Een 91-jarige Joodse vrouw die de Holocaust overleefde, is omgekomen in de Oekraïense havenstad Marioepol. „Op 10-jarige leeftijd overleefde Vanda Semjonova Objedkova een Duitse moordpartij door zich te verstoppen in een kelder in Marioepol. 81 jaar later stierf ze in een kelder in dezelfde stad terwijl ze zich verstopte voor de Russen als gevolg van de verschrikkelijke oorlog”, aldus het Auschwitz museum woensdag op Twitter.

Het is woensdag niet gelukt om een groot aantal mensen uit de Oekraïense havenstad Marioepol te evacueren via een humanitaire corridor die Rusland en Oekraïne hadden afgesproken. Gouverneur Pavlo Kirilenko van Donetsk zei dat maar weinig mensen met bussen de belegerde stad hebben kunnen verlaten.

Vicepremier Irina Veresjtsjoek zei dat de Russen zich niet hielden aan een staakt-het-vuren. Ook zouden volgens haar de bussen met evacués die de Russen hadden geregeld niet op tijd zijn aangekomen op locaties waar Oekraïense bussen en ambulances stonden te wachten.

VN-chef António Guterres wil op bezoek bij zowel de Russische president Vladimir Poetin als zijn Oekraïense ambtsgenoot Volodimir Zelenski. Een verzoek daartoe is dinsdag de deur uitgegaan, meldt Guterres’ woordvoerder.

Er moeten volgens de zegsman „dringende maatregelen” worden genomen om vrede in Oekraïne tot stand te brengen. Wanneer de VN-chef naar Moskou en Kiev wil reizen is niet bekendgemaakt.

De Canadese minister van Financiën is uit de plenaire vergadering van de G20 gelopen. Chrystia Freeland vindt het verkeerd dat Rusland bij de top mag zijn na de invasie in Oekraïne.

„De bijeenkomsten van deze week in Washington gaan over het ondersteunen van de wereldeconomie. De illegale invasie van Rusland in Oekraïne is een ernstige bedreiging voor de wereldeconomie,” zei ze op Twitter. Ze voegde eraan toe dat Rusland niet zou moeten deelnemen.

De Europese Unie zal alles doen om ervoor te zorgen dat Oekraïne de oorlog wint die Rusland tegen het land is begonnen. „We willen de overwinning voor Oekraïne”, zei voorzitter Charles Michel van de regeringsleiders van de EU-landen op bezoek in Kiev.

Michel blikt al vooruit naar de wederopbouw van het zwaar gehavende Oekraïne, die zo snel mogelijk zou moeten beginnen. Het internationale trustfonds dat de EU heeft aangekondigd, waaruit voor het herstel kan worden geput, wordt volgens de Belg over twee weken gelanceerd.

In een kantoorgebouw naast vliegveld Maastricht Aachen Airport worden ongeveer 525 vluchtelingen uit Oekraïne opgevangen. De eerste mensen kunnen er in juli terecht en over ongeveer een half jaar is het gebouw helemaal gebruiksklaar. Het is de bedoeling dat de Oekraïners twee jaar in het gebouw kunnen blijven, maar dit kan langer worden, meldt de gemeente Beek, waar het vliegveld onder valt.

Duitsland is van plan Oekraïne over een langere periode militair te steunen en ook de levering van zware wapens, zoals gepantserde voertuigen, is daarbij „geen taboe”. Minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock zei dat woensdag in Riga na een bezoek aan haar Letse ambtsgenoot.

Ongeveer 1,1 miljoen Oekraïners zijn volgens de Oekraïense grenswacht teruggekeerd naar hun land sinds de Russische invasie op 24 februari. Het gaat om mensen die na een vlucht zijn teruggekeerd, maar ook om mensen die naar Oekraïne zijn gegaan om mee te vechten tegen de Russen of op een andere manier te helpen.

Het Oekraïense leger heeft de Russische opmars in Oost-Oekraïne gestuit bij de stad Izjoem. De Russische militairen trokken op richting Slovjansk in het noordoosten, zegt een adviseur van president Volodimir Zelenski.

„Ze hebben hun troepen in de buurt samengetrokken. Hier willen ze hun opmars inzetten, maar vooralsnog slagen ze daar niet in”, aldus de adviseur.

