Kremlin-criticus Alexei Navalni, die een jarenlange gevangenisstraf uitzit in Rusland, heeft zijn beklag gedaan over het doodschieten van een Oekraïense naamgenoot. De Russische invasietroepen hebben volgens hem in Boetsja, waar een bloedbad is aangericht onder burgers, een 60-jarige man om het leven gebracht omdat die toevallig ook Navalni heette.

Na het vertrek van de bezetters uit deze voorstad van Kiev zijn daar de lijken van meer dan 400 mensen gevonden. Westerse landen hebben met ontzetting gereageerd op de beelden en verhalen. Moskou noemde de verdachtmaking „monsterlijke vervalsing”, bedoeld om het Russische leger in een kwaad daglicht te stellen.

Navalni deelde dinsdag op Twitter een foto van een paspoort dat op naam staat van Ilja Ivanovitsj Navalni. Het document zou met opzet naast het lichaam van het slachtoffer zijn neergelegd in Boetsja. „Een volkomen onschuldig persoon is vermoord door Poetins beulen (Hoe zou ik hen anders moeten noemen? Beslist geen Russische soldaten) louter en alleen omdat hij dezelfde achternaam heeft als ik. Kennelijk hoopten ze dat hij familie van me is”.

Navalni zei niet te weten of het slachtoffer daadwerkelijk een verwant is, maar wel dat deze uit hetzelfde dorp kwam als zijn vader.

Nederland en België willen hun nauwe defensiesamenwerking uitbreiden met andere Europese landen. Door meer en met meer landen samen op te trekken kunnen ze ook Oekraïne beter helpen zich Rusland van het lijf te houden, denken premier Mark Rutte en zijn Belgische collega Alexander De Croo.

Rutte kondigde eerder op de dag aan dat Nederland pantservoertuigen en ander zwaar militair materieel naar Oekraïne stuurt. België denkt daar ook over, aldus De Croo. Dat is „echt een volgende stap”, benadrukt Rutte. „Om verder te gaan dan we tot nu toe gedaan hebben” nu Rusland begonnen lijkt aan een nieuwe grootscheepse aanval in Oost-Oekraïne. Daarom heeft hij de nieuwe leveringen ook uitdrukkelijk aangekondigd. Normaliter willen Oekraïnes bondgenoten Rusland niet wijzer maken over de wapens waarover Oekraïne beschikt.

De „waanzinnige agressie” van Rusland in Oost-Oekraïne vergroot „de appetijt” voor nauwere Europese defensiesamenwerking, constateert De Croo. Ook al vindt hij dat ook wat wrang, hij hoopt met de Lage Landen nu als voorbeeld te dienen om Europees defensiegeld beter te besteden. Om de „hopeloze” verbrokkeling van de defensie van de EU-landen te boven te komen en meer waar voor hun euro’s voor hun krijgsmachten te krijgen.

Nederland en België trekken militair al langer nauw samen op. De beide buren bewaken samen hun gezamenlijke luchtruim en kopen onder meer samen marineschepen.

Letland wil uiterlijk begin januari 2023 van het Russische gas af. De regering van de Baltische staat, lid van zowel de EU als de NAVO, heeft dinsdag besloten de invoer van gas uit het grote buurland, dat Oekraïne is binnengevallen, op 1 januari te staken.

Dat heeft de minister van Economische Zaken Jaris Vitenbergs dinsdag gezegd na een kabinetsberaad. Hij sprak van een „historisch besluit ter versterking van de energiezekerheid en de onafhankelijkheid van Letland”. De wetswijzigingen die daarvoor nodig zijn, moeten nog wel worden goedgekeurd door het parlement.

Om het ook in de toekomst warm te houden, heeft de Letse regering besloten een strategische voorraad vloeibaar aardgas (lng) op te bouwen. Die wordt opgeslagen in een ondergronds spaarbekken in Incukalns, ten oosten van hoofdstad Riga. Het vloeibare gas wordt in eerste instantie betrokken via de terminal in Litouwen.

Met Finland wordt overleg gevoerd over een gemeenschappelijk complex voor gasleveranties. Letland plant bovendien de bouw van een eigen lng-terminal. Volgens Vitenbergs kan die eind volgend jaar of begin 2024 worden opgeleverd.

De Duitse strijdkrachten hebben geen wapenvoorraden meer die ze naar Oekraïne kunnen sturen als militaire hulp. Dit zei bondskanselier Olaf Scholz. Hij suggereerde dat de Duitse industrie nog wel behulpzaam kan zijn met de productie van wapens die andere NAVO-partners als hulp willen sturen.

