Burgemeester: Russische troepen rond Kiev teruggedrongen
Het is dag 28 van de oorlog in Oekraïne. Volg de laatste ontwikkelingen in dit liveblog.
Advertentie
Uit door Russische troepen belegerde Oekraïense steden zijn woensdag 4554 mensen geëvacueerd, meldt een hoge Oekraïense functionaris. Dat zijn er beduidend minder dan er dinsdag via zogenoemde humanitaire corridors wisten te vertrekken.
Uit de havenplaats Marioepol konden 2912 vluchtelingen met eigen voertuigen de stad te verlaten. Dinsdag werden in totaal 8057 mensen uit Oekraïense steden geëvacueerd.
De Amerikaanse president Joe Biden is aangekomen in Brussel voor topoverleg over de Russische invasie in Oekraïne. Hij is donderdag op bijeenkomsten van de NAVO, Europese Unie en G7 (zeven belangrijkste economieën). Hij landde iets na 21.00 uur op de militaire luchthaven van Melsbroek in de buurt van de Belgische hoofdstad.
Biden waarschuwde bij zijn vertrek opnieuw voor de inzet van chemische wapens door Rusland. „Ik denk dat dat een echte dreiging is”, zei hij tegen de media, toen hem werd gevraagd naar de kans dat deze wapens in Oekraïne worden gebruikt.
Een olieboycot van Rusland kan „vrij snel”, verklaarde minister-president Mark Rutte in een debat in de Tweede Kamer over de komende top van EU-leiders. De Tweede Kamer pleit voor zo’n ban. Volgens Rutte zal het effect echter niet groot zijn.
De EU heeft Rusland massieve sancties opgelegd voor de inval in Oekraïne. Het wordt steeds ingewikkelder om tot nieuwe strafmaatregelen te komen, maakte Rutte duidelijk. EU-leiders praten donderdag en vrijdag over nieuwe strafmaatregelen in de hoop zo de oorlog te stoppen.
Het kabinet heeft „geen taboes” als het gaat om sancties. Maar een boycot van Russisch gas zit er voorlopig niet in omdat de EU nog te afhankelijk is van Rusland. Er moeten eerst elders gasleveranciers worden gevonden en tegelijk moet de EU snel minder afhankelijk worden van Russisch gas.
De invoer van olie verbieden is lastig voor Oost-Europa omdat hun raffinaderijen afhankelijk zijn van Russische olie, zei Rutte. Hij noemde een olieboycot het „laagst hangende fruit”. Het levert niet zoveel op omdat Russen volgens Rutte de olie makkelijk elders kunnen wegzetten bijvoorbeeld in India.
Ook wordt in de EU nog gesproken over het sluiten van de havens voor Russische schepen. Dat moet dan wel EU-breed gebeuren, vindt Rutte. Bovendien moet dan volgens hem ook gekeken worden wat er moet gebeuren met schepen die voedsel van of naar Rusland brengen.
China moet oppassen dat het niet te veel steun aan Rusland biedt, nu dat land gebukt gaat onder de economische sancties vanwege de inval in Oekraïne. De Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur Jake Sullivan stelde dat bepaalde steun aan Rusland door China een reactie van de Verenigde Staten rechtvaardigen. Een week eerder waarschuwde hij Beijing al voor mogelijk ernstige gevolgen.
In zijn toespraak aan boord van de Air Force One op weg naar Brussel, waar president Joe Biden de NAVO-top zal bijwonen, zei Sullivan dat de VS bij de handhaving van sancties nauwlettend zullen toezien op de vraag of China de afwikkeling van Russische betalingen vergemakkelijkt. Ook wordt scherp gelet op eventuele pogingen van China om tegen exportcontroles in te gaan die zijn ingevoerd sinds Rusland Oekraïne binnenviel.
De Verenigde Staten zullen volgens hem, waar nodig optreden. Daarbij kijken de VS ook nauwlettend naar bedrijven die de sancties tegen Rusland proberen te omzeilen. Als Chinese bedrijven of anderen daarvoor kiezen hebben de VS instrumenten om ervoor te zorgen dat dat niet kan gebeuren, aldus Sullivan.
De SP is nu ook voorstander van wapenleveranties aan Oekraïne. „Wij zijn niet tegen de huidige wapenleveranties vanuit Nederland. Je moet elke keer weer kijken met wat voor leveringen je wel of niet akkoord kan gaan. Maar ik ben het zeer eens dat we alles moeten doen om de bevolking van Oekraïne te helpen”, zei SP-Kamerlid Jasper van Dijk in een debat in de Tweede Kamer.
De oppositiepartij was steeds tegen wapenleveranties. Op de dag van de Russische inval liet SP weten dat ze „geen voorstander van verdere militaire escalatie, bijvoorbeeld door het sturen van wapens of militairen naar Oekraïne” is. De SP zei dat er moest worden ingezet op de-escalatie. Wel veroordeelde de partij de inval scherp en steunde zij de sancties tegen Rusland.
Tijdens het NOS-slotdebat een dag voor de gemeenteraadsverkiezingen vorige week maakte partijleider Lilian Marijnissen ook nog duidelijk geen voorstander te zijn van het sturen van wapens naar de regering in Kiev. „De gedachte dat als we maar meer wapens sturen en het conflict nog groter maken dat het dan opgelost wordt, dat is natuurlijk ook geen oplossing, ook niet voor de Oekraïners”, zei ze toen.
Andere linkse oppositiepartijen zoals PvdA en GroenLinks steunen vanaf het begin het sturen van wapens naar Oekraïne. Ook de Partij voor de Dieren is voorstander van het leveren van ‘defensieve’ wapens. Tegen wapenhulp zijn PVV, FVD, JA21 en Groep Van Haga. Het Nederlandse kabinet heeft onder meer antitankraketten en luchtdoelraketten naar Oekraïne gestuurd.
Oekraïne roept op tot een boycot van automerk Renault. Dit omdat het Franse concern weigert uit Rusland te vertrekken.
