Terugkijken: Tweede Kamer debatteert over coronavirus
Nederland is opnieuw in een harde lockdown, in een poging de opmars van de omikronvariant te stuiten. Lees de laatste ontwikkelingen rondom het coronavirus in dit liveblog.
Advertentie
De redactie sluit dit liveblog. Lees het liveblog van woensdag hier terug:
Een meerderheid in de Tweede Kamer wil dat het kabinet uitzoekt of sport en bewegen aangemerkt kan worden als een essentiële sector. Het is voor de gezondheid belangrijk dat mensen blijven bewegen, en bovendien speelt sport een belangrijke rol in het welzijn van mensen, de samenleving en economie, vindt het parlement. Een motie van CDA-Kamerlid Joba van den Berg hierover werd in meerderheid aangenomen.
De Kamer vraagt het kabinet uit te zoeken „onder welke randvoorwaarden sport en bewegen zo spoedig mogelijk toegevoegd kunnen worden aan de lijst van essentiële sectoren”. Dat is van belang omdat ook tijdens de strengste lockdowns die essentiële sectoren niet gesloten werden. Het gaat dan onder meer om supermarkten, tankstations en advocatenkantoren.
Rutte zei dat hij de motie begrijpt, maar dat er wat meer tijd nodig is om dit goed uit te zoeken. „Dat gaat nu niet lukken, voor de kerst.” Hij gaf toe dat het onderscheid tussen essentieel en niet-essentieel „nergens op slaat”. „Maar goed, we bedoelen ermee: als je er niet heengaat, verhonger je niet. Maar je kunt ook verhongeren door te weinig cultuur te hebben en je kunt verhongeren door te weinig boeken te lezen. Maar dat is dan een andere vorm van verhongeren.”
De niet-essentiële winkels achter de douane op Schiphol blijven vanaf woensdag gesloten. Dat maakt de luchthaven bekend na overleg met het kabinet. Horecazaken blijven wel open, omdat het volgens Schiphol van belang is voor de reizigers en in het bijzonder mensen die overstappen. De winkels achter de douane bleven tot nu toe steeds open tijdens lockdowns en hoefden zich ook niet aan avondsluitingstijden te houden. Ook nu gelden er geen beperkingen op het gebied van openingstijden voor essentiële winkels.
Voor Schiphol Airport Retail (SAR) maken de regels niet veel verschil omdat de meeste winkels van dat bedrijf gewoon open mogen blijven, stelt topman Simon Asmus. „We verkopen vooral drank en chocolade en dat valt onder essentiële producten.” Een winkel van het bedrijf moet wel dicht omdat die vooral cosmetica verkocht. Een andere winkel waar ook elektronica werd verkocht was al dicht vanwege personeelstekorten.
Asmus is niet verbaasd dat Schiphol besluit om de niet-essentiële winkels te sluiten, maar denkt dat het voor de winkels van SAR extra werk oplevert. „Schiphol is niet als een winkelstraat waar ineens minder mensen naar toe komen als de winkels dicht zijn”, legt hij uit. „De reizigers blijven toch wel komen en zullen hun tijd doden met winkelen. Nu kunnen ze alleen naar minder winkels toe.” Asmus verwacht dan ook extra maatregelen te moeten nemen om te zorgen dat het niet te druk wordt in de winkels.
Elektronicawinkelketen Capi moet wel de deuren sluiten. Die keten en moederbedrijf B&S Group waren niet bereikbaar voor commentaar.
Het kabinet verwacht dat in het tweede kwartaal van volgend jaar een aangepast vaccin beschikbaar is dat beter beschermt tegen de besmettelijkere omikronvariant. Demissionair coronaminister Hugo de Jonge denkt ook dan een prikcampagne te kunnen starten met het nieuwe vaccin. Hier zijn al afspraken over gemaakt met leveranciers, aldus de minister tijdens een coronadebat in de Kamer.
De huidige vaccins zijn gemaakt voor andere virusvarianten en werken waarschijnlijk minder goed tegen omikron. Dit heeft ook gevolgen voor bijvoorbeeld het zogeheten ‘2G-beleid’, waarbij alleen gevaccineerde en genezen personen een coronapas krijgen. Een coronapas is alleen effectief als de vaccins goed werken, erkent De Jonge.
Omikron is sterk gemuteerd ten opzichte van de vorige deltavariant. Daardoor herkennen antistoffen deze variant minder goed en neemt bescherming af.
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) doet onderzoek naar een groep artsen die het omstreden medicijn ivermectine voorschrijft aan mensen met Covid-19. Dat bevestigt de inspectie dinsdag na berichtgeving van RTL Nieuws. Het wordt afgeraden om ivermectine te gebruiken bij de behandeling van Covid-19. Het medicijn wordt gebruikt in de behandeling tegen parasieten, bijvoorbeeld schurft, niet tegen virussen.
Hoofdinspecteur Roderick Runne zegt dat hij begrijpt dat mensen op zoek zijn naar een goede behandeling tegen Covid-19. „Maar dat is niet ivermectine. Artsen moeten hun patiënten daar goed over informeren en het zeker niet voorschrijven.” De inspectie zegt artsen en apothekers aan te pakken die het middel toch verstrekken aan patiënten met het coronavirus.
Ondanks het gebrek aan wetenschappelijk bewijs voor de werking van ivermectine tegen Covid-19, wordt het medicijn toch aangeraden op diverse websites. De website ‘Zelfzorg Covid-19’ biedt consulten aan voor 30 euro met een huisarts. De onderzoeksredactie van RTL Nieuws kreeg binnen twee minuten in zo’n consult ivermectine aangeraden.
Bij de inspectie loopt een aantal onderzoeken tegen zorgprofessionals, zoals artsen en apothekers, die het middel hebben voorgeschreven aan mensen met het coronavirus. Zij kunnen een boete krijgen.