Scholz zei dit volgens de omroep MDR na een videoconferentie met leiders van EU-lidstaten, NAVO-lidstaten en landen van de G7. Duitsland blijft Oekraïne wel bijstaan, maar met andere middelen zoals financiële steun en mogelijk wapens die dan nog moeten worden gemaakt. Het gaat vooral om anti-tankwapens en luchtafweer. Duitsland zou geld kunnen geven aan Oekraïne om die wapens aan te schaffen.

Hij is geen voorstander van het leveren van hypermoderne Duitse Leopard-tanks aan Oekraïne. Het zou volgens hem beter zijn wapens te leveren waarvan de Oekraïners weten hoe ze werken omdat ze die al hebben. Volgens Scholz was iedereen het op de videoconferentie daarover eens. Aan de conferentie deden onder anderen de leiders van de VS, president Joe Biden, de EU, Ursula von der Leyen, Frankrijk, president Emmanuel Macron, NAVO-chef Jens Stoltenberg en een reeks premiers onder wie die van Canada, Groot-Brittannië, Italië, Japan en Polen mee.

VN-chef António Guterres heeft Oekraïne en Rusland opgeroepen de wapens vier dagen neer te leggen tijdens het orthodoxe paasfeest. Hij veroordeelde het jongste offensief van de Russen, die daarmee een grote regio tussen het pro-Russische oosten van Oekraïne en de rivier de Dnjepr in handen willen krijgen. Het verzet van Oekraïense militairen en milities in de provincies Donetsk en Loehansk zou dan gebroken kunnen worden.

De ‘bevrijding’ van de oostelijke regio Donbas is nu het hoofddoel van de Russische leiders. Andere gestelde doeleinden lijken niet haalbaar of zijn geschrapt in de ‘speciale militaire operatie’, zoals het Kremlin de oorlog noemt die nu al twee maanden duurt.

Guterres zei dat de Russen in plaats van nieuw leven en Pasen te vieren, in de aanval gaan. De strijdende partijen zouden van donderdag tot en met paaszondag een wapenstilstand in acht moeten nemen. Pasen is een tijd van vernieuwing, wederopstanding en hoop, aldus Guterres. Naar schatting 60 procent van de Oekraïners en 42,5 procent van de Russen noemt zich orthodox christen.

De oosters orthodoxe kerken stemmen hun feestdagen af op een kalenderindeling uit de Romeinse tijd die naar een paus juliaans is genoemd en die in vrijwel heel de christelijke wereld gebruikelijk werd. Vanaf de 16e eeuw is die in het Westen geleidelijk verdrongen door ‘onze’ gregoriaanse kalender, waarmee de oude kalender achter kwam te liggen op de nieuwe. In de Nederlanden duurde het eeuwen voor alle provincies waren overgestapt (1582-1701). De Russische staat hield de juliaanse oude kalender aan tot februari 1918. Maar de Russisch orthodoxe kerk werkt net als andere orthodoxe kerken nog steeds met de juliaanse kalender en is dan later met bijvoorbeeld Kerstmis en Pasen.

Veiligheidsregio’s houden hoop dat het aantal opvangplekken voor Oekraïense vluchtelingen weer gaat stijgen. Zo verwacht de regio Hollands Midden (Leiden en Gouda) half mei ongeveer 2000 bedden beschikbaar te hebben. De regio IJsselland (Zwolle en omstreken) denkt dat doel eind mei of begin juni te kunnen halen.

Landelijk gezien is het totale aantal opvangplekken voor de tweede keer op rij gedaald. Nederland heeft momenteel iets meer dan 40.000 bedden ingericht, tegen ruim 41.000 eind vorige week en bijna 42.000 begin vorige week. In diezelfde periode steeg het aantal Oekraïners op die opvanglocaties van bijna 28.000 naar iets meer dan 30.000.

De daling van het aantal opvangplekken komt mogelijk doordat tijdelijk beschikbare locaties zijn gesloten terwijl er nog geen vervanging was. „De aantallen veranderen dagelijks; bedden komen en gaan én vluchtelingen komen en gaan, hiervoor is geen eenduidige oorzaak aan te wijzen”, verwoordt de regio IJsselland het. De schommeling in Groningen (1250 opvangplekken) komt doordat „er nieuwe plekken bijkomen en tijdelijke locaties afvallen”.