Rusland claimde eind maart Izjoem te hebben ingenomen. Dat werd toen gelijk tegengesproken door Oekraïne. Izjoem ligt op 95 kilometer van de Russische grens en heeft 45.000 inwoners.
De Oekraïense militairen in Marioepol houden volgens de presidentiële adviseur nog steeds stand in de fabriek Azovstal.

Ruim 1800 Oekraïense kinderen zijn dinsdag op de eerste schooldag na de paasvakantie in Vlaanderen op een Nederlandstalige school begonnen. Het gaat vooral om jonge kinderen in het kleuter- en lager onderwijs, zei de Vlaamse minister van Onderwijs Ben Weyts op Radio 1.

Er zijn nu 1827 Oekraïense kinderen ingeschreven op Vlaamse scholen. Net iets meer dan de helft van de kinderen (920) gaat naar het lager onderwijs. Daarnaast ontvingen de Vlaamse scholen dinsdag 525 Oekraïense kleuters en 382 leerlingen in het middelbaar onderwijs.

Weyts verwacht dat het er meer zullen worden. De kinderen zijn pas vanaf de zestigste dag na inschrijving als inwoner van een Belgische gemeente leerplichtig. Er zijn volgens de Dienst Vreemdelingenzaken bijna 13.000 minderjarige Oekraïense vluchtelingen in België aangekomen.

Volgens Weyts is de instroom een uitdaging. Er is noodwetgeving in de maak om scholen van extra middelen en mogelijkheden te voorzien voor de opvang van de Oekraïense leerlingen. Ook wordt gewerkt aan een decreet dat onderwijs in het Oekraïens door Oekraïense leerkrachten mogelijk moet maken.

In Het Oude Loo worden 32 Oekraïense vluchtelingen opgevangen; vijftien vrouwen, vijf mannen en twaalf kinderen. Dat maakte de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) woensdag bekend. De nieuwe bewoners zijn vanaf volgende week welkom in het kasteel in Apeldoorn.

Op vrijgegeven foto’s zijn houten eenpersoonsbedden met een gele en roze sprei te zien. In de kamers hangen gebloemde gordijnen en staan gebloemde stoelen. In elk geval een van de vertrekken grenst aan een badkamer met een rode tweepersoonswastafel en een bad. Verder is een ruimte met bruine banken, kinderstoelen met Dora-print en een televisie te zien, evenals een vertrek waar meerdere zwarte tafels met stoelen zijn geplaatst.

Het slot is de afgelopen weken klaargemaakt voor de Oekraïners, laat de RVD weten. De tuin rond het kasteel is „vooralsnog” gesloten voor bezoekers „om privacy te bieden aan de nieuwe bewoners”, wordt via het officiële Instagramaccount van het koninklijk huis gemeld.

De jonge Oekraïense kinderen kunnen naar wereldschool De Vlinder in Ugchelen in de gemeente Apeldoorn, werd eerder bekend. Dat is een basisschool die gericht is op kinderen die uit het buitenland komen. Ze krijgen veel les in de Nederlandse taal, zodat ze naar reguliere scholen kunnen als ze hier langer moeten blijven.

Oudere kinderen uit Oekraïne kunnen naar drie middelbare scholen. Het gaat om De Heemgaard, het Edison College en Onze Wereld. De inschrijving kan worden geregeld zodra de Oekraïners op het kasteel gehuisvest zijn.

Wat het Kremlin betreft ligt bij de vredesonderhandelingen met Oekraïne de bal bij het buurland. Volgens een woordvoerder is Rusland in afwachting van een reactie van de Oekraïense onderhandelaars, nadat het een document aan ze had overhandigd.

Moskou heeft Oekraïne daarnaast opnieuw ervan beschuldigd dat het terugkomt op eerdere toezeggingen. De spanningen lopen verder op nu Marioepol bijna volledig is ingenomen door het Russische leger. De Oekraïense president Volodimir Zelenski dreigde afgelopen weekend uit de onderhandelingen te stappen als de Oekraïense militairen in de havenstad worden gedood.
Vertegenwoordigers van de landen proberen al ruim anderhalve maand tot een oplossing komen voor de oorlog in Oekraïne. Beide partijen geven elkaar de schuld van het gebrek aan vooruitgang. De Russische president Vladimir Poetin zei vorige week dat de onderhandelingen op een dood spoor zijn beland.

