In de eerste plaats is het verbijsterend dat zowel de politiek als het bedrijfsleven ondanks krachtige signalen gewoon doorging met het winnen van gas. De heftige aardbevingen leidden niet tot passende maatregelen. Volstaan werd met het stutten van de beschadigde woningen. De smeekbeden van Groningers om de winning terug te schroeven, hadden geen resultaat. Afgezien dan van bezoeken van bewindslieden waarbij ze begripvolle woorden spraken.

Zelfs de verzoeken om de schade aan woningen te herstellen, leken aan dovemansoren gericht. Wie schade aan zijn huis had, kon een keur aan experts ontvangen om de ernst van de situatie te beoordelen, maar kreeg meestal niet snel daadwerkelijke hulp.

De vraag was niet of een huis schade had. Dat kon elke leek met het blote oog zien. Maar experts wrongen zich in bochten om de oorzaak elders te zoeken. De woning zou al gebreken hebben. Of de constructie deugde niet. Als deze argumenten niet te gebruiken waren, bakkeleiden de bedrijven en overheden over de vraag wie er moest betalen. Zo leefden Groningers jaar in jaar uit in een huis dat omgeven was met stutpalen en -balken.

Onthutsend is ook hoe verantwoordelijke bewindslieden en betrokken bedrijven tot op de dag van vandaag proberen hun straatje schoon te vegen. Zo vertelde de vroegere baas van Shell, Ben van Beurden, vorige week dat zijn bedrijf en Exxon in 2017 met de regering een gesprek aangingen waarin ze de Nederlandse Staat vroegen hen te verplichten tot gaswinning. Gebeurde dat niet, dan zouden Shell en Exxon stoppen met de exploitatie van de gasvelden. Het dreigement kwam niet voort uit medeleven met de Groningse bevolking, maar uit angst aansprakelijk te worden gesteld.

Zorgwekkend is ook de conditie van het geheugen van premier Rutte. Hij zei niet te kunnen reconstrueren hoe het kwam dat hij zich pas in 2018 realiseerde hoe ernstig de situatie was. Terwijl er zich vijf jaar eerder een reeks heftige aardbevingen had voorgedaan. Het is niet de eerste keer dat Rutte aangeeft te kampen te hebben met een haperend geheugen. Zijn roemruchte uitspraak „geen actieve herinnering” te hebben, is nog niet vergeten.

Samenvattend: de enquête heeft duidelijk gemaakt dat de regering en het bedrijfsleven talmden om het leven van de Groningers te verbeteren. Mogelijk dat de presentatie van rapport politieke gevolgen zal hebben. Maar daarmee zijn de Groningers niet geholpen. Zij zitten waarschijnlijk nog jaren met de trieste gevolgen van de aardgaswinning. De schade aan hun huizen is nog lang niet hersteld. En de aarde onder de provincie is voorlopig nog niet tot rust gekomen. Daarover zijn de experts het wel eens.

Hoofdredactie