De regio Noord-Holland Noord zegt inmiddels 2840 opvangplekken te hebben, ruim meer dan het Rijk had gevraagd. Daarvan zijn 2353 bezet. „Zowel het aantal plekken als de bezetting groeit gestaag. De cijfers fluctueren, maar het is niet zo dat het aantal opvangplekken echt daalt.” De regio Midden- en West-Brabant heeft bijna 2100 opvangplekken en heeft zicht op nog eens 800 nieuwe bedden, ook ruim meer dan gevraagd.

Kennemerland vangt bijna 1900 Oekraïners op, heeft ruim 150 plekken over en heeft zicht op ruim 200 nieuwe plekken. Amsterdam-Amstelland heeft 1660 opvangplekken en zegt momenteel „geen daling” te zien. In en rond de hoofdstad worden ruim 700 Oekraïners opgevangen. In de regio Haaglanden blijft het aantal opvangplekken gelijk.

Andere regio’s zitten nog ruim onder de gevraagde 2000 opvangplekken. Brabant-Zuidoost hoopt eind volgende week 1400 bedden beschikbaar te hebben. Dat is voorlopig voldoende, want de regio vangt momenteel ruim 900 Oekraïners op. „Veel regio’s hebben op grote schaal noodlocaties opgericht. Dat hebben wij niet gedaan. We hebben vanaf het begin gezocht naar plekken waar mensen langdurig kunnen blijven, zodat ze niet hoeven te verhuizen”, licht een woordvoerster toe.

Het Knooppunt Coördinatie & Informatie Oekraïne (KCIO) zorgt voor de spreiding van Oekraïense vluchtelingen over het land. De organisatie wil echter niet zeggen in welke veiligheidsregio’s veel plekken zijn geregeld en in welke regio’s minder. Dat komt omdat het knooppunt de regio’s niet onderling tegen elkaar wil uitspelen. „Bovendien: het gaat ons om het landelijke beeld.”

Oekraïne zegt dat Rusland dinsdag 76 gevangenen aan het land heeft uitgeleverd als onderdeel van een gevangenenruil. Volgens de Oekraïense vicepremier Irina Veresjtsjoek gaat het om zestig militairen en zestien burgers. Hoeveel Russische gedetineerden Oekraïne als onderdeel van de ruil aan Rusland heeft overgedragen maakte Veresjtsjoek niet bekend.

Het was de vijfde keer sinds het begin van de oorlog in Oekraïne dat de twee landen gevangenen uitwisselden. Vorige week meldde Kiev dat het dertig krijgsgevangenen naar Rusland had teruggestuurd na een bevel van de Oekraïense president Volodimir Zelenski.

Zelenski heeft aangeboden om de Oekraïense zakenman en politicus Viktor Medvedtsjoek te ruilen voor Oekraïners die door Rusland gevangen zijn genomen. Medvedtsjoek geldt als een bondgenoot van de Russische president Vladimir Poetin.

De pro-Russische politicus werd door de Oekraïense regering gearresteerd toen hij zijn onder zijn huisarrest probeerde uit te komen. De veiligheidsdiensten van Kiev zonden maandag een video uit waarin Medvedtsjoek aan Poetin vraagt om de evacuaties van burgers en troepen uit de belegerde havenstad Marioepol toe te staan in ruil voor zijn vrijlating.

Staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel en Migratie) zegt nog altijd niet bezorgd te zijn over de daling in het aantal opvangplekken dat gemeenten hebben voor Oekraïners. Dat aantal daalde dinsdag voor de tweede keer in een week.

Donderdag was er sprake van een daling van een kleine 500 plekken. Dinsdag rapporteerde het ministerie van Justitie en Veiligheid een ruim twee keer zo grote daling: van 41.247 op donderdag naar 40.059. Van die plekken zijn er ruim 10.000 beschikbaar. Het bezettingspercentage is met 75 procent wel op het hoogste punt tot dusver.

Met de „marge” van 10.000 plekken ziet Van der Burg vooralsnog geen reden tot zorg. Volgens hem gaat het om een daling „van kleine aantallen plekken die tijdelijk waren gecreëerd”.
De gemeenten en de landelijke overheid hebben zich ten doel gesteld om 50.000 opvangplekken voor Oekraïners te creëren.

Terwijl het Azovbataljon zich in Marioepol met hand en tand verzet tegen een enorme overmacht, heeft Rusland het verwachte offensief in het oosten ingezet. „De slag om de Donbas is begonnen.”