De laatste fysieke ontmoeting tussen de Russische en Oekraïense onderhandelaars vond eind maart plaats, sindsdien wordt alleen online nog overleg gevoerd. Het is niet duidelijk wanneer de volgende fysieke gespreksronde zal plaatsvinden. Volgens de Oekraïense hoofdonderhandelaar is dat lastig te voorspellen, onder meer vanwege de aanvallen op Marioepol.

Meer dan 5 miljoen Oekraïners zijn hun land ontvlucht sinds het begin van de Russische aanval op 24 februari. VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR meldt dat het er 5.012.708 zijn. Binnen Oekraïne zelf zijn nog eens meer dan 7 miljoen mensen ontheemd.

Vrijdag werd al bekend dat meer dan 5 miljoen mensen Oekraïne hebben verlaten, maar dat was inclusief bijna 215.000 personen met een andere nationaliteit. Dat zijn er inmiddels ruim 217.000, blijkt uit cijfers van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM).

Het merendeel van de ruim 5 miljoen gevluchte Oekraïners is naar Polen gegaan. Een deel van hen is vanuit daar doorgereisd naar andere landen in Europa. Ook de buurlanden Roemenië, Moldavië, Hongarije en Slowakije hebben honderdduizenden Oekraïners ontvangen. De vluchtelingenstroom bestaat voor meer dan 90 procent uit vrouwen en kinderen.

Intussen keren ook weer Oekraïners terug, al dan niet voor een tijdelijk bezoek. De Verenigde Naties schatten dat het er gemiddeld zo’n 30.000 per dag zijn. Maandag staken 14.400 mensen de grens over van Polen naar Oekraïne, wat het totale aantal terugkeerders via Polen sinds het begin van de oorlog op 738.000 heeft gebracht.

Ongeveer tweehonderd Nederlandse militairen gaan naar Roemenië voor versterking van de oostflank van de NAVO. Dat heeft het kabinet besloten. De uitzending, die in de zomer begint, duurt volgens Defensie „in beginsel” een jaar. De militairen worden gelegerd op de basis in Cincu.

De NAVO-battlegroup wordt geleid door Frankrijk en gaat zo’n negenhonderd militairen tellen. Frankrijk vroeg Nederland eerder dit jaar mee te doen aan de uitzending naar Roemenië. Een groep van 85 leden van de Nederlandse genie gaat mogelijk volgende maand voor ongeveer zes maanden naar Roemenië om de basis gereed te maken.

Nederlandse militairen hebben inmiddels een verkenningsmissie uitgevoerd, aldus Defensie. Zij keken naar de „lokale omstandigheden, de afspraken en taakverdeling met Frankrijk en Roemenië”. Volgende maand volgt volgens het ministerie nog een tweede verkenning naar de basis, die in het midden van het land ligt. De uitzending kost 34 miljoen euro.

„Alle bondgenoten dienen bij te dragen aan versterking van de collectieve afschrikking en verdediging, om de als gevolg van de Russische invasie van Oekraïne verslechterde veiligheidssituatie in Europa het hoofd te bieden. Het kabinet acht het van groot belang hieraan een actieve Nederlandse militaire bijdrage te leveren”, schrijven ministers Kajsa Ollongren (Defensie) en Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) aan de Kamer.

De NAVO besloot begin deze maand battlegroups te stationeren in Bulgarije, Hongarije, Roemenië en Slowakije. De versterking is het gevolg van de Russische invasie van Oekraïne. In dat kader besloot het kabinet eerder al een Patriot-eenheid naar Slowakije te sturen met circa 150 militairen. Die blijven daar zes maanden.

Er zijn al battlegroups in Polen en de Baltische staten. In Litouwen nemen Nederlandse militairen daar al meer dan vijf jaar aan deel. Daar zijn maximaal 350 Nederlandse militairen aanwezig. Verder zijn vier Nederlandse F-35’s naar Bulgarije gestuurd voor bescherming van het luchtruim. Zij blijven daar twee maanden.