Van de grote buitenlandse autofabrikanten lijkt Renault momenteel de enige die de banden met Rusland intact wil houden. De Fransen zouden daarmee willen voorkomen dat hun Russische dochter AvtoVaz door de Russische overheid wordt genationaliseerd. AvtoVaz is de producent van Lada. Maar in de fabrieken worden ook Renaults in elkaar gezet.
Die opstelling van Renault zou ook worden gesteund door de Franse regering. Die drong er eerder bij grote Franse bedrijven op aan Rusland niet overhaast te verlaten.
Als Rusland erop staat dat gasaankopen door landen van de Europese Unie in roebels worden voldaan, pleegt het land contractbreuk. Dat zei de Duitse minister van Economische Zaken Robert Habeck in een reactie op de aankondiging.
Duitsland zal volgens de minister met zijn Europese partners overleggen over de eis. Hij noemde de Russische aankondiging een sein dat de Russische president Vladimir Poetin niet langer als een stabiele partner kan worden beschouwd.
Poetin heeft de centrale bank van Rusland en betrokken overheidsdiensten een week de tijd gegeven om de verplichte betalingen in roebels mogelijk te maken. Alle landen die Rusland sancties hebben opgelegd vanwege de oorlog in Oekraïne, zoals de landen van de EU, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten, zijn door Rusland als onvriendelijk aangemerkt en zullen daarom met de Russische munt moeten betalen.
Nu het land door sancties steeds minder handel kan drijven, zijn de munteenheden van die landen minder praktisch voor Rusland. Door handel in roebels te drijven, wordt die munteenheid ook ondersteund. Landen die niet genoeg roebels hebben, kunnen die namelijk kopen, wat de prijs van de Russische munteenheid ondersteunt.
Na de bekendmaking schoten de gas- en olieprijzen omhoog. Ook won de roebel donderdagavond rond de 10 procent aan waarde ten opzichte van de dollar en de euro.
De Europese Unie moet miljarden uittrekken om EU-landen te helpen die met kunst- en vliegwerk miljoenen oorlogsvluchtelingen uit Oekraïne opvangen, vindt de Europese Commissie. Zij wil 3,4 miljard euro vrijmaken voor onderdak, onderwijs, gezondheidszorg en het vinden van een baan voor de Oekraïners.
Vluchtelingen uit Oekraïne mogen, anders dan asielzoekers uit andere landen, sowieso in de EU blijven en er bijvoorbeeld ook aan het werk. Het is zaak kinderen zo snel mogelijk weer naar school te sturen en volwassenen aan een baan te helpen, zegt vicevoorzitter Margaritis Schinas van de Europese Commissie.
Het benodigde geld moet komen uit een van de Europese miljardenfondsen voor het herstel na de coronacrisis, als de EU-landen ermee instemmen. Lidstaten die het nodig hebben kunnen er aanspraak op maken, waarna een deel kan worden voorgeschoten. Voor de buurlanden van Oekraïne is dat deel groter.
Meer dan 3,5 miljoen mensen hebben inmiddels op de vlucht voor de Russische oorlog tegen Oekraïne een veilig heenkomen gezocht in de EU, zegt verantwoordelijk Eurocommissaris Ylva Johansson. Ruim de helft daarvan is in buurland Polen terechtgekomen. Ook buren Roemenië, Hongarije en Slowakije vangen veel mensen op.
De EU zet in landen van aankomst ook knooppunten voor gezondheidszorg op die Oekraïners kunnen doorverwijzen naar de juiste zorgverlener. Ze kunnen ook meteen een coronaprik krijgen, zegt Schinas. Veel Oekraïners zijn nog niet ingeënt tegen het virus.
Advertentie
NAVO-chef Jens Stoltenberg staat ervoor open langer aan te blijven, laat hij doorschemeren. Een beslissing daarover is aan de dertig lidstaten van de militaire alliantie, zegt hij. Die doen mogelijk een beroep op hem nu de NAVO vanwege het conflict met Rusland wel een ingewerkte voorman kan gebruiken.
De 63-jarige Stoltenberg zwaait in principe eind september af als secretaris-generaal van de NAVO. De Noorse oud-premier zou dan de baas worden van de centrale bank in zijn vaderland. Maar hij wees desgevraagd de mogelijkheid van een verlenging van zijn werk op het Brusselse NAVO-hoofdkwartier niet van de hand.
Het Noorse ministerie van Financiën laat weten rekening te houden met een mogelijk langer verblijf van Stoltenberg bij de NAVO. „We bereiden ons voor op de situatie dat Jens Stoltenberg langer in zijn baan als secretaris-generaal van de NAVO kan blijven. We weten niet hoe lang het kan duren, een of twee jaar”, zegt een woordvoerder van het ministerie tegen internationaal persbureau Reuters.
Stoltenberg is met bijna acht jaar al de langstzittende secretaris-generaal van het westerse bondgenootschap.
De Nederlandse providers KPN, T-Mobile en Vodafone zullen ook na maart nog gratis bel- en sms-verkeer van en naar Oekraïne aanbieden. Dat zeggen de telecomaanbieders tegen NU.nl. Aanvankelijk waren de providers van plan om tot eind maart geen kosten te rekenen, maar dat nu wordt verlengd.
Klanten van de providers kunnen vanwege de oorlog in Oekraïne gratis bellen en sms’en van en naar Oekraïne. De telecomaanbieders zeggen dat de klanten zo beter contact kunnen houden met vrienden en familie die in het land verblijven.
„De ontmoetingen tussen Russische en Oekraïense delegaties zijn niet meer dan eerste gesprekken. Er is nog een lange weg te gaan.”
Het Oekraïense leger heeft in een aantal gebieden rond Kiev Russische troepen teruggedrongen, zegt burgemeester Vitali Klitsjko van de Oekraïense hoofdstad. Hij herhaalde nog maar eens dat elk gebouw en elke straat verdedigd zullen worden en overgave geen optie is.
