„Maaltijd is voor ons ontmoeting”
Door J. C. Karels
VEENENDAAL – „Wat je normaal gesproken niet zo gauw tegen elkaar zegt, kan soms 's avonds laat, als je alleen met zoon of dochter bent, vertrouwelijk besproken worden. Met pottenkijkers erbij lukt het niet,” zegt mevrouw J. H. van Klinken uit Veenendaal. Een gezin heeft rustpunten nodig.
Het gezin Van Klinken telt dertien kinderen. Twee zijn er inmiddels getrouwd. De andere elf gaan elke morgen tussen tien voor zeven en half negen de deur uit. Mevrouw Van Klinken: „Toch is er van haast geen sprake. Het gaat allemaal in fasen. Als eersten gaan er vier naar school in Amersfoort. Eén vertrekt op onregelmatige tijden naar De Driestar. Tussen zeven en half acht wordt gegeten met de kinderen die naar de basisschool gaan. Dan is er nog een zoon die in Utrecht studeert. Die vertrekt meestal om half negen met de trein”.
Elke dag weer een onrustige start? „Als het half negen is geweest, sla ik soms een zucht van verlichting. Het is best enerverend allemaal. Al je dochters moeten het haar doen. Een ander vergeet z'n boek. Soms moet je mopperen. Toch ervaar ik het niet als haastig. Ik vind het juist prettig dat ze niet allemaal tegelijk de deur uitgaan. Met z'n dertienen aan tafel is veel onrustiger. Het heeft te veel negatieve effecten als je allemaal om half zeven gaat zitten”.
Compleet
„Dat is 's avonds anders. Dan gebruikt het gezin gezamenlijk de avondmaaltijd”. Is het moeilijk compleet te zijn? „Onze jongen die studeert, is vaak niet bij het eten. Die leeft helemaal zelfstandig. Dat heb je gewoon. Maar verder is meestal iedereen aanwezig. Vader is er af en toe niet. Moeders met grote gezinnen weten daar wel van: de afwezige vader is altijd een groot probleem. Daar krijg je drie vaders voor terug. Je moet de kinderen dan aan het verstand brengen dat ze zich niet met elkaar mogen bemoeien. Dan zet je die naast die, want die kan niet met die. De kinderen zelf ervaren de avondmaaltijd daarentegen anders. Ze praten wel raak. Voor kinderen is het juist een onmoetingsplaats”.
De oudere kinderen klussen naast het schoolwerk van alles bij: de één werkt bij de bloemist, de ander maakt kantoren schoon, weer een ander kun je bij de meelboer aantreffen. Op ongebruikelijke tijden? „Aparte tijden spelen bij ons niet zo. Dat komt ook doordat de kinderen niet in winkels werken. Ze kunnen ongeveer zelf de tijd indelen. Ik zeg daarom altijd: „Je gaat maar werken als we klaar zijn met eten”.
De invloed van een dreigende 24-uurseconomie, waardoor het dagelijks leefritme steeds meer wordt verstoord, lijkt in het gezin Van Klinken nog niet echt voelbaar. „Het enige wat ik ervan kan zeggen, is dat ik bij mijn getrouwde dochters merk dat het soms best handig kan zijn als bijvoorbeeld winkels langer geopend zijn. Hun mannen klussen 's avonds veel. Dan is het erg gemakkelijk als de winkel nog open is. Verder hebben die tijden maar weinig invloed op de gezinnen. Je doet toch overdag de boodschappen”.
Samenbindend
De zondag vindt mevrouw Van Klinken, behorend tot de gereformeerde gemeenten in Nederland (buiten verband), een belangrijk rustpunt in de week. Dan is het gezin helemaal bij elkaar.
„Zondagmiddag, als er gelegenheid voor is, lees ik de kleinen wat voor. Dat moet wel vanzelf gaan, anders heeft het geen zin. Zitten ze lief te spelen, dan laat ik het zo. Ik doe eigenlijk weinig volgens regels. Iedereen weet zo ongeveer wel wat van hem of haar verwacht wordt. Om beurten wordt de tafel gedekt, geruimd, afgewassen enzovoorts”.
Zondagavond gaan we direct na kerktijd met elkaar zingen. De kleintjes kunnen er dan nog bij zijn. Daarna eindigen we met gebed. Alles wat achterligt en wat staat te komen in de volgende week, tentamens, verjaardagen en dergelijke, mogen we de Heere voorleggen. Dat ervaren we als heel samenbindend.
Met de grotere kinderen lezen we 's avonds nog een levensbeschrijving van een van Gods kinderen. Niet een verhaal over mensen, maar het levensverhaal dat mensen zelf vertellen. Dat spreekt iedereen erg aan”.
Zelfverloochening
Mevrouw van Klinken wijst erop dat voor opvoeden zelfverloochening en liefde nodig is. „We mogen niet de indruk wekken een ideaal gezin te vormen. Er is veel liefde en wijsheid voor de opvoeding nodig en dat hebben we van onszelf niet. We hebben de Heere nodig, omdat we zelf slechte opvoeders zijn”.