Lees ook

Oorlog tegen Oekraïne gaat tweede fase in

Het Vlaamse jeugdjournaal van VRT NWS ondertitelt zijn uitzendingen voortaan in het Oekraïens. Op die manier kunnen kinderen die het oorlogsgeweld in Oekraïne zijn ontvlucht en nu in België wonen via het jeugdprogramma, dat Karrewiet heet, de actualiteit in hun tijdelijk nieuwe thuisland en in Oekraïne in eigen taal volgen. Er wonen circa 10.000 gevluchte Oekraïense kinderen onder de twaalf jaar in België.

Het initiatief komt van de directie, meldt VRT op de website. Er staan in België zo’n 33.000 gevluchte Oekraïners geregistreerd. Veel van de kinderen tot twaalf jaar gaan inmiddels naar school. In Vlaanderen gebruiken veel leerkrachten de uitzendingen van Karrewiet om kinderen in te lichten over het nieuws en om bepaalde thema’s bespreekbaar te maken.

De Oekraïense ondertiteling is er vanaf dinsdagavond voor voorlopig een maand. Daarna wordt het initiatief geëvalueerd en besloten of het wordt voortgezet, aldus VRT. „We doen dit omdat we het heel belangrijk vinden dat ook deze kinderen kunnen volgen wat er gebeurt in ons land en in de rest van de wereld”, zegt Karrewiet-presentator Amber Janssens.

Door Russische beschietingen van de Oost-Oekraïense stad Charkov zijn dinsdag minstens drie mensen omgekomen en zestien gewond geraakt, melden de autoriteiten.

De op een na grootste stad van het land ligt al tijden onder vuur en de afgelopen dagen is melding gemaakt van tientallen slachtoffers door de Russische bombardementen. Vrijdag waren er zeker tien doden en 35 gewonden, zaterdag kwamen twee mensen om, zondag vijf en maandag stierven minstens vier burgers.

Sinds de Russische troepen zich hebben teruggetrokken uit de buurt van de hoofdstad Kiev, zijn de aanvallen in het oosten van het land intensiever geworden. Charkov ligt op ongeveer 20 kilometer van de Russische grens.

Het besluit van Rusland om vijftien Nederlandse diplomaten het land uit te zetten komt niet als een verrassing, maar minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) betreurt het wel. Het is een vergelding voor het feit dat Nederland eind vorige maand zeventien Russische diplomaten naar huis stuurde.

„Dat Rusland nu tegenmaatregelen neemt hadden we verwacht. Desondanks betreur ik deze stap. We gaan nu kijken wat de gevolgen zijn van het feit dat zoveel collega’s moeten vertrekken uit Moskou en Petersburg”, laat Hoekstra in een reactie weten. Ongeveer tien Nederlandse diplomaten blijven aan de slag in Rusland.

In het nieuwe Russische schooljaar zal vanaf 1 september elke maandag het volkslied worden gespeeld en de nationale vlag worden gehesen. Hiertoe heeft minister van Onderwijs Sergej Kravtsov besloten. Hij vindt dat dit gaat bijdragen „aan de ontwikkeling van het onderwijs”. Scholen krijgen ook staatssymbolen toegestuurd om op te hangen.

De staatshymne van de Russische Federatie is een relatief lang volkslied en de melodie stamt uit de jaren dertig. Het was vanaf 1944 de staatshymne van de Sovjet-Unie nadat voorheen de Internationale klonk. De tekst is enkele malen aangepast aan sterk gewijzigde omstandigheden.

Enkele jaren na de dood van dictator Jozef Stalin in 1953 werd de tekst waarin hij voorkwam eerst helemaal weggelaten en later in aangepaste vorm weer gezongen. Na de ineenstorting van de Sovjet-Unie werd het in de jaren negentig niet meer gespeeld. Toen Vladimir Poetin in 2000 aan de macht was gekomen haalde hij vrijwel meteen de melodie weer van stal en liet een nieuwe tekst schrijven met religieuze verwijzingen. Het spreekt over een heilige staat en eindigt met „ons geboorteland behoed door God”.

Vijftien Nederlandse diplomaten moeten Rusland verlaten als vergelding voor de zeventien Russen die eerder werden uitgezet door Nederland. Het gaat om veertien medewerkers van de ambassade in Moskou en een medewerker van het consulaat in Sint-Petersburg, meldt het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken. Ze moeten binnen twee weken zijn vertrokken.

Rusland heeft dinsdag ook diplomaten uit België laten weten dat ze moeten vertrekken. Volgens persbureau AFP gaat het om een totaal van 37 Europese diplomaten die Rusland moeten verlaten.