Ten noorden en oosten van Kiev wordt volgens Klitsjko hard gevochten. Hij stelt dat „de kleine stad Makariv en vrijwel geheel Irpin nu al onder controle zijn van Oekraïense soldaten”. Irpin ligt tegen de oostkant van Kiev aan en Makariv ligt ongeveer 50 kilometer naar het westen. Volgens Oekraïense media zijn de Russen in Irpin mogelijk omsingeld.
Russische troepen rukten kort na de invasie op 24 februari op naar de buitenwijken van de hoofdstad, maar hebben die niet kunnen omsingelen of binnenvallen. Klitsjko stelt dat Kiev nog altijd het doelwit is van de Russen „omdat het het hart van het land is”.
Volgens het stadsbestuur zijn in Kiev sinds het begin van de aanval in totaal 73 burgers omgekomen, onder wie vier kinderen, en 297 mensen gewond geraakt. In de hoofdstad werd begin deze week een avondklok ingesteld om inwoners te beschermen tegen mogelijke aanvallen. Woensdagochtend werd een woonwijk in het noordwesten van Kiev gebombardeerd, waarbij meerdere gebouwen schade opliepen en vier mensen gewond raakten.
Zweden, dat zich internationaal eigenlijk neutraal opstelt, gaat nog eens 5000 antitankwapens leveren aan het door Rusland aangevallen Oekraïne. Dat melden Zweedse media. Het Noord-Europese land stuurde eerder ook al een dergelijke partij naar het Oost-Europese land.
Eind februari, kort na de Russische invasie, kondigde de regering in Stockholm de eerste zending aan, met daarbij ook helmen, uitrustingen en veldrantsoenen. Zweden brak daarmee met het beleid geen wapens te sturen naar landen die in een oorlog zijn verwikkeld. De laatste keer dat Zweden dit deed was in 1939, toen de Sovjet-Unie Finland binnenviel.
De oorlog in Oekraïne leidt op korte termijn niet tot voedseltekorten in Nederland of andere EU-landen. Wel zullen de dagelijkse boodschappen waarschijnlijk nog duurder worden. Dat zegt Wageningen Economic Research (WEcR), dat op verzoek van landbouwminister Henk Staghouwer de huidige situatie in kaart heeft gebracht.
De oorlog veroorzaakt een aantal knelpunten in de voedselproductie, zoals beperkte beschikbaarheid van granen voor de veevoerproductie en plantaardige oliën en de sterk gestegen prijzen van energie en kunstmest. Tot nu toe werkt dat nog „voor een beperkt deel” door in de consumentenprijzen, maar dat effect zal naar verwachting snel sterker worden.
De onderzoekers wijten de sterk gestegen prijzen van veel grondstoffen voornamelijk aan „paniek en onrust over mogelijke tekorten”. Gezien de nog ruime voorraden noemen zij die angst „niet gegrond”. Er zijn nog voldoende alternatieven te krijgen voor de meeste grondstoffen die door de oorlog minder ruim beschikbaar zijn.
Energieleverancier Vattenfall sluit geen nieuwe gascontracten af met Russische bedrijven. Het Zweedse bedrijf, dat ook in Nederland actief is, heeft alleen nog een aantal kortlopende contracten met Russische partijen. Die lopen tot eind volgend jaar.
Vattenfall was in september al gestopt met het afsluiten van nieuwe contracten met Russische bedrijven zoals staatsgasbedrijf Gazprom, zegt een woordvoerster. Daarover wil de energieleverancier alleen zeggen dat dit is gedaan om risico’s te verkleinen. Vattenfall gaat de lopende korte termijncontracten niet annuleren. Dan zou Gazprom profiteren van huidige, hogere marktprijzen en daarbij moet Vattenfall waarschijnlijk een boete betalen vanwege het opzeggen van het contract. Dit zou het aardgas ook weer duurder maken voor de klanten van het bedrijf.
Eneco maakte dinsdag bekend geen nieuwe contracten meer af te sluiten voor de levering van Russisch gas vanwege de invasie in Oekraïne. Dat bedrijf heeft nog wel een langetermijncontract met het Duitse bedrijf Wingas dat loopt tot 2030. Dat is een dochter van Gazprom.
Het Duitse energieconcern E.ON, moederbedrijf van Essent, liet vorige week al weten geen nieuwe contracten met Russische bedrijven af te sluiten vanwege de oorlog. Het heeft nog wel wat kortlopende contracten via dochters van Gazprom.
Dat bedrijven geen directe contracten meer afsluiten met Russische gasleveranciers wil niet zeggen dat er helemaal geen Russisch aardgas wordt gebruikt in Nederland. Alle energiebedrijven kopen gas in op een internationale gasmarkt waar al het gas collectief wordt aangeboden. Het gas wordt uit verschillende bronnen gemengd en ook het gas uit Rusland is daar onderdeel van. Het is voor bedrijven daarom niet mogelijk om Russisch gas te boycotten.
Naar schatting komt zo’n 15 procent van al het gas dat door Nederlandse energieleveranciers wordt ingekocht oorspronkelijk uit Rusland. Voor de hele Europese Unie is dat percentage veel hoger.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski roept Franse bedrijven op Rusland de rug toe te keren. Hij noemde autofabrikant Renault, supermarktgroep Auchan en doe-het-zelfketen Leroy Merlin. „Renault, Auchan, Leroy Merlin moeten ophouden sponsors van de Russische oorlogsmachine te zijn”, aldus de president woensdag tijdens een videotoespraak aan het Franse parlement .
Op verzoek van Zelenski hielden de Franse parlementsleden een moment stilte ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de oorlog in Oekraïne.
De Internationale Arbeidsorganisatie van de Verenigde Naties, de ILO, zet de samenwerking met Rusland stop tot het moment dat er een einde wordt gemaakt aan de oorlog in Oekraïne. Volgens de organisatie geldt de maatregel niet voor humanitaire hulp. De ILO is daarmee de zoveelste instelling die Moskou isoleert op het wereldtoneel.