Russische luchtaanvallen hebben afgelopen nacht 73 militairen doelen geraakt, waarbij volgens het ministerie van Defensie in Moskou zeven pantservoertuigen en tot veertig militairen zijn „vernietigd”. Een ministeriewoordvoerder zegt dat bij de nachtelijke aanval op vooral „tactische doelen” in de regio’s Novovorontsovka en Kyselivka raketten van hoge precisie zijn gebruikt.

Naast de aanvallen vanuit de lucht bestookten grondtroepen en artillerie 1053 militaire doelen, aldus de woordvoerder. De informatie is niet door Oekraïne of onafhankelijke bronnen bevestigd.

Over het grondoffensief dat sinds begin deze week gaande is in de oostelijke regio Donbas of over ingenomen gebieden gaf de zegsman geen details. Het Russische leger veroverde dinsdag de stad Kreminna, meldde de Oekraïense gouverneur van de provincie Loehansk.

Voorzitter Charles Michel van de raad van regeringsleiders van de EU-landen is op bezoek in Kiev. Hij is aangekomen „in het hart van een vrij en democratisch Europa”, twittert hij met een foto van zijn verwelkoming op het perron in de Oekraïense hoofdstad.

Michel volgt het voorbeeld van onder anderen voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie, EU-buitenlandchef Josep Borrell en een aantal premiers en presidenten van EU-lidstaten. Hij is bezig met de voorbereiding van een nieuwe EU-top eind mei die weer grotendeels aan de Russische oorlog tegen Oekraïne zal zijn gewijd.

Burgers kunnen woensdag de Zuid-Oekraïense havenstad Marioepol weer verlaten via een evacuatieroute. De afgelopen drie dagen wisten Oekraïne en Rusland daar geen overeenstemming over te bereiken. Oekraïne wil 6000 mensen met bussen uit de stad naar Zaporizja brengen, zegt de burgemeester van Marioepol.

Volgens vicepremier Irina Veresjtsjoek mogen vrouwen, kinderen en ouderen de stad verlaten via een speciale route. „Gezien de catastrofale humanitaire situatie in Marioepol focussen we ons vandaag hierop”, aldus Veresjtsjoek. „Gezien de moeilijke situatie kan het nog veranderen, houd daarom de officiële kanalen in de gaten.” Het is niet bekend of mensen ook andere delen van het land waar wordt gevochten kunnen ontvluchten.

De burgemeester van Marioepol zegt dat er nog ongeveer 100.000 burgers in de stad zijn. Volgens hem zijn tienduizenden inwoners van de stad gedood.

Marioepol is bijna volledig in handen van het Russische leger, maar een groep pro-Oekraïense militairen van het nationalistische Azovbataljon, een mariniersbrigade en buitenlandse huurlingen houden nog stand in een staalfabriek.

De laatste Oekraïense troepen in Marioepol willen naar een derde land worden geëvacueerd. Hun bevelhebber vraagt in een video „alle wereldleiders” om hulp. „Dit zou de laatste oproep van ons leven kunnen zijn. We gaan waarschijnlijk onze laatste dagen, zo niet uren, tegemoet.”

Rusland heeft bijna heel Marioepol ingenomen, alleen de staalfabriek Azovstal is niet in handen van het Russische leger. Het fabrieksterrein, waar ook burgers verblijven, wordt verdedigd door de 36e Mariniersbrigade van Oekraïne. „De vijand is met tien keer meer dan wij”, aldus commandant Sergej Volina. Ook laat hij weten dat het Russische leger zowel op de grond als in de lucht in het voordeel is.

Het is niet duidelijk hoeveel personen precies op het fabrieksterrein zijn. Volgens Russische informatie gaat het om 2500 Oekraïense soldaten en vierhonderd buitenlandse huurlingen. De Oekraïense autoriteiten hebben gezegd dat er naast militairen ook ongeveer duizend burgers zijn. Moskou heeft de Oekraïense militairen al herhaaldelijk opgeroepen zich over te geven.

Rusland heeft woensdag opnieuw een ultimatum gegeven aan de militairen op het fabrieksterrein. Zij kunnen tot 13.00 uur Nederlandse tijd hun wapens neerleggen en vertrekken. Geen enkele soldaat gaf volgens Rusland gehoor aan het ultimatum van een dag eerder. Pro-Russische separatisten claimen dat woensdag vijf Oekraïense militairen vrijwillig zijn weggegaan.

