Alles lijkt woensdagmiddag tijdens het vragenuur in het Lagerhuis nog gewoon. Premier Boris Johnson beantwoordt vragen over onder meer de levering van nieuwe tanks, over Britse meststoffen en elektrische auto’s. Op zijn telefoon kijkt Johnson niet – volgens journalist Tom Peck van The Independent als enige in de zaal. In een beeldend verslag schrijft hij er later over dat de premier daardoor „waarschijnlijk de enige persoon in het land was die niet in de gaten had dat zijn regering om hem heen aan het instorten was.”

Lees ook

Johnson neemt na reeks schandalen afscheid van politiek

Maar dat is precies wat er dan gebeurt. De ene na de andere partijgenoot van Johnson geeft op sociale media aan op te stappen: zo’n beetje iedere tien minuten weer één. Op een gegeven moment moet Labour-parlementslid Meg Hillier de premier op de hoogte stellen van het aantal regeringsleden dat er inmiddels de brui aan heeft gegeven. Peck schrijft: „Hij had geen idee.”

Lange lijst

Terwijl Johnson vragen beantwoordt, besluit een aantal leden van zijn kabinet die avond naar Downing Street 10 te komen om de premier te vertellen dat hij moet aftreden. Britse media vergelijken de situatie met die waarin Margaret Thatcher zich in 1990 bevond. Verschillende hooggeplaatste ministers drongen toen aan op haar vertrek – waarmee ze instemde. Maar Johnson besluit woensdagavond anders: hij maakt duidelijk te blijven zitten.
Het aantal ministers dat er die dag is opgestapt staat dan al op veertien: niet eerder in Groot-Brittannië traden zoveel ministers op één dag af. Het oude record stond op elf, in 1932. In totaal zijn er woensdag dan al 41 ministers opgestapt, ongeveer een derde van alle 120 ministers en ondersteunende secretarissen.

Donderdagmorgen groeit de lijst gestaag door. De lijst van afgetreden regeringsmedewerkers overschrijdt halverwege de ochtend al de 50. De laatste is Nadhim Zahawi, die dinsdagavond pas aantrad als minister van Financiën. In een twitterbericht roept hij Johnson op om de biezen te pakken. „Dit is niet houdbaar en het zal alleen maar erger worden: voor u, voor de Conservatieve Partij en voor het hele land”, bericht hij rond kwart voor tien. Korte tijd later komt het bericht dat Johnson opstapt als leider van de Conservatieve Partij.

Opvolging

Het premierschap van Johnson, aangetreden in 2019, nadert daarmee het einde. De bedoeling is dat de Conservatieve Partij deze zomer nog een nieuwe leider kiest en dat er voor het partijcongres in oktober een nieuwe premier zit. In de tussentijd wil Johnson aanblijven als premier. Donderdagmorgen was de interne campagne over zijn opvolging al begonnen, berichtte de BBC. Nog vóórdat de premier zijn vertrek officieel had aangekondigd.

Aan het aftreden van Johnson ging een reeks schandalen vooraf. De druppel die de emmer voor veel van zijn kabinetsleden liet overlopen is de benoeming van Chris Pincher als plaatsvervangend chief-wip, ondanks beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag. De premier ontkende dat hij op de hoogte was van de aantijgingen, maar moest later erkennen dat hij het toch wist. Eerder leidden onder meer feestjes tijdens lockdowns op Downing Street 10, waaraan ook Johnson deelnam, tot onvrede over diens positie.

Ministers hadden genoeg van alle gedraai en gekonkel en wilden niet langer „het onverdedigbare verdedigen”, zoals oud-minister van Gezondheid Sajid Javid woensdag zei. „Genoeg is genoeg.”

Bekijk hier de aankondiging van zijn aftreden.