„De aanhoudende agressie van de Russische Federatie, gesteund door de Belarussische regering, tegen Oekraïne is volstrekt onverenigbaar met de doelstellingen van de organisatie en de beginselen die ten grondslag liggen aan het lidmaatschap van de ILO”, zo luidt de resolutie. Het initiatief voor een stemming kwam van Canada.
Moskou wordt opgeroepen „onmiddellijk en onvoorwaardelijk een einde te maken aan zijn agressie, zijn troepen uit Oekraïne terug te trekken, een einde te maken aan het leed dat het de bevolking van Oekraïne aandoet, en zich te onthouden van verdere onwettige bedreigingen met of gebruik van geweld tegen welke lidstaat dan ook”, zo valt verder te lezen.
De ILO, opgericht in 1919, is de oudste gespecialiseerde organisatie van de Verenigde Naties met 187 lidstaten. Uniek in het VN-systeem is dat landen vertegenwoordigd worden door regeringen, werkgevers en werknemers. De organisatie zetelt in Genève en heeft tot doel de rechten op werk te bevorderen, goede werkgelegenheidskansen te stimuleren, de sociale bescherming te verbeteren en de dialoog over werkgerelateerde kwesties te versterken.
Het crisisoverleg over de Oekraïense vluchtelingen gaat woensdagmiddag niet door. De ambtenaren die het overleg voorbereidden zeggen dat het regelen van 50.000 opvangplekken goed op weg is. Er wordt nu vooral gewerkt aan langeretermijnplannen en plannen voor het geval er ineens een veel groter aantal vluchtelingen komt, maar daar kan deze woensdag nog geen besluit over genomen worden. Het crisisoverleg is er voor de formele besluitvorming.
Het crisisoverleg wordt voorbereid door de zogenoemde Interdepartementale Commissie Crisisbeheersing, waarin hoge ambtenaren van verschillende ministeries overleg voeren. Die vindt dat er na het realiseren van de 50.000 plekken door het hele land een nieuwe fase in de aanpak van de Oekraïense vluchtelingencrisis aanbreekt. Die „krijgt scherpere contouren maar is nog niet rijp voor besluiten”, laat het ministerie van Justitie en Veiligheid weten.
De 25 Veiligheidsregio’s moesten afgelopen maandag 25.000 opvangplekken voor vluchtelingen geregeld hebben. Dat aantal werd pas deze woensdag bereikt. Er is geen harde deadline gesteld voor het behalen van volgende 25.000 plekken. Toch vinden de ministeries dat dat project „op schema” ligt. Vooralsnog is er aan plekken geen tekort, omdat er maar 13.500 mensen worden opgevangen.
De miljoenen vrouwen en kinderen die de oorlog in Oekraïne zijn ontvlucht lopen het gevaar in verkeerde handen te vallen, waarschuwt de Europese Commissie. Zij heeft aanwijzingen dat mensenhandelaars op hen azen om ze bijvoorbeeld in de prostitutie aan het werk te zetten.
„We hebben signalen dat er auto’s klaarstaan om kwetsbare kinderen en vrouwen op te pikken”, zegt verantwoordelijk Eurocommissaris Ylva Johansson. Er zouden eveneens aanwijzingen zijn dat „de online vraag naar Oekraïense vrouwen voor seksuele diensten” stijgt. Ze drukt vluchtelingen op het hart om op hun hoede te zijn en bijvoorbeeld zo mogelijk samen en per bus te reizen en nooit hun paspoort af te geven aan iemand anders dan een overheidsfunctionaris.
De Europese Unie telt inmiddels meer dan 3,5 miljoen Oekraïense vluchtelingen. Meer dan de helft van hen verblijft in Polen.
Belarus heeft Oekraïne te kennen gegeven dat het een aantal diplomaten moet terughalen. Als reden geeft de regering in Minsk op dat het buurland zich „onvriendelijk” heeft opgesteld en zich bemoeit met interne Belarussische aangelegenheden. De geheime dienst van Belarus, de KGB, beschuldigde dinsdag acht Oekraïense diplomaten van spionage.
Het Belarussische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft niet gezegd hoeveel Oekraïense diplomaten het land binnen 72 uur moeten verlaten. Wel zei het dat het consulaat van Oekraïne in de stad Brest moet sluiten wegens gebrek aan medewerkers. De Oekraïense ambassadeur en vier andere diplomaten mogen blijven.
Rusland heeft Belarus gebruikt als uitvalsbasis voor zijn aanval op Oekraïne. Kiev zegt dat Belarus zelf onder druk van Moskou staat om zich bij een vervolgoffensief aan te sluiten, mogelijk in het westen van Oekraïne.
De NAVO stationeert nog eens vier zogeheten battlegroups in lidstaten die Rusland door de oorlog in Oekraïne richting hun grenzen zien oprukken. De bataljons, die uit militairen van verschillende NAVO-landen bestaan, komen in Hongarije, Slowakije, Roemenië en Bulgarije, zegt NAVO-chef Jens Stoltenberg.
Polen en de drie Baltische landen hadden al zo’n gevechtsgroep. Die worden verdubbeld in grootte.
Stoltenberg rekent erop dat de leiders van de dertig NAVO-lidstaten morgen op hun top in Brussel hun zegen geven voor de nieuwe eenheden. Nederland denkt er sterk over deel te nemen aan die voor Roemenië, die onder Franse leiding zou komen te staan.
Voor de tweede keer binnen negen maanden zet president Joe Biden woensdagavond voet op Belgische grond. Hij komt naar Brussel voor overleg donderdag over Oekraïne met de leiders van de NAVO, de zeven rijkste landen (G7) en de Europese Unie. De komst van een Amerikaanse president vergt zelfs voor de aan hoog bezoek uit alle windstreken gewende Belgische politie- en veiligheidsdiensten extra inspanningen.