Marioepol is sinds 1 maart volledig omsingeld door Russische troepen. De zuidelijke havenstad ligt door de aanhoudende aanvallen in puin. De ongeveer 100.000 overgebleven inwoners zitten zonder stroom, voedsel en water. Voor de Russische invasie telde de havenstad circa 430.000 inwoners. Er zijn volgens de lokale autoriteiten enkele tienduizenden burgers gedood.

Er is weer directe communicatie mogelijk tussen de oude kerncentrale van Tsjernobyl en de Oekraïense toezichthouder. Het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) zegt hierover door Oekraïne op de hoogte te zijn gesteld.

De communicatielijnen werden op 10 maart verbroken toen het terrein in handen was van het Russische leger. De centrale wekt al jaren geen elektriciteit op, maar wordt nog wel bemand omdat er radioactief afval wordt bewaard. Oekraïne en het IAEA maakten zich grote zorgen toen de communicatie wegviel.

Russische troepen veroverden de kerncentrale op 24 februari, de eerste dag van de oorlog. De militairen trokken zich op 31 maart terug. Het IAEA wil deze maand experts naar Tsjernobyl sturen voor onderzoek naar onder meer de nucleaire veiligheid. Ook zullen zij de monitoringssystemen repareren.

Oekraïne heeft gevechtsvliegtuigen en onderdelen voor reparatie gekregen om in de lucht sterker te worden tegen de Russische invasiemacht. Dat heeft het Pentagon dinsdag bekendgemaakt zonder te zeggen om welk type toestellen het gaat en om hoeveel. Ook over de herkomst zijn geen mededelingen gedaan.

„De Oekraïense strijdkrachten hebben nu meer jachtvliegtuigen dan twee weken geleden”, zei de Defensie-woordvoerder John Kirby. Hij vertelde dat de VS hebben geholpen met het transport van extra reserveonderdelen die de Oekraïense luchtmacht hard nodig had, maar niet van complete straaljagers.

De Amerikaanse president Joe Biden zal naar verwachting de komende dagen een nieuw militair hulppakket voor Oekraïne aankondigen, meldt NBC News op basis van Amerikaanse functionarissen. De hulp zou van ongeveer dezelfde omvang zijn als het pakket van 800 miljoen dollar dat vorige week werd aangekondigd.

Het pakket militaire hulp dat de regering-Biden vorige week aankondigde, bevat onder meer artilleriesystemen, artilleriegranaten, gepantserde voertuigen en onbemande boten die voor kustverdediging bedoeld zijn. De details van het nieuwe, nog niet aangekondigde pakket moeten nog worden uitgewerkt.

Eerder vrijdag meldde het Amerikaanse ministerie van Defensie dat Oekraïne van de VS onderdelen voor reparatie van gevechtsvliegtuigen heeft gekregen om in de lucht sterker te worden tegen de Russische invasiemacht.

Als het hulppakket van deze week inderdaad zo groot is als verwacht, zou de totale Amerikaanse militaire hulp aan Oekraïne sinds de inval van Rusland in februari op meer dan 3 miljard dollar komen.

De Oekraïense president Volodimir Zelenski ziet zijn land in het oosten geconfronteerd met een massale opmars van Russische troepen. „Momenteel is praktisch het hele Russische leger dat tot vechten in staat is op ons territorium en in het grensgebied met Rusland geconcentreerd”, zei hij dinsdagavond in zijn gebruikelijke videoboodschap op Telegram.

De invasiemacht heeft „bijna iedereen en alles wat beschikbaar is om oorlog te voeren tegen ons samengebracht”. Om Oekraïne te verdedigen, deed hij opnieuw een oproep meer wapens te leveren. „Als we toegang zouden hebben tot al het noodzakelijke oorlogsmaterieel dat te vergelijken is met wat de Russische Federatie in stelling kan brengen, dan hadden we deze oorlog al beëindigd”, aldus Zelenski.

Lees ook

Zelenski constateert grote opmars van Russische troepen

Het liveblog van dinsdag is hier terug te lezen.