G7 komt met 30 miljard euro steun voor Oekraïne
Het is dag 79 van de oorlog in Oekraïne. Volg de laatste ontwikkelingen in dit liveblog.
Advertentie
Autoriteiten in de Duitse havenstad Hamburg hebben weer een megajacht van een rijke Rus aan de ketting gelegd. Het gaat om de Luna van de Russische miljardair Farchad Achmedov.
Die 66-jarige in Bakoe geboren zakenman staat op de sanctielijst van de Europese Unie. Achmedov is via verschillende bedrijven betrokken bij de olie- en gaswinning in Rusland. Ook is bekend dat hij goede contacten met het Kremlin heeft.
De miljardair kocht de Luna een aantal jaar geleden van oligarch Roman Abramovitsj. Het vaartuig beschikt naar verluidt onder meer over een mini-onderzeeboot, antiraketsysteem en twee landingsplaatsen voor helikopters.
De afgelopen tijd zijn verspreid over de wereld veel Russische superjachten aan de ketting gelegd. Diverse steenrijke Russen zijn door westerse landen op sanctielijsten gezet vanwege de Russische inval in Oekraïne. In Hamburg werd ongeveer een maand geleden al de Dilbar van kopertycoon Alisjer Oesmanov in beslag genomen.
De afvallige Georgische regio Zuid-Ossetië wil op 17 juli een referendum houden over toetreding tot Rusland. Vertrekkend president Anatoli Bibilov van de zelfbenoemde republiek heeft daarvoor een decreet getekend, meldt het Russische persbureau TASS.
De nieuwgekozen president van Zuid-Ossetië Alan Gaglojev zei eerder deze week nog een „signaal” van Rusland af te wachten voordat hij een referendum wil organiseren over toetreding tot dat land. Hij won zondag de verkiezingen in Zuid-Ossetië van Bibilov en neemt op 24 mei de taken over. Rusland heeft eerder de hoop uitgesproken dat Gaglojev de relatie met Moskou „continueert”.
„We komen naar huis”, schreef Bibilov op Telegram. „Zuid-Ossetië en Rusland zullen één worden. Dit is het begin van een nieuw, groot hoofdstuk.”
Voor Georgië is een referendum onacceptabel, omdat het Zuid-Ossetië met zo’n 60.000 inwoners nog altijd als deel van het land beschouwt. Moskou erkent de Georgische regio’s Zuid-Ossetië en Abchazië sinds 2008 als onafhankelijke republieken. Rusland trok toen Georgië binnen en veroverde Zuid-Ossetië binnen een dag. Rusland zei die oorlog te beginnen vanwege genocide op de Russische bevolking. De Russische invasie in Oekraïne begon met een vergelijkbare redenering.
Het Russische nutsbedrijf Inter RAO stopt vanaf zaterdag „voorlopig” met de levering van elektriciteit aan Finland. Volgens de Finse netbeheerder Fingrid zijn betalingsproblemen de reden.
De netbeheerder meldt dat het niet tot problemen zal leiden. Volgens Fingrid voorziet de stroom uit Rusland in 10 procent van de totale elektriciteitsbehoefte van het land. Het hoopt dat te kunnen compenseren door meer stroom uit Zweden te importeren en in eigen land op te wekken.
Volgens Fingrid heeft het Russische bedrijf sinds 6 mei geen geld meer gehad van Nord Pool, een Europese beurs voor het verhandelen van stroom. Een dochteronderneming van Inter RAO zegt dat dit voor het eerst is in haar 20-jarig bestaan. Ze hoopt dat de situatie snel verbetert en de handel kan worden hervat.
De leiders van Finland hebben donderdag kenbaar gemaakt graag aan te sluiten bij de militaire alliantie NAVO. Een stap die door het Kremlin als een bedreiging wordt gezien.
Het leven van Russen wordt sinds de oorlog in Oekraïne en de vele sancties tegen Rusland steeds duurder. Volgens het federale Russische statistiekbureau is de inflatie in het land in april opgelopen tot bijna 18 procent op jaarbasis. Daarmee lopen de prijzen het hardste op sinds begin 2002.