De Air Force One zal rond 21.00 uur op de militaire luchthaven Melsbroek landen, waar Biden wordt verwelkomd door de Belgische premier Alexander De Croo. Voor de landing worden de vertrekkende vluchten op de aanpalende burgerluchthaven Brussels Airport een half uur stilgelegd.
Daarna rijdt POTUS (President Of The United States), zoals elke Amerikaanse leider afgekort wordt aangeduid, naar verwachting naar de Amerikaanse ambassade. Biden verplaatst zich in een gepantserde auto met de bijnaam The Beast. Meerdere exemplaren worden speciaal voor het bezoek vanuit de VS ingevlogen.
Naar verluidt overnacht Biden op de ambassade, die normaal al met hekken en prikkeldraad is versperd. Maar nu zijn ook de straten rondom op slot. Parkeren is er verboden en fietsen of steps worden verwijderd. Terrasjes in de buurt moeten dicht en vuilnisbakken en riooldeksels worden verzegeld.
Grote delen van de hoofdstad zijn donderdag afgegrendeld zodat Biden snel tussen het NAVO-hoofdkwartier en de Europese wijk waar de EU-top plaats zal vinden kan worden vervoerd. Rond het NAVO-hoofdkwartier en de EU-instellingen wordt een veiligheidskordon ingesteld, evenals rond The Hotel waar de Amerikaanse delegatie zou logeren.
Voor de beveiliging van Biden en de meer dan dertig andere regeringsleiders en staatshoofden zijn naar schatting tweeduizend politiemensen in touw, inclusief scherpschutters, agenten met honden en helikopterpiloten. Ook is er een specialistenteam dat drones in de gaten houdt.
Rusland wil dat zogeheten „onvriendelijke landen” die olie of gas kopen van het land in roebels betalen. President Vladimir Poetin heeft de centrale bank en betrokken overheidsdiensten een week de tijd gegeven om dat mogelijk te maken. Alle landen die Rusland sancties hebben opgelegd vanwege de oorlog in Oekraïne, zoals de landen van de Europese Unie, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten, zijn door Rusland als onvriendelijk aangemerkt.
Rusland maakt duidelijk dat het niet zal stoppen met de leveringen. Het enige dat verandert is de valuta waarin de contracten betaald moeten worden. Voorheen kreeg Rusland namelijk vooral in euro’s en dollars betaald.
Nu het land door sancties steeds minder handel kan drijven, zijn die munteenheden minder praktisch voor het land. Door handel in roebels te drijven, wordt die munteenheid ook ondersteund.
De „actieve fase” van de oorlog in Oekraïne is naar verwachting voor eind april voorbij, stelt de Oekraïense presidentiële adviseur Oleksij Arestovitsj. Hij leidt dit af uit het kennelijk vastlopen van de Russische inval die een maand geleden is begonnen.
Volgens Arestovitsj boeken de Russische troepen vrijwel nergens meer terreinwinst en hebben ze 40 procent van de manschappen verloren. De cijfers uit Oekraïne zijn niet onafhankelijk geverifieerd. Het Kremlin herhaalt geregeld dat alles volgens plan verloopt.
Het Oekraïense leger heeft cijfers verspreid die stellen dat de Russen in 26 dagen van oorlog in Oekraïne meer militairen hebben verloren dan in tien jaar oorlog in Afghanistan (1979-1989). Zo zouden er sinds 24 februari in Oekraïne circa 15.600 Russische militairen zijn gesneuveld. Dat is meer dan de door de Sovjet-Unie erkende totale verliezen in Afghanistan van 15.050 man.
De laatste maal dat Rusland cijfers vrijgaf van omgekomen militairen was begin maart. Er zouden toen bijna vijfhonderd Russische militairen zijn omgekomen in „de speciale militaire operatie” en circa 1500 gewond zijn geraakt. Zondag meldde de regeringsgezinde Russische krant Komsomolskaja Pravda dat volgens het defensieministerie 9861 Russische militairen zijn gesneuveld en meer dan 16.000 gewond zijn geraakt. Die informatie verdween echter weer snel. Volgens de krant kwam het bericht van hackers en is het nepnieuws meteen verwijderd.
De Russische troepen hebben in Oekraïne vooral in het zuiden vanuit de Krim land veroverd en een grote stad, Cherson, en een kleine haven, Berdjansk, ingenomen. In het noorden lijken de veroveringen zich te beperken tot de inname van grensstroken ten noorden van de lijn Kiev - Tsjernihiv - Charkov. In de oostelijke regio Donbas lijken de separatistische milities met hun Russische steun weinig terreinwinst te hebben geboekt. Ze hebben ook nog steeds hun belangrijkste doelwit, de havenstad Marioepol, niet helemaal in handen.
De Russische klimaatgezant Anatoli Tsjoebajs heeft volgens bronnen ontslag genomen en het land verlaten. Tsjoebajs kan uiteindelijk niet meer achter president Vladimir Poetin staan als gevolg van de bloedige inval in Oekraïne. Hij is tot dusver de hoogste functionaris die uit de gelederen van Poetin stapt naar aanleiding van de inval een maand geleden.
De 66-jarige Tsjoebajs was een van de architecten van de ingrijpende economische hervormingen die na de ineenstorting van de Sovjet-Unie in 1991 werden doorgevoerd. Hij werd destijds een van de meeste gehate politici door zijn haastig doorgevoerde privatiseringen. Die werden als ‘schoktherapie’ op de vastgelopen planeconomie losgelaten. Een relatief kleine groep ondernemers profiteerde daarvan terwijl de bevolking verkommerde. De groep bestaat uit de oligarchen waar de regering van Poetin op steunt.
Poetin kreeg van Tsjoebajs zijn eerste belangrijke baan in het Kremlin. Tsjoebajs was jarenlang topman in Russische staatsbedrijven en werd vorig jaar door Poetin aangesteld als klimaatgezant en -adviseur.