Het is niet nieuw dat artsen een boete krijgen voor het verstrekken van middelen die afgeraden worden in de behandeling tegen Covid-19. Zo kreeg de IGJ begin dit jaar al meldingen van artsen die medicijnen voorschrijven zoals ivermectine en hydroxychloroquine. Dat laatste middel wordt gebruikt als medicijn tegen malaria. Het kan echter ook hartritmestoornissen veroorzaken.
Nederlanders zouden niet over de grens moeten gaan naar België of Duitsland, vindt demissionair premier Mark Rutte. Hij benadrukt dat het advies geldt zo min mogelijk contact te hebben met anderen. Daar hoort bij dat men niet naar de buurlanden gaat om bijvoorbeeld steden te bezoeken of te shoppen.
Als mensen toch naar België of Duitsland moeten, bijvoorbeeld voor werk, dan dient men zich volgens Rutte goed voor te bereiden en zich te houden aan de maatregelen die daar gelden. Vakantiegangers raadt hij aan op het vakantieadres te blijven.
Op de persconferentie van afgelopen weekend werden Rutte en coronaminister Hugo de Jonge gevraagd of mensen nog op vakantie mogen. De Jonge zei dat dit mocht, zolang men zich daar maar aan de geldende regels houdt.
De gouverneur van het Belgische Antwerpen en Duitse burgemeesters van grensgemeenten riepen Nederlanders de afgelopen dagen al op om weg te blijven. Zij vrezen dat Nederlanders de besmettelijkere omikronvariant meenemen over de grens. „Zak niet af naar hier”, maant de Belgische provinciebestuurder. Nederlanders zijn volgens haar weer welkom als het blijkt mee te vallen met omikron.
Voor zowel België als Duitsland geldt een geel reisadvies. Dat betekent dat men naar de landen mag reizen, maar rekening moet houden met veiligheidsrisico’s. Nederlanders die de grens over willen, moeten een geldige coronapas laten zien.
Rutte deed vaker de oproep om vanwege de coronaregels niet de grens over te gaan naar buurlanden. Rondom Pasen spraken hij en de minister-president van de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen Armin Laschet zich daarvoor uit.
Coronaminister Hugo de Jonge gaat huisartsen die zelf boosterprikken zetten in bijvoorbeeld hun praktijk niet tegenhouden, benadrukt hij in een coronadebat. Maar enthousiast is hij er niet over. Volgens De Jonge zorgt het voor „veel gedoe” en kost het „tijd en energie” die huisartsen aan andere taken kunnen besteden.
Liever ziet hij dan ook dat huisartsen zich op een andere manier inzetten, bijvoorbeeld door te helpen in kleinschalige verpleeghuizen of door niet-mobiele patiënten thuis te prikken. Ook hoopt hij dat huisartsen patiënten kunnen aansporen naar de GGD-prikstraten te gaan. Verder juicht hij toe dat huisartsen, waarvan sommige gepensioneerd zijn, daar zelf ook meewerken in de boostercampagne.
In onder meer Noord-Brabant willen huisartsen zelf tienduizenden prikken zetten in hun praktijk. Hierover hebben zij ook afspraken gemaakt met de lokale GGD’en. Maar de minister vreest dat niet alle boosterprikken goed worden geregistreerd, omdat de huisartsen en de GGD’en andere systemen gebruiken. Geprikten kunnen daarmee in de problemen komen als ze een coronapas willen aanvragen.
De huisartsen die al afspraken hebben staan met de GGD mogen doorgaan met prikken, zolang de registratie maar op orde is. Of huisartsen nieuwe afspraken mogen maken, zegt hij niet. Volgens een ministeriewoordvoerder blijft „het uitgangspunt” dat mensen zich laten vaccineren in de GGD-prikstraat.
De GGD heeft dinsdag een sms verstuurd aan 75-plussers die een afspraak voor een boosterprik ingepland hadden staan voor na 9 januari. In de sms staan instructies voor het naar voren halen van die afspraak. Dat laat een woordvoerder van koepelorganisatie GGD GHOR Nederland weten.
In een eerdere fase van de boosterprikcampagne konden mensen pas een boosterprik krijgen zes maanden na de laatste vaccinatie of coronabesmetting. Die termijn werd verkort naar drie maanden, maar een groep 60-plussers had al een afspraak ingepland voor op de langere termijn. De GGD wil graag zoveel mogelijk 60-plussers sneller inenten, vanwege de oprukkende omikronvariant van het coronavirus.
GGD GHOR liet dit weekend weten dat alle 60-plussers die hun prik in januari gepland hadden daarom een sms zouden krijgen om die afspraak te vervroegen. Het gaat om ongeveer 320.000 mensen. Waarom nu alleen mensen een sms krijgen die hun afspraak gepland hadden voor na 9 januari, kan een woordvoerder van de organisatie niet direct zeggen.
De rest van de 60-plussers worden komende tijd „in fases” uitgenodigd voor het vervroegen van hun boosterprikafspraak.
Advertentie
Het liefst had het kabinet alle 60-plussers nog voor het einde van het jaar een boosterprik gegeven. Maar „allemaal gaat denk ik niet lukken”, zegt demissionair zorgminister Hugo de Jonge. Het prikken van de niet-mobiele 60-plussers die „veel aandacht behoeven” kost meer tijd, dus dat zal deels ook in januari gebeuren.
Hij doelt daarmee op mensen die niet zomaar op eigen houtje naar de prikstraten van de GGD kunnen gaan. De Jonge hoopt „de mobiele 60-plusser grosso modo” wel geprikt te hebben voor het einde van het jaar. Ouderen die een prikafspraak hebben staan voor januari (zo’n 320.000 60-plussers), krijgen een SMS om die afspraak te vervroegen.