Rusland meldt overigens dat Nederland achttien Russische diplomaten heeft uitgezet. Nederland meldde zelf dat het om zeventien ging, en dat die zeventien eigenlijk werkten voor de Russische inlichtingendiensten.

VluchtelingenWerk Nederland maakt zich „heel veel zorgen” over het dalende aantal opvangplekken voor Oekraïense vluchtelingen. „Misschien neemt het gevoel van urgentie af”, aldus een woordvoerder.

Dinsdag maakte het ministerie van Justitie en Veiligheid bekend dat het aantal beschikbare bedden voor de tweede keer is gedaald. Op dit moment hebben gemeenten in totaal 40.059 bedden beschikbaar, afgelopen donderdag waren dat er nog 41.247. Vergeleken met begin vorige week nam het aantal beschikbare opvangplekken met bijna 1700 af.

De makkelijk te vinden locaties zijn nu allemaal in gebruik, denkt VluchtelingenWerk. Het vinden van nieuwe opvangplekken is daarom lastiger. „Er zijn nu waarschijnlijk vooral nog locaties over die een gemeente minder graag inzet, of waarvoor nog veel moet gebeuren.” Ook moeten er alweer tijdelijke locaties sluiten. Afgelopen week bleek bovendien dat er ook Oekraïners zijn die terugkeren naar hun thuisland, wat volgens de woordvoerder mogelijk de druk wat wegneemt bij gemeenten om nieuwe plekken te regelen.

Staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) sprak vorige week - toen het aantal bedden voor het eerst daalde - over fluctuaties, die ontstaan door een hertelling of omdat sommige locaties alweer dicht moeten. Hij zei zich geen zorgen te maken, omdat er nog veel marge was in de bezetting van de opvang.

Inderdaad zijn ruim 10.000 van de bedden voor Oekraïners onbeslapen, maar dat kan snel veranderen, zegt VluchtelingenWerk. „We hebben in Nederland tot dusver eigenlijk ‘geluk’ gehad dat er minder vluchtelingen kwamen dan waar op was gerekend. Maar dat kan ineens omslaan.” In maart kwamen er op een zeker moment duizenden Oekraïners per week bij. „Dan ben je zo door die 10.000 bedden heen.”

FlixBus blijft naar Oekraïne rijden ondanks de Russische raketaanvallen op Lviv maandagochtend. Een woordvoerder zegt nog niet te weten wat voor gevolgen de aanvallen hebben voor reizen naar het land.

Maandagavond zei een woordvoerder nog dat de situatie veilig genoeg is. Er zouden volgens FlixBus nog geen annuleringen van reizigers binnen zijn gekomen. Ook zou het aantal mensen dat terugreist naar Oekraïne toenemen volgens de busmaatschappij.

Op tweede paasdag vertrok een volle bus vanuit Maastricht richting de Poolse hoofdstad Warschau. De meeste van de 61 reizigers hebben bestemmingen in Duitsland of Polen. Vanuit Warschau kunnen reizigers met FlixBus overstappen naar Kiev of zes andere steden in het westen van Oekraïne, waaronder Lviv.

Nederland stuurt zwaarder wapentuig, zoals pantservoertuigen, naar Oekraïne. Minister-president Mark Rutte schrijft dat op Twitter. Ook kijkt Nederland met bondgenoten naar de levering van “aanvullend zwaarder materieel”, schrijft de premier.

Het is opmerkelijk dat het kabinet weer meldingen doet over wat voor materieel het naar Oekraïne stuurt. Eerder werd daarmee gestopt, om zo de Russen niet te veel informatie te geven. Vlak nadat de oorlog in Oekraïne was uitgebroken, meldde het kabinet wel dat het onder meer antitankraketten en luchtafweerwapens ging sturen.

Rusland is begonnen met een groot offensief in het oosten van Oekraïne. De Oekraïense president Volodimir Zelenski bevestigde maandag de nieuwe aanvalslinies aan de oostflank. Volgens Zelenski hebben de Russische strijdkrachten „het startsein gegeven voor de slag om de Donbas”.

Rutte en defensieminister Kajsa Ollongren hebben in een telefoongesprek met de Oekraïense president hun steun uitgesproken aan Oekraïne.

Het Kremlin is niet gemachtigd om over de gezonken kruiser Moskva, het vlaggenschip van de Zwarte Zeevloot, te praten. Dat beweert een woordvoerder van de Russische president Vladimir Poetin dinsdag. Ook over het lot van de bemanningsleden zegt het Kremlin geen details te kunnen vrijgeven, ondanks oproepen van familieleden om met informatie te komen.