Zo’n honderd Oekraïense vluchtelingen hebben momenteel onderdak gevonden bij gastgezinnen in Utrecht, die zich aanmeldden bij de protestantse diaconie. De vluchtelingen kunnen na aankomst in de Jaarbeurs worden gekoppeld aan zo’n gezin. Ook moskeeën bieden hulp aan vluchtelingen, meldt de voorzitter van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO), maar niet speciaal aan Oekraïeners.
Finland heeft 21 jachten in beslag genomen om te onderzoeken of de eigenaren daarvan vallen onder Europese sancties tegen Rusland. Volgens Sami Rakshit, hoofd van de handhavingsdienst, „zijn het geen boten die een gewone burger zou hebben, maar zijn ze ook geen 150 meter lang”. Voor Finland, een land met weinig miljonairs, is de waarde volgens hem „significant”.
De jachten liggen nog opgeslagen voor de winter en met de bevroren zee voor de Finse kust was de kans niet groot dat ze zouden vertrekken. Zolang het onderzoek loopt, mag dat hoe dan ook niet. Volgens Rakshit heeft een aantal eigenaren een link met belastingparadijzen. „We gaan er niet van uit dat alle in beslag genomen jachten onder de sancties vallen, maar dat is wat we nu proberen vast te stellen.”
De inbeslagnames zijn het gevolg van sancties die de Europese Unie heeft opgelegd aan oligarchen en andere mensen die nauwe banden hebben met de Russische president Vladimir Poetin, die de oorlog in Oekraïne begon. In Frankrijk zijn twee jachten ter waarde van in totaal 150 miljoen euro in beslag genomen. In Italië, Duitsland en Spanje werden ook al miljoenenjachten aan de ketting gelegd en villa’s in beslag genomen.
De samenwerkende hulporganisaties achter Giro555 waarschuwen mensen die willen doneren voor de slachtoffers van de oorlog in Oekraïne voor digitale oplichting. „Zo circuleert er op dit moment een valse e-mail, verstuurd met als afzender info@giro555.nl, met de oproep om spullen af te geven of een donatie te doen naar een rekeningnummer van BUNQ-bank”, twittert Giro555. De samenwerkende hulporganisaties benadrukken dat die mail niet van Giro555 afkomstig is.
Het gironummer werd eind vorige maand namens elf samenwerkende hulporganisaties geopend om geld op te halen voor de getroffenen van de oorlog in Oekraïne. Vorige week vrijdag kwam Giro555 voor het laatst met een tussenstand van de donaties. De teller stond toen op ruim 150,1 miljoen euro voor hulp aan Oekraïne.
De aandelenbeurs in Moskou gaat na een wekenlange sluiting donderdag open, zij het met zware beperkingen. Alleen de handel in 33 aandelen is toegestaan. Daarnaast mogen beleggers niet speculeren op een koersdaling van aandelen, maakt de centrale bank van Rusland bekend.
Het was sinds 28 februari niet meer mogelijk om aandelen via de beurs in Moskou te verhandelen. Door de inval van Rusland in Oekraïne en daaropvolgende westerse sancties werden veel beursgenoteerde bedrijven in rap tempo minder waard. Zo verloor aardgasproducent Gazprom meer dan de helft van zijn waarde en verloor de grootste kredietverstrekker van het land, Sberbank, bijna driekwart van zijn beurswaarde.
Het is nog niet duidelijk welke aandelen donderdag verhandeld mogen worden. Aan welke regels de beurshandel na donderdag is onderworpen, maakt de centrale bank van Rusland later bekend.
De stagnatie van het vervoer van goederen per trein tussen China en de Europese Unie dreigt de toeleveringsproblemen van bedrijven verder te vergroten. Ruim een miljoen containers worden normaal gesproken vervoerd over het meer dan 9600 kilometer lange spoorwegennetwerk, dat Oost-China en West-Europa verbindt en via Rusland loopt.
De wereldwijde olie- en gasmarkten kunnen ineenstorten door de harde westerse sancties tegen Rusland. Dat zei de Russische vicepremier en voormalig energieminister Alexander Novak. Rusland is een van de belangrijkste producenten van olie en gas ter wereld.
Door de sancties wordt het veel moeilijker voor Rusland om olie en gas te exporteren. Ook hebben de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk al aangekondigd een verbod op te leggen op de import van Russische olie, terwijl grote westerse oliebedrijven het land verlaten vanwege de oorlog in Oekraïne. De olieprijzen zijn daardoor naar de hoogste niveaus in jaren gestegen.
Novak zei tegen het Russische parlement dat het moeilijk is te voorspellen hoe de energieprijzen zich verder zullen ontwikkelen. Hij verklaarde verder dat het Duitse besluit om de gaspijplijn Nord Stream 2 tussen Duitsland en Rusland stil te leggen „absurd” is en dat daardoor de inflatie zal worden aangejaagd omdat de gasprijzen in Europa stijgen.
De Europese Unie denkt ook aan een verbod op de import van Russische olie. De Duitse bondskanselier Olaf Scholz zei woensdag tegen de Bondsdag dat Europa zijn afhankelijkheid van Russische energie zo snel mogelijk zal stoppen, maar dat dit niet van de ene op de andere dag gedaan kan worden. Scholz vreest dat anders de economie in een recessie kan belanden, duizenden banen verloren zullen gaan en hele industriesectoren risico lopen. „Sancties moeten de Europese lidstaten niet harder raken dan het Russische leiderschap”, aldus Scholz.
Gemeenten hebben tot dusver ruim 26.000 opvangplekken geregeld voor Oekraïners die het oorlogsgeweld in hun land zijn ontvlucht. Ruim 13.500 mensen worden op deze plekken opgevangen, meldt het ministerie van Justitie en Veiligheid woensdag.
Dinsdag stond de teller nog iets onder de 25.000. Het aantal geregistreerde vluchtelingen steeg van dinsdag op woensdag met 500.