Anders dan in bijvoorbeeld Nederland zijn het niet voornamelijk energie, voedsel en brandstof die flink duurder worden, maar moet er echt over de gehele linie meer betaald worden voor consumentenproducten. De zogeheten kerninflatie, waarin bijvoorbeeld benzine en diesel niet zijn meegenomen, liep namelijk nog harder op en kwam uit op meer dan 20 procent.
Bezien van maand op maand is de schok alleen niet zo groot als in maart. In die eerste volledige maand na de Russische inval van Oekraïne schoot het algehele prijsniveau bijna 8 procent omhoog ten opzichte van februari. In april stegen de prijzen vervolgens een kleine 2 procent in vergelijking met het niveau van maart.
De Russische economie heeft het zwaar te verduren door de vele westerse sancties. De strafmaatregelen en keuze van veel westerse bedrijven om Rusland de rug toe te keren hebben in Rusland al geleid tot veel minder import en export van goederen. Russische huishoudens kopen ook minder en zijn in de onzekere tijden meer gaan sparen.
Eerder deze week zei de Russische centrale bank voor heel dit jaar rekening te houden met een krimp tussen de 8 en 10 procent. Daarbij is de verwachting dat de inflatie ergens tussen de 18 en 23 procent gaat uitkomen. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) voorspelde vorige maand dat de Russische economie dit jaar 8,5 procent kleiner zal worden.
In Oekraïne is voor het eerst sinds de Russische invasie een militair uit Rusland voor de rechter verschenen. De 21-jarige tankcommandant staat terecht voor oorlogsmisdaden. Vadim Sjisjimarin heeft volgens het Openbaar Ministerie in Kiev op 28 februari een 62-jarige burger op een fiets doodgeschoten in het dorpje Tsjoepahivka, in de grensregio Soemi.
De sergeant was samen met vier andere Russische soldaten op de vlucht voor het Oekraïense leger, meldde justitie eerder. Hij zou van een andere militair het bevel hebben gekregen de man te doden om te voorkomen dat hij iets zou vertellen over hun aanwezigheid.
De rechtszaak wordt woensdag vervolgd. De Rus kan bij veroordeling een levenslange celstraf krijgen.
Het proces is van groot symbolisch belang voor Oekraïne, dat Rusland beschuldigt van wreedheden tegen duizenden burgers. Moskou ontkent dat het leger doelbewust burgers aanvalt.
Oekraïne heeft weinig ervaring met dergelijke rechtszaken. Het land krijgt hulp uit onder meer Nederland en het Verenigd Koninkrijk bij de onderzoeken naar oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Het Internationaal Strafhof (ICC) meldde vorige maand dat het deel gaat nemen aan een team met Oekraïense, Poolse en Litouwse aanklagers die beschuldigingen van oorlogsmisdaden tegen Russische troepen onderzoeken.
Vluchtelingen uit Oekraïne moeten eenvoudiger en sneller een bankrekening kunnen openen, zegt VluchtelingenWerk. De vluchtelingen hebben daarvoor een biometrisch paspoort nodig, met een chip waarop bijvoorbeeld hun vingerafdruk staat, maar in Oekraïne hebben veel mensen niet zo’n paspoort.
VluchtelingenWerk wil dat banken meer ruimte krijgen om soepeler te zijn en dat de vluchtelingen sneller een ander identiteitsbewijs krijgen, zodat ze alsnog een bankrekening kunnen openen. Met een rekening kunnen ze werken en salaris ontvangen, maar ook een telefoonabonnement of een verzekering afsluiten.
Oekraïense vrouwen die naar Polen zijn gevlucht, moeten toegang krijgen tot geboortebeperkende middelen en hebben recht op abortus. De vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties UNHCR maakt zich zorgen of Oekraïners die tijdens de oorlog verkracht zijn wel een abortus kunnen krijgen in Polen.
Volgens de UNHCR voldoet de abortuswetgeving van Polen niet aan de internationale standaarden. Sinds 2020 is abortus alleen nog in uitzonderlijke gevallen toegestaan. Tegen die beslissing is in Polen veel gedemonstreerd, maar de conservatieve regering houdt vast aan de strenge regels.
Uit Oekraïne komen bij de VN meldingen binnen dat mensen verkracht worden door Russische soldaten. Toezichthouders proberen die berichten te onderzoeken.
Sinds de oorlog uitbrak in Oekraïne zijn al meer dan 3 miljoen Oekraïners naar Polen gevlucht. Vrouwenrechtenorganisaties zien in dezelfde periode al een stijging in de vraag naar abortuspillen, met name vanuit Polen en Oekraïne.