„Alle communicatie gaat via het ministerie van Defensie. Wij mogen niets vrijgeven”, aldus de woordvoerder.

De Moskva ging volgens het Kremlin vorige week ten onder na een explosie van munitie aan boord. Oekraïne zei het schip naar de kelder te hebben gejaagd door voltreffers van twee raketten. Rusland heeft gezegd dat alle ruim vijfhonderd bemanningsleden zijn gered na de ontploffing op woensdag. Oekraïne hield echter vol dat er dodelijke slachtoffers zijn gevallen, onder wie de gezagvoerder van het oorlogsschip.

Ouders en andere familieleden van meerdere bemanningsleden hebben op sociale media en via verklaringen aan Russische en buitenlandse media laten weten dat zij geen contact krijgen met hun kinderen. Ze eisen dat de waarheid naar boven komt.

Meduza, een onafhankelijke nieuwssite in de Russische taal, citeerde een bron dicht bij de commandant van de Zwarte Zee, die beweerde dat zeker 37 bemanningsleden van de Moskva om het leven zouden zijn gekomen. Honderd anderen zouden gewond zijn geraakt en een onbekend aantal zou nog vermist worden.

Hongarije gaat Europese sancties die zich richten op Russische olie en gas niet steunen, heeft de Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken Peter Szijjarto gezegd. Daarmee herhaalde de minister via Facebook een al eerder uitgesproken opvatting van zijn overheid. Toch zei de Franse minister van Financiën Bruno Le Maire dinsdag dat een Europees importverbod op Russische olie in de maak is.

Frankrijk pleit al langer voor een verbod op Russische olie. Duitse parlementariërs lieten vorige week weten dat een meerderheid in de Bondsdag voor een olie-embargo tegen Rusland is. Berlijn was tot nu toe voorzichtig omdat Duitsland erg afhankelijk is van die olie. De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft al verscheidene keren opgeroepen tot een boycot van Russische olie.

De Europese Unie heeft vanwege de oorlog in Oekraïne een pakket sancties ingevoerd tegen Rusland, maar olie en gas zijn daar tot nu toe buiten gebleven. Europese landen zijn voor een groot deel afhankelijk van Rusland voor deze energiebronnen. Hongarije is van de EU-landen het meest Ruslandgezind.

De Nederlandse ambassade in Oekraïne gaat weer open, laat minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) weten. Twee dagen na het begin van de Russische invasie werd de ambassade om veiligheidsredenen verplaatst naar de Poolse stad Jarosław vlakbij de grens met Oekraïne.

De ambassade opent voorlopig haar deuren in de westelijke stad Lviv. Ambassadeur Jennes de Mol en een kleine kernstaf gaat hier aan de slag, meldt het ministerie. De familieleden van de diplomaten zijn niet meegekomen. In Lviv zijn meer tijdelijke ambassades gevestigd.

De Nederlandse ambassade was kort voor het uitbreken van de oorlog eind februari al tijdelijk verplaatst van de hoofdstad Kiev naar Lviv. Daar konden de diplomaten hulp bieden aan Nederlanders die Oekraïne wilden verlaten. Zij konden op de post in Lviv onder meer tijdelijke reisdocumenten krijgen.

De afgelopen tijd hebben meer landen hun diplomatieke post in Oekraïne heropend. Onder meer Frankrijk en Italië kondigden aan om hun diplomatieke vertegenwoordigers weer naar Kiev te sturen. Lviv is de oorlog tot dusver vrijwel ongeschonden doorgekomen. Wel herbergt de stad een groot aantal vluchtelingen.

De separatisten in het oosten van Oekraïne zijn gesteund door Rusland een aanval op de laatste pro-Oekraïense militairen in Marioepol begonnen. In een staalfabriek hebben leden van het paramilitaire extreemrechtse Azov-bataljon zich samen met huurlingen verschanst.

„Ons doel is om de fabriek zo snel mogelijk te bevrijden”, aldus separatistenleider Denis Poesjilin. Hoeveel militairen zich in de fabriek bevinden is niet bekend.

Het Russische ministerie van Defensie riep de laatste pro-Oekraïense strijders op zich over te geven. Als ze om 12.00 uur (11.00 uur Nederlandse tijd) stoppen met vechten, kunnen ze in de middag de fabriek veilig verlaten, mits ze alle wapens achterlaten, aldus het ministerie.