Het ministerie en de gemeenten hadden zich ten doel gesteld om maandag de grens van 25.000 plekken te bereiken. Dat werd dus net niet gehaald. Het is de bedoeling dat elk van de 25 veiligheidsregio’s de komende periode nog eens duizend plekken realiseert.
Rusland en Oekraïne hebben tot nu toe twee keer krijgsgevangenen uitgewisseld, zegt het ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou. Wanneer dat is gebeurd en hoeveel mensen er werden uitgewisseld, is niet bekendgemaakt.
Hoeveel militairen beide partijen krijgsgevangen hebben gemaakt, is onduidelijk. De Russische mensenrechtencommissaris Tatjana Moskalkova meldde maandag dat Rusland gegevens over meer dan vijfhonderd gevangengenomen Oekraïense soldaten aan het Rode Kruis heeft doorgegeven met als doel ze te ruilen.
Een week geleden bleek dat de door de Russen meegenomen burgemeester van de Oekraïense stad Melitopol Ivan Fedorov is ingeruild voor negen Russische soldaten.
Rusland heeft geen plannen om het lokaal bestuur in de ingenomen gebieden in Oekraïne te vervangen. De woordvoerder van het Kremlin zei volgens persbureau TASS dat hier volstrekt geen plannen voor zijn. De ‘speciale militaire operatie’ die 24 februari van start ging, moet de militaire infrastructuur van Oekraïne uitschakelen.
Rusland stelt geen burgerdoelen te bestoken, geen gebieden te willen veroveren of bezetten en over het algemeen niet in steden te willen vechten. Maar president Vladimir Poetin heeft naar eigen zeggen de aanval ook ingezet omdat extreemrechtse groepen en milities etnische Russen zouden vervolgen. Hij wil daarom Oekraïne „denazificeren”, wat lijkt te wijzen op een politieke omwenteling.
Rusland heeft sinds de aanval is begonnen bijna 50.000 vierkante kilometer Oekraïne veroverd (de oppervlakte van Nederland is bijna 42.000 km2), maar Cherson in het zuiden lijkt vooralsnog de enige grote stad die is aangevallen en ingenomen. Er woeden bloedige gevechten om de zuidoostelijke stad Marioepol, maar Moskou maakt voortdurend melding van troepen van de Oost-Oekraïense pro-Russische separatisten die daar in de aanval zijn. De stad wordt vooral verdedigd door extreemrechtse milities. In het noorden zijn er in een maand van strijd geen serieuze pogingen gedaan om de grote steden Kiev en Charkov in te nemen.
De FIOD en het Openbaar Ministerie hebben afgelopen vrijdag voor 137 miljoen euro beslag gelegd wegens mogelijke overtreding van sancties die zijn opgelegd aan een persoon vanwege de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Het is volgens een woordvoerder van de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) voor het eerst dat de dienst in Nederland hierom beslag heeft gelegd.
Op meerdere bankrekeningen van een „rechtspersoon” die „gelieerd is aan een natuurlijk persoon die recent is gesanctioneerd” is strafvorderlijk beslag gelegd, aldus de FIOD. Om wie of welk bedrijf het precies gaat, is onduidelijk. De FIOD wil verder geen toelichting geven.
Ook heeft de betrokken financiële instelling tegoeden op een aantal andere bankrekeningen van de rechtspersoon in kwestie bevroren.
De 137 miljoen euro die in beslag is genomen, valt onder de 392 miljoen euro aan Russische tegoeden en transacties die in Nederland zijn bevroren, laat het ministerie van Financiën weten.
Het Russische offensief in Oekraïne is ondanks permanente aanvallen van de Russische strijdkrachten vastgelopen, meent de Duitse regeringsleider Olaf Scholz. Hij vraagt het Kremlin om de vijandelijkheden onmiddellijk te stoppen.
Scholz herhaalde in een toespraak in de Bondsdag dat Duitsland Oekraïne blijft helpen, maar niet wil dat de NAVO betrokken wordt in het conflict. Er komen dus geen no-flyzone of NAVO-‘vredestroepen’ in Oekraïne. Moskou heeft al gewaarschuwd dat de inzet van ‘vredestroepen’ van NAVO-landen onmiddellijk tot een botsing met Rusland zullen leiden.
Scholz wil het risico vermijden dat de NAVO en Rusland in een mogelijk nucleair conflict raken. Hij zei dat de sancties tegen Rusland dat land veel schade berokkenen en dat er „constant wordt gewerkt aan meer sancties”. De Russische president Vladimir Poetin moet volgens Scholz „de waarheid onder ogen zien: deze oorlog verwoest niet alleen Oekraïne, maar ook de toekomst van Rusland”.
Bij de Nederlandse gemeenten zijn tot en met dinsdag 5620 Oekraïners ingeschreven. Dat blijkt uit de nieuwste cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Het kan zowel gaan om mensen die in de noodopvang zitten als om mensen die zelf onderdak hebben gevonden.
Goede cijfers over het totale aantal Oekraïners in Nederland zijn niet beschikbaar, maar duidelijk is wel dat het werkelijke aantal hoger ligt. Alleen al in de opvang die de gemeenten geregeld hebben zitten meer mensen. Volgens cijfers van dinsdag ging het daarbij om 13.000 mensen. Nieuwe cijfers worden later woensdag verwacht.
De cijfers van het aantal geregistreerde vluchtelingen zijn gebaseerd op registraties in de Basisregistratie Personen (BRP). Uit de gegevens blijkt dat zich daarin dinsdag 1340 mensen hebben laten inschrijven.
Voor Oekraïners die voor langere tijd in Nederland verblijven, is inschrijving in het BRP verplicht. Gezien de omstandigheden wordt er niet gehandhaafd.