Van de 4,3 miljoen 60-plussers in Nederland, hebben ongeveer 1,4 miljoen een ‘oppepprik’ gehad. Zo’n 1,7 miljoen mensen hebben een afspraak voor de booster in hun agenda staan, blijkt uit cijfers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Het RIVM vertelde de Tweede Kamer woensdagochtend ook dat er nog een miljoen 60-plussers helemaal geen afspraak hebben gemaakt.
Hoeveel mensen van deze groep al daadwerkelijk een prik kan halen, is niet helemaal duidelijk. Iets meer dan een miljoen van alle volwassenen kan voorlopig nog geen boosterprik halen, omdat ze drie maanden moeten wachten na een eerdere vaccinatie of een besmetting. 500.000 van hen zijn te recent nog geprikt. 600.000 zijn sinds half oktober besmet geraakt met het virus, of zullen dat naar verwachting nog worden in de komende maand.
Het kabinet laat onderzoeken of de vijftien minuten wachttijd na een boosterprik geschrapt kan worden. Maar „ik aarzel er sterk bij”, zei demissionair zorgminister Hugo de Jonge tijdens een coronadebat. Op priklocaties worden mensen een kwartier in de gaten gehouden om in te kunnen grijpen als ze verkeerd reageren op hun prik. Aukje de Vries van de VVD vroeg of het schrappen van de wachttijd zou helpen om sneller te kunnen boosteren.
De Jonge betwijfelt of dat wel zin heeft. „Bij de GGD biedt dat niet echt een versnelling omdat daar de wachtruimtes groot genoeg zijn”, zei hij. „Voor de huisartsen zou het echt wezenlijk sneller gaan als je daar de vijftien minuten af haalt.” Hij wees erop dat het tot een „aansprakelijkheidsrisico” leidt omdat het kwartier wachten in de richtlijnen van het Europees Geneesmiddelenbureau en de Wereldgezondheidsorganisatie staat.
Maar „de hoofdreden” is volgens De Jonge een medische. Het belangrijkste risico is dat mensen een ernstige en gevaarlijke allergische reactie krijgen op het vaccin, een zogenoemde anafylactische shock. Volgens De Jonge komt dat bij ongeveer één op de honderdduizend mensen voor, en is zo’n voorval daarmee „héél erg zeldzaam”. „Niettemin kan dat op zo’n ongelofelijk grote bos aan prikken toch nog wel optellen tot serieuze getallen. Als je dan geen medisch toezicht hebt, kan dat ook leiden tot overlijdens.”
Statistisch zouden in deze boostercampagne zo’n honderd mensen een shock kunnen krijgen. Daarom zou De Jonge liever zien dat er medisch toezicht is in het kwartier nadat mensen hun prik hebben ontvangen. Hij zei wel nog te willen kijken of dat toezicht „op een andere manier” ingevuld zou kunnen worden.
De eerste dagen na een coronabesmetting kan het virus soms al even gemakkelijk worden doorgegeven als nadien. Terwijl sneltests dan nog niet op de besmetting aanslaan, zeggen onderzoekers van de universiteit van het Belgische Leuven.
De snelle antigeentests met een wattenstaafje in de neus kunnen „een vals gevoel van veiligheid geven”, zegt de Leuvense microbioloog Emmanuel André. Deskundigen gaan er nu nog vanuit dat mensen besmettelijk zijn zodra ze veel virusdeeltjes in hun neusholte hebben, een zogeheten hoge virale lading. Dat zou door sneltests doorgaans worden opgemerkt.
Maar ook nog zonder neus vol virusdeeltjes kunnen mensen anderen al besmetten, maken André en zijn collega’s op uit onderzoek bij 58 besmette personen. De lucht die zij uitademden bevatte de eerste twee dagen al veel deeltjes van de ziekteverwekker. Terwijl de helft van de sneltests toen nog negatief uitviel.
De ontdekking is belangrijk, zegt André. Het was al langer duidelijk dat het virus zich vooral verspreidt via aerosolen, minuscule uitgeademde vochtdruppeltjes. Maar mensen wanen zich nog veilig zolang sneltests niet uitslaan. Ze doen er volgens de microbioloog goed aan toch even binnen te blijven als ze gevaarlijk dicht bij een besmette ander zijn geweest.
Onderzoekers van onder andere het UMC Utrecht waarschuwden vorige maand al dat sneltests niet goed werken bij mensen die nog geen klachten hebben.
Het onderzoek van André en co is nog niet getoetst door vakgenoten. Maar de onderzoekers brengen het toch al naar buiten „in het belang van de volksgezondheid”.
Het kabinet wil de niet-essentiële winkels achter de douane op Schiphol sluiten. Dit weekend werden dit soort winkels in de rest van het land gesloten, maar voor de luchthaven gold een uitzondering, tot verbazing van het parlement. „Mijn neiging zou zijn om die suggestie van de Kamer over te nemen”, zei demissionair premier Mark Rutte.
Rutte zei aanvankelijk de regels op de luchthaven gelijk te willen houden met de regels in andere landen. Bovendien lopen reizigers achter de douane (aan de ‘airside’) toch al door elkaar. De premier veranderde van mening omdat hem was opgevallen dat men het in de Kamer „een beetje ingewikkeld” vindt dat op het vliegveld andere regels gelden dan in de winkelstraat. Door de winkels toch te sluiten, lopen minder mensen door elkaar en is op het vliegveld minder personeel nodig, zei Rutte.
Om de winkels te sluiten, moet een spoedregeling opgesteld worden. Dat wil het kabinet komende week doen.
Verschillende partijen uitten tijdens het coronadebat hun onbegrip voor de uitzonderingspositie van de winkels op de luchthavens. „Zeker als je ondernemer bent, is het niet te verteren dat op Schiphol de pretwinkels open zijn”, zei Nilüfer Gündoğan van Volt. Christine Teunissen van de Partij voor de Dieren kwam er ook op terug. Zij noemde Schiphol een „enclave”, en wees onder meer op het risico dat winkelpersoneel op de luchthaven loopt.