De Oekraïense president Volodimir Zelenski zei maandag dat de vredesgesprekken worden afgebroken als de Oekraïense militairen worden gedood. Hij zei dat de militairen blijven strijden om Marioepol te verdedigen tegen de Russen.

Rusland heeft tientallen raketaanvallen uitgevoerd in het oosten van Oekraïne. Volgens het Russische leger zijn 1260 Oekraïense doelen geraakt.
Onder meer in de stad Slovjansk zouden Oekraïense militaire stellingen zijn geraakt, volgens de Russen. Ook zou een Oekraïens gevechtsvliegtuig uit de lucht zijn geschoten.

Een adviseur van de Oekraïense president Volodimir Zelenski zei dinsdag dat het Russische offensief geen kans van slagen heeft. „Daarvoor hebben ze niet genoeg kracht.” Oekraïne kondigde het Russische offensief maandag al aan en zei toen terug te blijven vechten.

De Europese Unie werkt aan een embargo op Russische olie. Dat zei de Franse minister van Financiën Bruno Le Maire tijdens een radio-interview.

„Ik hoop dat we in de komende weken onze Europese partners ervan kunnen overtuigen de import van Russische olie stop te zetten”, aldus Le Maire tegen radiozender Europe 1. Frankrijk pleit al langer voor een verbod op Russische olie.

Westerse landen hebben Rusland zware sancties opgelegd naar aanleiding van de aanval op Oekraïne die 24 februari is begonnen. Rusland is een belangrijke leverancier van aardgas en olie en van andere belangrijke grondstoffen.

Voor de derde dag op rij worden er geen evacuatieroutes geopend voor inwoners van belegerde Oekraïense gebieden. Rusland en Oekraïne wisten geen akkoord te bereiken over het openen van zogeheten humanitaire corridors om mensen de kans te geven naar veiligere plekken te gaan.

Op de dagen dat er wel evacuatieroutes zijn, vertrekken meestal duizenden mensen uit onder meer Marioepol en Loehansk naar westelijkere plaatsen in Oekraïne. Oekraïne wil nog steeds dat er een evacuatieroute komt voor mensen in Marioepol, Rusland zegt dat het die stad op een staalfabriek na volledig onder controle heeft. In die fabriek zouden de laatste militairen die voor Oekraïne vechten zich verschanst hebben.

Rusland is volgens Oekraïne een groot offensief begonnen in het oosten van het land. De focus lijkt te liggen op de regio Donbas, waar de afvallige zelfverklaarde onafhankelijke republieken Donetsk en Loehansk liggen.

De Europese Unie is van plan een solidariteitsfonds op te richten om de wederopbouw van het door oorlog verwoeste Oekraïne te financieren. De lidstaten zouden eerder vanuit Brussel te horen hebben kregen dat zij het grootste deel van de kosten zullen moeten betalen. De Europese Commissie zou diplomaten hebben verteld dat de EU werkt aan een instrument dat zich richt op de langetermijnbehoeften van het land, aldus ingewijden tegen persbureau Bloomberg.

Het mechanisme waaraan wordt gewerkt zou gelijkenissen vertonen met de coronaherstelfondsen van lidstaten. Het fonds zal hervormingen financieren in overleg met de Oekraïense regering, maar het is niet duidelijk hoeveel geld zal worden verstrekt in de vorm van subsidies of leningen, aldus de bronnen.

Aangezien de oorlog nog steeds aan de gang is, wil het uitvoerend orgaan van de EU geen prijskaartje hangen aan de opdracht. Wel is de EU-ambassadeurs verteld dat het bedrag zou kunnen oplopen tot honderden miljarden euro’s over een periode van tientallen jaren.

De kwestie rond de wederopbouw na de oorlog en mogelijke herstelbetalingen door Rusland zal naar verwachting de komende weken de aandacht krijgen. Hoge ambtenaren in Brussel en Washington zouden van plan zijn te praten over manieren om Kiev financieel te steunen. Daarbij zou er extra aandacht zijn voor methoden die ervoor zorgen dat de enorme hoeveelheid geld niet wordt misbruikt.

De Wereldbank organiseert donderdag een ministeriële bijeenkomst over Oekraïne tijdens de voorjaarsbijeenkomsten van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) in Washington. Vicevoorzitter van de Europese Commissie Valdis Dombrovskis zal naar verwachting deelnemen, aldus een EU-functionaris.

Omdat de Russische troepen nog steeds Oekraïense steden aanvallen, is het moeilijk voor de landen om al te ver te gaan met hun plannen. Maar ook als de oorlog eindigt, zullen er nog belangrijke obstakels zijn. Corruptie en het gebrek aan degelijke toezichtmechanismen in Oekraïne lijken daarbij de belangrijkste, zo klinkt het.