De Duitse bondskanselier Olaf Scholz brengt volgende week donderdag een bezoek aan Nederland. Op de agenda staan onder meer gesprekken met koning Willem-Alexander en premier Mark Rutte.
Het is de eerste keer dat Scholz naar Nederland komt sinds hij eind vorig jaar aantrad. Na een ontvangst door Rutte en een audiëntie bij de koning op paleis Huis ten Bosch, zullen Rutte en Scholz het onder meer hebben over „de oorlog in Oekraïne, de bilaterale samenwerking, klimaat en energie en overige onderwerpen op de Europese agenda”, laat de Rijksvoorlichtingsdienst weten.
Advertentie
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan is geen voorstander van een eventueel NAVO-lidmaatschap van Zweden en Finland. Zijn land is sinds 1952 aangesloten bij de militaire alliantie, waarvan de dertig lidstaten nieuwe leden unaniem moeten goedkeuren.
„We hebben geen positief oordeel. Scandinavische landen zijn als gasthuizen voor terroristische organisaties”, zei Erdogan. Hij beschuldigde Stockholm en Helsinki van „het herbergen van PKK-terroristen”, verwijzend naar de Koerdische Arbeiderspartij.
Voormalige leiders van Turkije hebben volgens Erdogan een fout gemaakt door Griekenland eerder toe te laten treden tot de NAVO. „We willen niet een tweede fout maken.” Als Turkije zich niet achter de eventuele aanvragen van Zweden en Finland schaart, betekent dit dat die landen geen lid kunnen worden van het bondgenootschap.
Finland en Zweden hebben nog geen officieel besluit genomen over toetreding tot de NAVO, maar lijken daar wel toe te neigen. Dit weekend wordt meer bekend over of beide landen zich bij het bondgenootschap willen aansluiten. NAVO-chef Jens Stoltenberg zei eerder dat de landen snel lid kunnen worden.
De ministers van Financiën van de G7 zijn van plan om bijna 30 miljard euro steun te gaan bieden aan Oekraïne vanwege de Russische invasie van het land. Dat meldden bronnen aan het Duitse blad Der Spiegel. Volgende week is in Duitsland een bijeenkomst van de ministers van Financiën van de G7.
Op die bijeenkomst zal onder meer worden gepraat over de financiering van de wederopbouw van Oekraïne. Het steunpakket van bijna 30 miljard euro in de vorm van leningen en subsidies zou Oekraïne tot eind dit jaar moeten helpen met zijn financiële verplichtingen. Daarbij zou Oekraïne dus niet het gehele bedrag terug hoeven te betalen.
Overigens is er volgens Der Spiegel wel een Europees G7-land dat nog niet heeft ingestemd met het steunpakket. Welk land dat is, werd niet gemeld. De G7 bestaat uit de Verenigde Staten, Duitsland, Canada, Frankrijk, Italië, Japan en het Verenigd Koninkrijk. Ook de Europese Unie neemt deel aan het overleg.
De Duitse minister van Financiën Christian Lindner zei verder tegen Der Spiegel dat hij vindt dat in beslag genomen Russische staatsbezittingen gebruikt moeten worden voor de wederopbouw van Oekraïne. Volgens hem is dat rechtvaardig. Er moet wel een wettelijke basis zijn voor een dergelijke stap, aldus de minister.
De Duitse bondskanselier Olaf Scholz heeft in een telefoongesprek met Vladimir Poetin aangedrongen op een staakt-het-vuren in Oekraïne, en wel zo snel mogelijk. De bewering dat nazi’s daar aan de macht zijn, zoals Rusland beweert, is onjuist, aldus Scholz op Twitter.
Oekraïne is niet van plan het strategisch gelegen Slangeneiland op te geven aan het Russische leger. Het hoofd van de inlichtingendiensten Kirilo Boedanov zegt vrijdag voor het eiland te zullen blijven vechten „zolang dat nodig is”.
Volgens Boedanov is Slangeneiland belangrijk voor de toegang tot de Zwarte Zee. Vanaf daar kunnen Russen het scheepvaartverkeer van en naar het zuiden van Oekraïne blokkeren. Rusland kreeg het eiland aan het begin van de oorlog in handen, maar heeft het niet echt onder controle. Er wordt veel gevochten rond het eiland.
