gezicht niet het programma van een extreem-rechtse partij”, aldus de correspondente. Toch zou in de pleidooien tegen vervlakking van de christelijke cultuur, die volgens de FPÖ wordt bedreigd door „de fundamentalistische islam, maar ook door het hedonistische consumentisme, een agressief kapitalisme en obscurantisme”, iets heel bedenkelijks schuilen.

Voor een SGP'er heeft de FPÖ daarmee nog weinig kwaads gezegd. In het verkiezingsprogramma van de SGP staat onder het kopje ”Vreemdelingen in Nederland” dat de multiculturele samenleving niet mag leiden tot een gelijke behandeling van culturen en dat christelijke aspecten in de Nederlandse samenleving bescherming verdienen. Verder worden consumentisme, agressief kapitalisme en obscurantisme in dat opzicht ook in het SGP-programma als bedreigend beschouwd.

Dat op dergelijke onderdelen van het FPÖ-programma forse internationale kritiek komt, stemt het SGP-kamerlid Van den Berg zorgelijk. „Kennelijk is er in het algemeen weinig begrip voor het handhaven van de eigen identiteit”, stelt hij vast.

Demagogie
Het overgrote deel van de commotie richt zich echter op redes van FPÖ-leider Haider die rieken naar demagogie, alsmede op artikelen in FPÖ-jaarboeken die ervan getuigen dat Oostenrijk het donkerbruine oorlogsverleden nog niet heeft verwerkt. Op dat punt neemt Van den Berg radicaal afstand van Haider en de zijnen. „Wij hebben als SGP-fractie natuurlijk geen enkele affiniteit met dergelijk gedachtengoed. Dat staat heel ver van ons af. In dit opzicht begrijpen we de zorg die ontstaat heel goed.”

Toch mag die zorg volgens Van den Berg niet leiden tot voorbarige internationale reacties zoals het terugtrekken van ambassadeurs en het anderszins isoleren van Oostenrijk. „Het gaat in de eerste plaats om een binnenlands probleem van Oostenrijk. Hoe kan de verkiezingsuitslag worden omgezet in een regering, die al of niet steunt op een meerderheid in het parlement? Dat lijkt me nou typisch iets dat tot de nationale soevereiniteit behoort. We zouden het ook zeer merkwaardig vinden wanneer het buitenland zich met onze kabinetsformatie ging bezighouden.”

Van den Berg wijst erop dat die lijn in het verleden meermalen is gevolgd, ook wanneer politieke partijen met een neocommunistische of neofascistische inslag ergens aan de regering deelnamen. „Dat is in Italië wel gebeurd”, weet de SGP'er. „En ook in Frankrijk heb je een relatief sterke extreem rechtse partij. Daarover is nooit de commotie ontstaan waarvan nu in het geval van de Oostenrijkse FPÖ wel sprake is.”

Intolerantie
Wat de SGP betreft hoeft de Europese Unie zich niet geroepen te voelen om zich met de regeringsvorming binnen de grenzen van haar lidstaten te bemoeien. „Wij hebben altijd al een grote brok scepsis tegenover de Europese Unie gehad en dat blijft recht overeind staan”, aldus Van den Berg.

De SGP'er is mede zo afkeurend over de zijns inziens „overtrokken en voorbarige” Europese kritiek op de Oostenrijkse regering, omdat die deels ook voortkomt uit de „intolerantie der toleranten.” Die zou zich op een bepaald moment ook tegen de SGP kunnen richten, beseft het SGP-kamerlid. „Wanneer de SGP met haar theocratische gedachtengoed zou deelnemen aan de Nederlandse regering –wat helaas een hypothetische situatie is– dan zou dat reacties van dezelfde aard kunnen oproepen.”

Volgens Van den Berg wordt „in onze tijd” waar, wat Groen van Prinsterer al lang geleden heeft gezegd: „Het kenmerk van het liberalisme is vrijheid voor iedereen, behalve als je het er niet mee eens bent.” Verkieslijker dan nu die „intolerantie der toleranten” aan de dag te leggen, is het beoordelen van de nieuwe Oostenrijkse regering op haar daden straks, meent de SGP'er.

Met de Leidse politicoloog Van Holsteyn is Van den Berg van mening dat scherpe internationale reacties voor Haider en de FPÖ wel eens heel voordelig kunnen zijn. Tegelijkertijd ziet hij met Van Holsteyn een lichtpuntje in de regeringsdeelname van de FPÖ. „Wanneer zulke partijen niet meer oppositie voeren, maar regeringsverantwoordelijkheid moeten dragen, zie je vaak dat de steun van de kiezer als sneeuw voor de zon verdwijnt.”