D66-Kamerlid Jan Paternotte zei desgevraagd de bedenkingen van Teunissen bij het openblijven van de winkels te begrijpen. „Ik vind dat een heel raar signaal en volgens mij is het ook niet nodig.”
Het advies van de drie ‘economische’ ministeries (de Trojka genoemd) om de voor- en nadelen van onder meer een vaccinatieplicht duidelijk te maken, is ook echt een advies. Dat benadrukt demissionair premier Mark Rutte. „Uiteindelijk moet er politiek over worden besloten. Op dit moment is er geen voornemen tot vaccinatieplicht.” Maar zoiets kan je ook „nooit 100 procent uitsluiten”, vindt Rutte.
De ministeries van Financiën, Economische Zaken, en Sociale Zaken hebben een „sociaal-maatschappelijke en economische reflectie” gegeven. Daarin adviseren de ambtenaren onder meer „scherpere keuzes in het vaccinatiebeleid” te nemen. Daar hoort bij dat het kabinet „op korte termijn” voor- en nadelen op een rij zet „van varianten van” een vaccinatie- en boosterplicht en maatregelen om het prikken aantrekkelijker te maken (‘boosterprikkels’). De schade is „gigantisch” wanneer het land weer op slot moet en „een lockdown impliceert ook vergaande beperking van vrijheden”.
„Dat is een advies, ambtelijk, van de drie Trojka-ministeries”, benadrukt Rutte. Het voornemen om tot een verplichting over te gaan „is er absoluut niet”, benadrukt hij. Het is nog onduidelijk of het kabinet überhaupt binnenkort komt met varianten van het aantrekkelijker maken of het verplichten van vaccinaties. Het kabinet komt in januari met „een strategisch plan” over het omgaan met het coronavirus, maar die afweging is daarin „nog niet voorzien”.
Tussen maandagochtend en dinsdagochtend zijn 9450 positieve coronatests geregistreerd. Voor het eerst sinds 3 november zijn er minder dan 10.000 nieuwe coronagevallen gemeld aan het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).
Het RIVM kreeg 31 meldingen van sterfgevallen. In de afgelopen week noteerde het instituut het overlijden van 322 coronapatiënten, gemiddeld 46 per dag. Dat is het laagste niveau sinds 27 november, bijna vier weken geleden.
Het kabinet gaat in de app CoronaCheck geen groene vinkjes intrekken als mensen positief getest zijn op het coronavirus. De Tweede Kamer had daar wel om gevraagd. De app en de systemen achter de app zouden daarvoor aangepast moeten worden. Dat levert allerlei grote privacybezwaren op, schrijft demissionair minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge in een brief aan de Kamer. Hij betwijfelt bovendien of het zin heeft.
De Europese Commissie heeft een vijfde coronavaccin goedgekeurd voor gebruik. Het gaat om een eiwitvaccin dat werkt op een traditionele manier. Dat biedt kansen voor mRNA-sceptici.
In de afgelopen dagen zijn 94.864 positieve coronatests geregistreerd. Dat is bijna 19 procent minder dan de week ervoor. Het is het laagste niveau sinds begin november in de wekelijkse cijfers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).
Ook het aantal ziekenhuisopnames daalde. In de afgelopen week waren de coronaklachten van 1335 mensen zo erg dat ze in een ziekenhuis belandden. Van hen werden 248 opgenomen op een intensive care. De week ervoor meldde het RIVM na correctie 1986 opnames, waarvan 338 op de intensive care.
Ook het aantal doden daalde sterk. In de afgelopen zeven dagen kreeg het RIVM bericht dat 322 mensen aan de gevolgen van de besmetting zijn overleden, tegen 445 in de week ervoor.
Het zogeheten reproductiegetal daalt naar 0,88, het laagste niveau sinds juli.
Het RIVM verwacht dat het aantal positieve tests in de komende tijd weer stijgt door de omikronvariant. Daardoor „zal ook het aantal ziekenhuisopnames weer gaan toenemen. Een stijging die de zorgcapaciteit mogelijk ruim kan overschrijden.”
Minder mensen gaan naar een teststraat om zich te laten testen op een besmetting met het coronavirus. GGD’en voerden vorige week iets meer dan 380.000 testen uit, tegen ruim 450.000 een week eerder en meer dan 620.000 de week daar weer voor. Die tests brachten vorige week wel relatief vaak een besmetting aan het licht. Van alle tests was 23,9 procent positief. Dat percentage is een record.
Het RIVM gaat ervan uit dat het hoge percentage komt door de zelftesten die mensen thuis hebben. Als zo’n test negatief is en mensen verder geen ernstige klachten hebben, wordt het minder noodzakelijk om een afspraak te maken voor een test bij de GGD. De mensen die nog wel komen, zijn bijvoorbeeld mensen die thuis een positieve zelftest hadden en dat willen laten controleren (een zogeheten confirmatietest). Andere groepen mensen die nu nog naar de teststraten komen, zijn degenen die duidelijk corona-achtige klachten hebben en mensen die nauw contact hebben gehad met iemand die positief is getest.
Van de ongeveer 12.000 mensen die zich via de website ggdreservisten.nl hebben aangemeld om te helpen bij de boosterprikcampagne, zijn er naar schatting ongeveer 2500 geschikt. Dat laat koepelorganisatie GGD GHOR Nederland weten.
Drie GGD’en hebben bekeken hoeveel van de mensen die zich hadden aangemeld daadwerkelijk geschikt zijn om mee te helpen. Dat bleken er ongeveer honderd per regio te zijn. Er zijn in totaal 25 regionale GGD-afdelingen in Nederland. Per regio kan het wel sterk verschillen hoeveel mensen inzetbaar zijn.
