Borstlap doelt op een plan van de Europese Commissie om meer arbeidsmigranten van buiten de EU te halen. Het gaat specifiek over mensen uit landen als Egypte, Tunesië en Marokko. Recent sloeg ook de arbeidsinspectie alarm over de uitbuiting van arbeidsmigranten in Nederland. De inspectie bepleit een beperking van arbeidsmigratie. Minister Karien van Gennip van Sociale Zaken sprak ook al haar bedenkingen uit.

Heel veel mensen die nu nog werkloos zijn, zijn jarenlang „verwaarloosd”, zegt de voormalig ambtenaar, die een belangrijk advies schreef aan het kabinet over de arbeidsmarkt. „Nu kúnnen ze aan de slag, en nu gaan we weer denken dat het niet hoeft, want we halen mensen van buiten.” Het kost wel wat meer moeite om die mensen aan de juiste baan te helpen, maar die investering is nodig volgens Borstlap.

Gemeenten en uitkeringsinstantie UWV moeten weer genoeg geld krijgen „om heel individueel mensen bij de hand te nemen en te zeggen: wat moeten we met jou doen zodat jij weer aan de bak komt”. Borstlap noemt het fout dat hierop is bezuinigd. Er ligt ook een taak voor bedrijven, zegt de adviseur. „Werkgevers hebben tot nu toe het laaghangend fruit aangeboord”, benadrukt hij. „Nu gaan we een moeilijke tijd tegemoet. We zullen meer moeten investeren om mensen die niet meteen aan de bak komen, aan werk te helpen.”

Daarnaast moet het aantrekkelijker worden gemaakt om meer te werken. Mensen die nu deeltijd werken, maar misschien wel full time aan de slag kunnen, gaan er financieel in sommige gevallen niet op vooruit, omdat ze „in de knel komen met toeslagen”. Dat moet anders. „Er is een enorm reservoir dat door onze regels niet aan de slag komt.”

De Tweede Kamer staat evenmin op de banken voor het Brusselse voorstel, werd duidelijk tijdens een commissiedebat. Van de coalitiepartijen riep alleen D66 het kabinet op het te omarmen. Kamerlid Romke de Jong wees op de grote ambities voor woningbouw en vergroening die anders door een gebrek aan vakmensen niet kunnen worden waargemaakt.

Hij kwam daarmee lijnrecht te staan tegenover onder anderen VVD’er Zohair el Yassini, die van een „papieren werkelijkheid” sprak. Uit Noord-Afrika komen volgens hem niet de geschoolde krachten waar Nederlandse werkgevers om zitten te springen. Don Ceder van de ChristenUnie waarschuwde dat uitbuiting van arbeidsmigranten nu al een groot probleem is. Hij verweet D66 „willens en wetens” het risico te nemen dat nog meer mensen daar slachtoffer van worden.