De Europese Unie steekt nog eens een half miljard euro in het fonds waaruit EU-landen wapens en militair materieel voor Oekraïne kunnen bekostigen. Het totaalbedrag voor dit jaar komt daarmee op 2 miljard euro, een verviervoudiging. Het extra geld is bedoeld voor zware wapens voor Oekraïne, zegt EU-buitenlandchef Josep Borrell.
Het recept voor het Westen om Rusland in Oekraïne een halt toe te roepen is duidelijk, zei Borrell in Duitsland waar hij overlegt met de G7. „Meer van hetzelfde: meer steun voor Oekraïne, inclusief militaire steun.” De aanschaf van gevechtsvliegtuigen zit er volgens hem nog niet in, maar wel van zware wapens als tanks en geschut. „Zaken die nodig zijn voor dit soort oorlogsvoering.”
De ministers van Buitenlandse Zaken van de G7-landen zeggen Oekraïne te steunen tot het land de oorlog met Rusland heeft gewonnen. De Franse minister Jean-Yves Le Drian zei dat de landen „sterk verbonden” zijn.
„We blijven Oekraïne op de lange termijn steunen in de strijd voor soevereiniteit. Tot aan de overwinning van Oekraïne”, aldus Le Drian. De ministers overleggen in Noord-Duitsland over de situatie in Oekraïne. Daar zijn ook de Oekraïense en Moldavische ministers van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba en Nicu Popescu bij aanwezig.
Vrouwenrechtenorganisaties zien een stijging in de vraag naar abortuspillen sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne, meldt NU.nl. Op dit moment gaan er leveringen naar dat land en naar buurland Polen, dat meer dan drie miljoen vluchtelingen opvangt. Het doel: veilige abortus mogelijk maken voor Oekraïense vrouwen die tijdens hun vlucht voor de oorlog ongewenst zwanger zijn geraakt.
Zeker 25 Oekraïense vrouwen werden verkracht door Russische soldaten, onder meer in Boetsja. Dat meldde de Oekraïense ombudsman Lyudmila Denisova in april aan de BBC. Negen van die vrouwen, de jongste pas veertien jaar oud, raakten zwanger. Hoeveel soortgelijke gevallen van seksueel geweld er zijn in heel Oekraïne, wordt nog onderzocht.
Vertegenwoordigers van het Rode Kruis en de Verenigde Naties onderhandelen met Rusland over de evacuatie van de laatste Oekraïense soldaten uit Marioepol. Vicepremier Irina Veresjtsjoek zei donderdagavond op Oekraïense televisie dat een nieuwe gespreksronde is begonnen over de aftocht van de circa duizend soldaten die zich hebben verschanst in de staalfabriek van Azovstal in Marioepol, het laatste Oekraïense bolwerk in de zwaar gebombardeerde stad.
Volgens Veresjtsjoek moet de evacuatie in verschillende stadia plaatsvinden, te beginnen met de zwaargewonden. De afspraken moeten op papier worden gezet en door alle partijen worden ondertekend, benadrukte ze. Ze zei dat Turkije in de gesprekken bemiddelde.
De Europese Unie moet tot 2027 195 miljard euro uittrekken om het wegvallen van Russische energie op te vangen. Daarnaast moet de Europese energieconsumptie in 2030 met 13 procent zijn teruggebracht, tegenover 9 procent in eerdere plannen. Dat schrijft de Volkskrant vrijdag.
Op termijn zou de EU jaarlijks bijna 94 miljard euro minder aan energie kunnen uitgeven, door besparingen en investeringen die efficiënter energiegebruik bevorderen. Dat staat in een concept van het RePowerEU-plan dat de Europese Commissie woensdag zal presenteren.
Het geld voor de plannen komt grotendeels uit de bestaande EU-begroting. In maart besloten de Europese regeringsleiders dat Europa zo snel mogelijk zijn afhankelijkheid van Russische energie moet afbouwen. Zij vroegen de Commissie hiervoor een plan te maken. „De tijd om Europa’s strategische afhankelijkheid van energie te reduceren is nu”, schrijft de Commissie in haar concept-plan.
Het liveblog van donderdag is hier te vinden.
Advertentie