Of mensen die zich hebben aangemeld ook daadwerkelijk kunnen helpen bij de boosterprikcampagne is volgens een woordvoerster van GGD GHOR afhankelijk van „een match tussen beschikbaarheid en behoefte.” Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat mensen maar een paar uur per week beschikbaar zijn om te helpen, of alleen onregelmatig. Op de website staat aangegeven dat wie zich aanmeldt, voor meeste regio’s minimaal 16 uur per week beschikbaar moet zijn. Wel staat erbij: „Natuurlijk mag je je wel aanmelden op het platform als je minder uur per week beschikbaar bent.”
Een andere reden waarom slechts een deel van de aanmeldingen bruikbaar is, kan volgens de woordvoerster zijn dat veel mensen geen Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) hebben of willen aanvragen. Iedereen die bij de GGD werkt - of dat is om te prikken of voor bijvoorbeeld het werk op de communicatie-afdeling - heeft zo’n verklaring nodig.
Daarnaast laat ze weten: „Er is ook een groep mensen die zich hebben aangemeld met andere motieven dan een daadwerkelijke wens om ingezet te worden. Zo zijn er reacties van mensen die zelf een boostervaccinatie willen in ruil voor werk, of van mensen die de site gebruiken om hun mening over de coronabestrijding te delen.”
In de strijd tegen de oprukkende omikronvariant van het coronavirus moeten alle volwassen Nederlanders voor het einde van januari een boosterprik hebben gekregen. Een deel van de mensen kan zo’n extra vaccinatie nog niet krijgen omdat ze korter dan drie maanden geleden hun eerdere prik kregen of een coronabesmetting doormaakten. Bij een opkomst van 100 procent moeten komende weken nog bijna 9,2 miljoen mensen een boosterprik krijgen.
Eerder gaven de GGD’en aan ongeveer 9000 extra mensen nodig te hebben om dat voor elkaar te krijgen. Op dit moment is er vooral behoefte aan mensen voor de administratieve functies, aldus de woordvoerster. „Hoeveel exact is op landelijk niveau moeilijk aan te geven omdat het maatwerk in de regio ligt.”
Vaals was meermaals in het nieuws als een van de Nederlandse gemeenten met de laagste vaccinatiegraad. Ten onrechte, blijkt nu. Het aantal gevaccineerden is hoger dan de RIVM-cijfers laten zien. Veel mensen in de Limburgse grensgemeente laten zich in Duitsland prikken, laat de GGD Zuid-Limburg na onderzoek weten.
Die coronaprikken in Duitsland worden echter niet geregistreerd bij het RIVM, waardoor een vertekend beeld ontstaat, aldus de GGD. In Vaals wonen veel mensen met een Duitse achtergrond. Vaals ligt tegen Aken aan, alleen een grensovergang scheidt beide gemeenten van elkaar.
Bijna 20 procent van de mensen die meededen aan het onderzoek liet weten in Duitsland te zijn gevaccineerd en ruim 1 procent in een ander land zoals België, Polen en Roemenië. Van de mensen die in Duitsland zijn gevaccineerd heeft 92 procent ook de zorgverzekering in Duitsland. Mensen die zich over de grens lieten prikken gaven aan dat vaccineren in Duitsland eerder kon dan in Nederland en dat de priklocatie beter bereikbaar was aan de andere kant van de grens.
„Concreet betekent dit dat de huidige vaccinatiegraad van 67 procent in Vaals met circa 20 procent verhoogd kan worden”, aldus de GGD. „Met deze nieuwe informatie ligt de vaccinatiegraad in Vaals in lijn met gemeenten als Gulpen-Wittem, Eijsden-Margraten en Valkenburg aan de Geul (87- 90 procent). Ook komt de vaccinatiegraad zelfs nog net iets boven het landelijke gemiddelde van 85,8 procent uit.”
Mogelijk ligt de vaccinatiegraad zelfs nog hoger, omdat de GGD ervan uitgaat dat slechts één persoon per huishouden meedeed aan het onderzoek. Wellicht hebben andere leden van zo’n huishouden zich ook in Duitsland laten prikken, aldus de GGD.
Het Europese coronareisbewijs zal zonder boosterprik na negen maanden verlopen. De nieuwe beperkte geldigheidsduur geldt vanaf 1 februari, laat de Europese Commissie weten.
Op een vaccinatie moet na een halfjaar in principe een booster volgen, stelde de Europese Commissie eerder voor. De EU-lidstaten krijgen daarbovenop drie maanden respijt om iedereen een herhalingsprik te kunnen geven. De nieuwe regels voor het digitaal coronacertificaat (dcc) gaan ook niet in op 10 januari, zoals aanvankelijk de bedoeling was, maar op 1 februari. Laat gestarte landen als Nederland hebben zo wat meer tijd voor de boostercampagne.
Nu de entree van de omikronvariant de zorgen over de oplevende epidemie nog vergroot, hebben meerdere EU-landen hun reisregels aangescherpt. Nederland hoopt dat zij die weer durven te laten vieren als straks reizigers voor het behouden van hun coronacertificaat een boosterprik moeten halen. Ze zijn er zo van verzekerd dat de na verloop van tijd tanende afweer van de reiziger voorlopig weer is opgepept. De Europese Commissie rekent erop dat „een heldere en eenvormige acceptatieperiode voor vaccinatiecertificaten zal garanderen dat reismaatregelen onderling worden afgestemd”.
Hoe lang een coronacertificaat met booster geldig blijft, is nog niet besloten. Onderzoek moet eerst uitwijzen wanneer de bescherming na zo’n herhalingsprik weer zorgelijk afneemt. Ook de opgepepte afweer dut na verloop van tijd weer in, verwacht de commissie. Maar nu wijst alles er nog op dat dat langer duurt dan na de eerste prikken.
