De oorlog in Oekraïne heeft ervoor gezorgd dat in korte tijd veel meer Nederlanders in contact zijn gekomen met mensen uit de Oosters-Orthodoxe Kerken.

Tot vijftig jaar geleden waren deze christenen vrijwel onbekend, maar dat is veranderd. „Servische, Griekse en Russische, Koptische, Armeense, Ethiopische, Eritrese, Syrische en Assyrische kerken en kloosters vind je van Groningen tot Maastricht, van Kapelle-Biezelinge tot Glane”, constateert de hoogleraar mondiaal christendom aan de Radboud Universiteit Nijmegen. „Deze familie van kerken, wereldwijd naar schatting zo’n tien procent van het totaal aantal christenen, was lang nauwelijks in Nederland bekend.” Er zijn nu circa 250.000 mensen verbonden aan een van de orthodoxe kerken in Nederland.

Het gaat om een „zeer diverse wereld van Orthodoxe Kerken”, stelt Murre. Zij somt een aantal kenmerken op: „rijke liturgie, de kleurige iconen, de vele feesten- en heiligendagen, de centrale rol van de geestelijkheid en kloosterlingen.”

De orthodoxie is ook „behoudend, in de zin dat de overgeleverde traditie de norm is”, stelt Murre in het informatieve overzicht. Veel onderdelen van de liturgie gaan terug op de ontstaansperiode van de Orthodoxe Kerken en „vormen daarmee voor gelovigen een directe schakel met het vroegste christendom. Ook voor de verwoording van het geloof in de theologie vormen de kerkvader nog steeds een belangrijke richtsnoer.”

De nadruk op traditie leidt soms wel „conservatisme in de bredere maatschappelijke zin.” Zeker de conservatieve stroming binnen de Orthodoxe Kerken is „geneigd een sterke band tussen kerk en staat te zoeken.” Andere delen van de orthodoxe stellen zich neutraler op.

De Orthodoxe Kerken zijn sterk mondiaal georiënteerd, stelt Murre vast. Dat geldt zeker voor de Russische , Servische en Roemeense kerken.

Murre zit ook een tweede variant kerk ontstaan, waarin er vanuit de orthodoxe kerk in een land veel meer binding is met de lokale cultuur. „Op die manier zijn inmiddels ook in Nederland nieuwe vormen van orthodoxie ontstaan” met een eigen Nederlandse karakter. De Nijmeegse hoogleraar vindt dat het voor Nederlands christenen „de moeite waar is” kennis te maken met beide soorten orthodoxe kerken.

De brochure is verschenen in de serie ”Reformatorische stemmen” en bevat ook verwijzingen naar websites over orthodoxe kerken in Nederland, een literatuurlijst en gespreksvragen.

De Willem de Zwijgerstichting wil de reformatorische beginselen doorvertalen naar een groter publiek door: „inzicht te vergroten, de kennis te verdiepen en het historisch besef te verlevendigen.”