In het hart van hun stad staan inwoners van Kryvy Rih oog in oog met vier Russische militaire voertuigen en tanks. Het materieel staat in de Zuid-Oekraïense stad opgesteld in een rij achter een hek, met op elk de letter Z, hét Russische symbool voor de invasie in Oekraïne. De loop van de twee tanks richt zich op de mensen. Met hun telefoon maken de Oekraïners een foto van ze, soms een selfie.

Ze hebben niks te vrezen. Want de voertuigen en tanks zijn buitgemaakt op het Russische leger en staan als trofeeën tentoongesteld op een sportveld. Marina Mamonenko (25) en haar vriend Oleksii Pokrovski (24) lopen langs de voertuigen. Het is pijnlijk om te zien, zegt Mamonenko. „Dit zijn de machines die onze jongens hebben gedood.”

Overwinning

Ondanks de dode Oekraïense soldaten, burgers en kapotgeschoten steden als Charkov, Boetsja en Mikolajiv zijn Mamonenko en Pokrovski vastberaden om de strijd door te zetten en weigeren ze grondgebied prijs te geven. Dit idee leeft ook onder hun landgenoten. Bijna 85 procent van de bevolking peinst er niet over om territoriale concessies te doen, al duurt de oorlog daarmee langer, bleek vorige maand uit een peiling van het Internationale Instituut voor Sociologie in Kiev onder tweeduizend Oekraïners.

„Dit is ons huis, onze grond, ons land”, verwoordt Pokrovski het algemene gevoel. Het stel gelooft in de eindoverwinning. Dat wil zeggen de bevrijding van Zuid- en Oost-Oekraïne en de Krim, het schiereiland dat Rusland in 2014 annexeerde. „We zijn sterker”, zegt Mamonenko vol overtuiging.

De weg naar de overwinning is mogelijk ingezet. Het langverwachte Oekraïense tegenoffensief om Zuid-Oekraïne, inclusief de stad Cherson, te bevrijden, startte maandag. De hele zomer gonsde het van geruchten om Rusland daar terug te dringen. De afgelopen weken droegen Oekraïense bombardementen met westerse wapens op wapenvoorraden, bruggen en Russische luchtmachtbases op de Krim bij aan de verwachtingen.

In het begin van de oorlog, die op 24 februari begon, stonden de Russen nog voor de poorten van Kryvy Rih. De industriestad vormt een ideale springplank voor de verovering van de rest van Oekraïne.

Symbolisch is de stad ook van waarde voor het Kremlin. Hier werd president Volodimir Zelenski geboren en groeide hij op, voordat hij eerst beroemd werd als komiek en televisiester en daarna de politiek inging. Maar de aanval op Kryvy Rih werd afgeslagen en de Russen werden teruggedrongen tot 50 kilometer van de stad.

Moreel

De toen buitgemaakte voertuigen vallen nu te bezichtigen in Kryvy Rih. Het was het moreel dat in die winterdagen de doorslag gaf. Burgers en leger verzetten zich tegen de Russische strijdkrachten. „We willen niet leven onder Rusland, onder een dictatuur”, verwoordt Mamonenko de nog altijd aanwezige strijdlust. „Dit maakt van ons land meer dan ooit een eenheid.”

Met haar telefoon in de aanslag loopt Marina Roesalka (49) langs de militaire voertuigen en tanks. Bij ieder staat ze even stil om meerdere foto’s te maken. „Ik wil dit mijn vrienden laten zien”, geeft ze als reden op. „In sommige steden is het rustig. Daar wordt niet gevochten. Ik wil mijn vrienden eraan herinneren dat we in oorlog zijn met Rusland.”

We willen niet onder Rusland leven, vertelt ze in een adem door. „Poetin is een dictator. Hij respecteert geen mensen. Kijk maar hoe slecht de uitrusting van Russische soldaten is. Natuurlijk gaat niet alles goed in Oekraïne, maar we hebben hier vrijheid van het woord.”

Ook Igor Tomasjevski (58) gelooft in een Oekraïense overwinning. Simpelweg omdat het moreel onder de Oekraïners hoger is dan onder de Russen, meent hij. „De Russische soldaten hebben geen idee waarvoor ze vechten. Wij wel. We vechten voor ons land.”

Grappen

Tomasjevski wacht bij het centraal gelegen Gorkiplein op de trolleybus naar huis. Het plein ligt midden in wijk Kvartal 95, waarnaar Zelenski zijn televisieproductiebedrijf vernoemde. Tot de oorlog maakte de president geen indruk op de bevolking. Zijn populariteitscijfers bleven maar dalen. Maar vanaf 24 februari stal hij de Oekraïense harten. In videoberichten spreekt hij zijn bevolking moed in, het buitenland roept hij voortdurend op tot militaire steun en hij probeert Oekraïne op de agenda van westerse landen te houden, bang dat de aandacht voor zijn land verslapt en hulp wegvalt.

Maar om één reden is de president momenteel vooral geliefd. Zelenski bleef in Oekraïne en vluchtte niet toen de Russen zijn land binnenvielen. Dit gaf zijn bevolking kracht en stuwde het moreel. „Tot de oorlog was hij een komiek, een clown, een jongetje. Nu is hij volwassen”, legt Mamonenko het verschil uit. „Zelenski doet wat nodig is. Niemand twijfelt aan hem.”

Voor Roesalka staat de vroegere komiek Zelenski, niet te beroerd om toentertijd grappen te maken over politici, symbool voor de strijd voor een vrij Oekraïne. „Hier mag je grappen maken over politieke leiders, in Rusland niet.”