Wie pas na het verlopen van zijn certificaat een extra prik gaat halen, hoeft niet van voren af aan te beginnen met de vaccinatie. De verlate booster blijft ook dan gelden als een herhalingsprik en maakt het certificaat opnieuw bruikbaar.
De Europese Commissie kreeg van de EU-landen de vrije hand om de nieuwe regels vast te stellen, bijgestaan door deskundigen uit de lidstaten. Die hebben acht weken de tijd om bezwaar te maken tegen de plannen, maar demissionair premier Mark Rutte noch zijn collega’s maakten daarvoor donderdag op hun top in Brussel aanstalten. Ingewijden verwachten ook niet dat dat alsnog gebeurt.
Nederland, dat als laatste EU-land begon met de boostervaccinaties, mikte aanvankelijk op een geldigheidsduur van twaalf maanden. Maar minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid maakte eerder al duidelijk tevreden te zijn met de termijn van 270 dagen die nu gaat gelden.
Het Europese coronacertificaat, dat werkt met de bekende QR-code, is erg populair. Nederlanders en andere EU-burgers kunnen er in principe ongehinderd mee reizen door de unie. Er zijn er meer dan 800 miljoen van aangemaakt. Een zestigtal landen buiten de EU erkent het certificaat inmiddels.
Het digitale document kan ook tonen of de reiziger recent negatief is getest, of onlangs is genezen van Covid-19. Zo’n herstelcertificaat was en blijft 180 dagen geldig.
Politieke partijen balen ervan dat mensen die willen meehelpen aan de boostercampagne, vaak niet de kans krijgen om prikken te zetten. „De ene na de andere professional in de mail zegt: ik wil graag helpen, maar ik loop nog steeds tegen die bureaucratische muur aan”, foetert D66’er Jan Paternotte tijdens het coronadebat. Ook VVD-Kamerlid Aukje de Vries krijgt „te veel” signalen dat potentiële prikkers „niet aan de bak komen”.
„Wij krijgen nog steeds veel berichten van zorgverleners, vrijwilligers, die graag wíllen helpen, maar daarbij niet geholpen worden”, voegt SP’er Maarten Hijink toe. Paternotte vraagt het kabinet ervoor te zorgen dat deze mensen, maar ook huisartsen die willen prikken, „maximaal kunnen meehelpen”.
Dat werknemers van de GGD vaak geen contract voor onbepaalde tijd krijgen, is volgens D66 slechte zaak. „GGD’ers worden ontslagen omdat ze anders een vast contract moeten krijgen. Terwijl de callcenters bezwijken”, stelt Paternotte. Ook De Vries vraagt om oplossingen voor mensen die „door gedoe rondom tijdelijke en vaste contracten niet verder kunnen” bij de GGD. „Los dat op”, roept de VVD’er het kabinet op.
Volgens programmadirecteur Jaap Eikelboom van GGD GHOR Nederland zijn reservisten „niet altijd even bruikbaar”, onder meer omdat er veel verschillen zijn tussen regio’s. De vrijwilligers die volgens de Kamer ruim baan moeten krijgen om te helpen, bieden zich soms slechts aan om eenmalig een paar uurtjes te prikken.
De reguliere ziekenhuiszorg bleek maandag niet nog verder te zijn afgeschaald, meldt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) dinsdag. De druk blijft hoog maar stijgt vooralsnog niet verder, zegt de organisatie.
Het lijkt zelfs een fractie beter gesteld met het aanbod dan eerder. „Op dit moment zijn 40 procent minder operatiekamers in gebruik dan normaal. Vorige week waren dit er 41 procent minder”, aldus de organisatie.
Planbare zorg zoals knie- en heupoperaties wordt in 39 ziekenhuizen niet meer aangeboden, iets minder dan vorige week. Toen waren er nog 42 ziekenhuizen die dat niet meer deden. Deze vorm van zorg is vrijwel overal teruggeschroefd. De hospitalen doen dat om acute en semi-acute zorg (zorg die binnen 24 uur moet worden verleend) nog wel te kunnen geven.
Nog steeds zeggen twintig van de 73 ziekenhuizen niet alle kritiek planbare zorg te kunnen geven, de zorg die wel binnen zes weken moet plaatsvinden om verdere gezondheidsschade te voorkomen. Dat is net zoveel als vorige week. Voor de patiënten die dit treft, worden andere plekken en alternatieven gezocht.
Het aantal coronapatiënten in de Nederlandse ziekenhuizen is afgelopen etmaal opnieuw gedaald. Momenteel houden 2349 mensen met Covid-19 een ziekenhuisbed bezet, zo staat in de meest recente cijfers van het Landelijke Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). Dat zijn er 62 minder dan maandag.
Van zondag op maandag nam het aantal coronapatiënten in de ziekenhuizen na dagen van daling weer toe, maar over een aantal weken bekeken neemt de bezetting af.
Op de verpleegafdelingen liggen momenteel 1754 coronapatiënten, 61 minder dan een etmaal geleden. Er werden weliswaar 209 nieuwe coronapatiënten in de klinieken opgenomen, maar doordat er nog meer mensen de afdelingen mochten verlaten daalde de bezetting toch.
Op de ic’s liggen nu 595 ernstig zieke mensen met Covid-19, de ziekte die door het coronavirus wordt veroorzaakt. Dat is één patiënt minder dan maandag. Er werden 31 nieuwe coronapatiënten opgenomen op de ic’s, maar doordat er meer mensen overleden of de afdelingen mochten verlaten daalde de bezetting toch.