Ligt het aan Nederland, dan worden de instrumenten voor de wederopbouw ook gebruikt voor het verbeteren van de beleidsstructuren in het land. Die zouden daarbij beter uitsluiten bij de EU-normen waarmee een toelating tot het landenblok kan worden versneld, aldus de bronnen. Andere landen zouden hebben gepleit voor het doorsluizen van bevroren tegoeden van Russische oligarchen naar Oekraïne.

De Russische invasie heeft tot gevolg gehad dat tot 30 procent van de Oekraïense infrastructuur is beschadigd of verwoest. De aangerichte schade tot dusver is zo’n 100 miljard dollar. Dat heeft minister van Infrastructuur Oleksander Koebrakov maandag gezegd. Hij voegde eraan toe dat door heel hard werken herstel in twee jaar mogelijk is. Gebruikmaking van bevroren Russische tegoeden in het Westen lijkt hem een goed idee voor de financiering.

Kiev had nog niet gespecificeerd wat de impact van het oorlogsgeweld is geweest op algemene voorzieningen zoals het wegennet en bruggen. Regeringsfunctionarissen hadden al wel een raming gemaakt van de totale schade door het oorlogsgeweld en door het doelbewust bombarderen van onder meer huizen en gebouwen: ongeveer 500 miljard dollar (464 miljoen euro).

„Vrijwel alle elementen van ons transportsysteem hebben op de een of andere manier te lijden gehad”, aldus Koebrakov. Hij zei onder meer dat 300 bruggen op doorgaande wegen zijn opgeblazen en tientallen spoorbruggen. Bovendien moet ten minste 8000 kilometer wegdek worden gerepareerd of opnieuw aangelegd. Op plaatsen waar de eigen troepen de dienst uitmaken, is daarmee al een begin gemaakt.

De tenten waarin asielzoekers bij het aanmeldcentrum in Ter Apel bij aankomst worden opgevangen verdwijnen. Asielzoekers hebben in de nacht van maandag op dinsdag voor het laatst geslapen in de paviljoens. De vergunning voor het gebruik van de tenten verloopt dinsdag.

De grote tenten worden vanaf dinsdag afgebroken. Dat duurt een paar dagen. Vanaf dinsdag mogen niet meer dan 2000 mensen verblijven in het aanmeldcentrum in Ter Apel. Staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel en Migratie) meldde voor het weekeinde dat hij dat heeft afgesproken met de burgemeesters van Groningen en Westerwolde, waar Ter Apel onder valt.

Van der Burg gaf ook aan dat hij met gemeenten zou overleggen om te zorgen dat mensen elders terechtkunnen. Een woordvoerder van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) liet maandagavond weten dat er hard wordt gewerkt aan een oplossing, maar dat nog onduidelijk was hoe het verder gaat.

De afgelopen tijd was het druk in Ter Apel, waardoor er meer mensen verbleven dan de 2000 voor wie er officieel plaats is. De Veiligheidsregio Groningen noemde de situatie bij het aanmeldcentrum eind maart zorgelijk. Asielzoekers kunnen niet doorstromen naar een van de 111 azc’s. Die zitten vol, mede omdat zo’n 13.000 statushouders wachten op een woning.

Het oorlogsmonument van de Sovjet-Unie in het Treptower Park in Berlijn is voor de tweede keer in een maand beklad. De politie gaat ervan uit dat de daders hun afkeer van de Russische invasie in Oekraïne hebben willen tonen.

Een woordvoerder zei dat de graffitispuiters onder meer „moordenaars” en „orks”, verwijzend naar de kwaadaardige wezens uit onder meer de boeken van Tolkien, op het monument hebben gekalkt. Ook is de letter „Z” aangetroffen, die doorgaans gebruikt wordt om de Russische agressie tegen het buurland te ondersteunen. Het is onduidelijk of het door een voor- of tegenstander van Poetin is gedaan.

De witte teksten zullen worden verwijderd. Op de herdenkingsplaats waren al eerder leuzen te zien tegen de oorlog en de Russische president Vladimir Poetin, toen in rode verf. De Russische ambassade zei toen „diep gekrenkt te zijn door dit flagrante vandalisme”.

De Duitse politie wilde niet zeggen of er maatregelen worden genomen om herhaling te voorkomen.

De redactie opent een nieuw liveblog. Lees het blog van maandag hier.