Als Rusland de gaskraan zou dichtdraaien, kunnen de economische gevolgen voor Nederland groot zijn. Daarvoor waarschuwt het Centraal Planbureau (CPB) in een nieuwe analyse. Vooral bedrijven die actief zijn in de autobranche en kledingindustrie lijken kwetsbaar, omdat zij voor de leveringen van producten en onderdelen erg afhankelijk zijn van internationale ketens.
De westerse sancties tegen Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne zullen leiden tot een economische „catastrofe” voor het land. Dat schrijft een groep Britse parlementariërs in een rapport over de impact van de maatregelen tegen Moskou. Het gaat onder meer om de sancties die worden opgelegd op de Russische energie-export en de beperkingen voor de Russische centrale bank, zoals het bevriezen van tegoeden.
Volgens een speciale parlementscommissie voor Financiën zullen de sancties ook een langdurig effect hebben op de Russische economie. Rusland kampt zowel met een harde klap voor de omvang van zijn economie als een hoge inflatie, aldus de parlementsleden. „De commissie zal blijven onderzoeken welke extra middelen we in ons arsenaal hebben om de agressie van Poetin tegen te gaan, de Russische economie verder te beschadigen en haar mogelijkheid om de oorlog te blijven financieren”, schrijft de commissie in een verklaring.
De commissie stelt verder dat de overheid huishoudens moet helpen met de gevolgen van de sterk gestegen energieprijzen door het conflict in Oekraïne, vooral huishoudens in het Verenigd Koninkrijk die erg kwetsbaar zijn voor die prijsstijgingen. „Deze oorlog zal ook hier thuis economische gevolgen hebben en hoewel die acceptabel zijn om te dragen om Oekraïne te steunen in zijn strijd voor vrijheid, wordt het steeds duidelijker dat de overheid degene die het sterkst worden geraakt zal moeten steunen.”
De stemming onder consumenten in Nederland is sinds de Russische inval in Oekraïne flink verder verslechterd. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zakte de graadmeter waarmee het vertrouwen wordt gemeten bijna naar het laagste niveau ooit. Alleen in februari en maart 2013 lag het vertrouwen lager.
De Russische president Vladimir Poetin is van plan later dit jaar een G20-top bij te wonen die door Indonesië wordt georganiseerd. Dat zei de Russische ambassadeur in Jakarta woensdag.
Daarmee reageerde ambassadeur Ljoedmila Vorobjova op oproepen van enkele G20-leden, waaronder de Verenigde Staten, om Rusland te weren uit de groep van ’s werelds belangrijkste economieën. „Niet alleen de G20, veel organisaties proberen Rusland uit te sluiten”, zei ze. „De reactie van het Westen (op de Russische invasie van Oekraïne) is absoluut disproportioneel.”
De Italiaanse autoriteiten onderzoeken een luxejacht dat wordt gelinkt aan de Russische president Vladimir Poetin. De 140 meter lange Scheherazade ligt in de haven van Marina di Carrara in de regio Toscane. Onder andere The New York Times en het team rond de veroordeelde Russische oppositieleider Aleksej Navalni brengen het schip in verband met Poetin. De Italiaanse financiële opsporingsdienst legt nu informatie uit databases en handelsregisters naast elkaar om te kijken of die beweringen kloppen, meldt persbureau ANSA.
Het schip ligt momenteel op een werf van jachtenbouwer The Italian Sea Group. Dat bedrijf ontkent stellig dat de Scheherazade bezit is van Poetin. Maar een plaatselijke bestuurder van vakbond Cgil meldde onlangs dat er „ongewone ontwikkelingen” rond het schip waren. Zo werd de volledige Russische bemanning vervangen door Britten, zegt hij tegen het Italiaanse persbureau.
Italië heeft bezittingen van Russische oligarchen ter waarde van ruim 800 miljoen euro in beslag genomen, zei premier Mario Draghi na een speech van de Oekraïense president Volodimir Zelenski voor het Italiaanse parlement. Zelenski riep de Italianen op alle bezittingen van de Russische elite te bevriezen. „We moeten al hun bezittingen bevriezen, hun rekeningen, hun jachten, van de Scheherazade tot de kleinste”, verklaarde hij.
Italiaanse autoriteiten hebben onder andere een jacht met een geschatte waarde van 530 miljoen euro in beslag genomen. Ook zijn villa’s in handen van Russen uit de entourage van Poetin geconfisqueerd.
Het Russische leger heeft dinsdag drie raketten afgevuurd op niet nader gespecificeerde militaire installaties in de buurt van de stad Rivne, in het noordwesten van Oekraïne. Dat zei de regionale commandant van het Oekraïense leger, Vitali Kovalj, tegen persbureau Unian.
Vitali voegde eraan toe dat de verliezen aan Oekraïense zijde ten gevolgde van de raketaanvallen „nog niet bepaald zijn”. Volgens het Russische ministerie van Defensie zijn alleen al bij een van de drie aanvallen, op het militaire oefenterrein Nova Ljoebomyrka, meer dan 80 Oekraïense strijders omgekomen.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski zei woensdag in een videoboodschap dat de gesprekken met Rusland om een einde te maken aan de oorlog in zijn land „zwaar” en „soms confronterend” waren. Maar hij zei ook: „Stap voor stap gaan we vooruit.”
Hoewel Russische en Oekraïense onderhandelaars in de afgelopen weken regelmatig met elkaar hebben gesproken, zeggen beide partijen dat een deal nog ver weg is. „We blijven op verschillende niveaus werken om Rusland aan te moedigen op weg naar vrede”, zei Zelenski over de besprekingen die volgens hem „vrijwel elke dag plaatsvinden”.
Zelenski greep de videoboodschap ook aan om Russische troepen te beschuldigen van het dwarsbomen van pogingen om burgers uit de Zuidoostelijke havenstad Marioepol te evacueren. Daar leven volgens de Oekraïense president momenteel ongeveer 100.000 mensen in „onmenselijke omstandigheden, volledig geblokkeerd, zonder voedsel, zonder water, zonder medicijnen, onderhevig aan constante beschietingen en bombardementen”.
Advertentie