Volgens voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ), Ernst Kuipers, worden er momenteel dagelijks gemiddeld ongeveer 35 nieuwe coronapatiënten op de ic’s opgenomen en daalt dat aantal verder. De oprukkende omikronvariant van het virus kan op korte termijn echter alweer zorgen voor een snelle stijging van het aantal Covidpatiënten in de ziekenhuizen.
Ds. C. J. Meeuse, emeritus predikant binnen de Gereformeerde Gemeenten, heeft twee preken geschreven die geschikt zijn voor leesdiensten op de oudejaarsdag en nieuwjaarsdag. Beide staan in het kader van zijn recente oproep aan kerken om een „bijeenkomst voor verootmoediging en gebed” rond corona te beleggen, „bijvoorbeeld op oudejaarsdag.”
De omikronvariant van het coronavirus rukt wereldwijd stevig op.
Het Europese coronareisbewijs zal zonder boosterprik na negen maanden verlopen. De nieuwe beperkte geldigheidsduur geldt vanaf 1 februari, laat de Europese Commissie weten.
Op een vaccinatie moet na een halfjaar in principe een booster volgen, stelde de Europese Commissie eerder voor. De EU-lidstaten krijgen daarbovenop drie maanden respijt om iedereen een herhalingsprik te kunnen geven. De nieuwe regels voor het digitaal coronacertificaat (dcc) gaan ook niet in op 10 januari, zoals aanvankelijk de bedoeling was, maar op 1 februari. Laat gestarte landen als Nederland hebben zo wat meer tijd voor de boostercampagne.
Nu de entree van de omikronvariant de zorgen over de oplevende epidemie nog vergroot, hebben meerdere EU-landen hun reisregels aangescherpt. Nederland hoopt dat zij die weer durven te laten vieren als straks reizigers voor het behouden van hun coronacertificaat een oppepprik moeten halen.
De Verenigde Staten bereiden zich vanwege de omikronvariant van het coronavirus voor op vele nieuwe besmettingen en ongevaccineerden die naar verwachting in het ziekenhuis zullen belanden. De test-, vaccinatie- en ziekenhuiscapaciteit wordt uitgebreid, zo meldt het Witte Huis voorafgaand aan de toespraak van president Joe Biden over het coronabeleid.
Van alle nieuwe besmettingen gaat het in bijna driekwart van de gevallen om omikron. Verregaande maatregelen zoals lockdowns liggen vooralsnog niet op tafel. Biden zal naar verwachting geen beperkingen voor het dagelijks leven aankondigen. Omikron moet volgens het Witte Huis serieus worden genomen, maar de variant is geen reden voor paniek.
Duizend artsen, verpleegkundigen en medisch legerpersoneel worden gemobiliseerd zodat zij indien nodig in januari en februari in het land kunnen worden ingezet. Ook worden medische apparaten en beschermingsmiddelen klaargemaakt, zodat die snel kunnen worden geleverd aan ziekenhuizen. Ziekenhuizen krijgen daarnaast hulp bij het opschalen van de capaciteit.
Er zal op meer plekken worden gevaccineerd. Ongeveer 73 procent van de bevolking is al volledig ingeënt en dagelijks worden circa 1 miljoen boosterprikken gezet. Er komen ook nieuwe testlocaties, zodat meer mensen getest kunnen worden op het coronavirus. Ook worden 500 miljoen sneltests voor thuisgebruik gekocht. Die kunnen Amerikanen vanaf januari gratis bestellen.
Tot dusver zijn er ruim 1,8 miljoen boosterprikken gezet, zei programmadirecteur vaccinaties Mariska van Blankers van het RIVM dinsdag in de Tweede Kamer. Dat betekent dat er vorige week 780.000 oppepprikken zijn gezet en daarmee is het doel voor die week bereikt.
Demissionair coronaminister Hugo de Jonge had dat doel op 700.000 prikken gesteld.
Het demissionaire kabinet breidt de steunregelingen uit voor ondernemers, wegens de lockdown die zaterdag is aangekondigd. Werkgevers kunnen 90 procent van de loonkosten vergoed krijgen in plaats van 80 procent, en bedrijven komen sneller in aanmerking voor de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL).
Ondernemers kunnen al TVL aanvragen als ze 20 procent van hun omzet verliezen, in plaats van 30 procent. De verruiming van het pakket kost het kabinet naar verwachting zo’n 590 miljoen euro. Wegens de aangescherpte regels besloot het kabinet het steunpakket toch terug te laten keren. Eind oktober liepen de meeste steunregelingen af.
Het kabinet benadrukt nog steeds dat het zoekt naar een manier om steun voor de lange termijn te regelen, op een manier die de economie minder verstoort. Naar verwachting komt het nieuwe kabinet in maart met deze plannen.
De Spaanse regio Catalonië heeft nieuwe coronamaatregelen aangekondigd die komende vrijdag ingaan. In de regio, waar Barcelona onder valt, stijgt het aantal coronabesmettingen de laatste weken snel.
Nachtclubs, kroegen en cafés moeten dicht, er komt een avondklok van 01.00 uur tot 06.00 uur en de maximale bezetting in restaurants wordt flink verminderd. Ook mogen mensen thuis minder gasten ontvangen. De regels gelden voor een duur van vijftien dagen.
De Spaanse premier Pedro Sánchez houdt woensdag een noodoverleg over de coronasituatie in het land met de leiders van de Spaanse regio’s. De regio’s bepalen voor een groot deel zelf het coronabeleid. Het overleg gaat over mogelijk strengere maatregelen, zoals in Catalonië, en over het gelijktrekken van alle regels.
Spanje kent op dit moment geen streng coronabeleid in vergelijking met landen als Oostenrijk en Nederland. Ruim 90 procent van de volwassenen is ingeënt tegen het coronavirus en ook de boosterprikken worden snel gezet, zeker 70 procent van de 60-plussers heeft al een extra inenting gekregen. Volgens Sánchez is de goede vaccinatiecampagne de reden dat er veel minder ziekenhuisopnames zijn dan een jaar geleden.
De omikronvariant van het coronavirus maakt nu 10 tot 15 procent van de besmettingen uit in Nederland. Dat zei Jaap van Dissel van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in de Tweede Kamer.
Volgens Van Dissel is de omikronvariant „binnen enkele weken dominant” in Nederland.
Er is een landelijke storing bij het coronaregistratiesysteem van de GGD waardoor mensen die naar prik- en testlocaties komen langer moeten wachten tot alles geregeld is. Een woordvoerster van de GGD bevestigde een bericht van Rijnmond. Ook bij het callcenter blijkt inmiddels een storing. Afspraken maken voor tests en prikken kan alleen online.
Het vaccineren en testen op de locaties gaat wel gewoon door en de gegevens worden door middel van een noodprocedure verwerkt in de systemen, soms met de hand. Mensen hoeven zich geen zorgen te maken dat hun gegevens niet worden geregistreerd, aldus de zegsvrouw.
Waar de storing door komt, wordt nog uitgezocht. Alles wordt in het werk gesteld om het probleem met CoronIT zo spoedig mogelijk te verhelpen.
De aanpak van de coronapandemie moet radicaal op de schop, vindt de PvdA. Er moet een speciale coronaminister komen, en ook de rol van het OMT moet anders, schrijft het AD.
PvdA-Kamerlid Attje Kuiken gaat vandaag in het coronadebat over de harde lockdown niet meer om de hete brij heen draaien, zegt ze tegen de krant. Kuiken: „We zitten op een dood spoor, bijna twee jaar na de start van de crisis. Zo’n persconferentie als zaterdag: het was ontluisterend. Iedereen mist het perspectief, hoe goedbedoeld ook. De teksten waren soms te lastig te volgen, het ontbreekt aan overzichtelijke illustraties.”
Vaak kan het kabinet bij het coronabeleid rekenen op steun van de oppositiepartij, maar de PvdA stelt nu een totaal andere crisisaanpak voor. Met een speciale coronaminister die niet de hele zorg er nog bij moet doen. Volgens bronnen keert Hugo de Jonge niet terug, dus daar komt alvast één „fris gezicht”.
Prikspijt, prikpolarisatie, vaccinatievoordringer, wappiegeluid, boosterprik. Het zijn vijf van de woorden die kans maken op de titel Woord van het Jaar, een jaarlijks initiatief van Van Dale Uitgevers. Dinsdag wordt bekend welk woord de titel krijgt.
Van Dale had een top 15 van genomineerde woorden gemaakt, stemmen kon via www.woordvanhetjaar.nl. Een groot deel van de woorden is, net als vorig jaar, corona-gerelateerd. Naast de al genoemde vijf zijn dat ook nog deltavariant, doorbraakinfectie en QR-samenleving en pandemocratie.
Andere genomineerde woorden zijn finfluencer, gevoeligheidslezer, grotsyndroom, intimiteitsvacuüm, memeaandeel en woonprotest. Mensen konden ook zelf woorden insturen waarvan ze vonden dat die kans moesten maken op de titel.
Vorig jaar stonden er ook al veel woorden op de nominatielijst die iets met de coronapandemie te maken hebben, zoals lockdownfeestje, hoestschaamte en coronamoe. Toen ging het woord anderhalvemetersamenleving er met de ‘winst’ vandoor. Dat kreeg 29,8 procent van de stemmen en kreeg daarmee de voorkeur boven fabeltjesfuik (11 procent) en viruswappie (10,6 procent). In totaal werd vorig jaar ruim 12.000 keer gestemd op een van de twintig woorden die Van Dale toen had genomineerd voor de verkiezing. De organisatoren hebben besloten het voortaan bij vijftien woorden te houden vanwege de overzichtelijkheid en „niet omdat we niet genoeg woorden hadden”.
In België organiseert Van Dale in samenwerking met de VRT een soortgelijke verkiezing. Daar werd vorig jaar met een overgrote meerderheid van 53,3 procent van de stemmen het woord knuffelcontact verkozen tot het woord van dat jaar. Van Dale omschrijft knuffelcontact als persoon, buiten de eventuele leden van je gezin, met wie je nauw (fysiek) contact mag hebben, met name tijdens de coronacrisis.
Nieuw-Zeeland stelt de plannen om zijn grenzen geleidelijk te heropenen vanwege de opmars van de omikronvariant van het coronavirus uit tot eind februari, heeft de Nieuw-Zeelandse coronaminister Chris Hipkins dinsdag bekendgemaakt. Eerder was het plan om al halverwege januari te beginnen met de gefaseerde heropening.
„Door tot eind februari te wachten is Nieuw-Zeeland beter beschermd en kan de uiteindelijke verspreiding van omikron vertraagd worden”, zei Hipkins in een verklaring. „Deze beslissing is uiteraard teleurstellend en zal veel vakantieplannen in de weg staan, maar het is belangrijk dat we de aanpassingen vandaag al bekendmaken, zodat deze plannen heroverwogen kunnen worden”.
Om de omikronvariant te bestrijden wordt ook onder meer de tijd ingekort die tussen de tweede coronavaccinatie en de boosterprik moet zitten. In plaats van zes maanden hoeft er voortaan slechts vier maanden tussen de twee prikken te zitten. Daarnaast moeten reizigers bij aankomst in Nieuw-Zeeland een negatieve coronatest laten zien die maximaal 48 uur voor vertrek is gedaan. Voorheen was dat 72 uur.
Nieuw-Zeeland kondigde in oktober aan de grenzen vanaf halverwege januari te willen heropenen voor Nieuw-Zeelandse staatsburgers en Nieuw-Zeelanders die in Australië wonen. Zij zouden bij aankomst niet langer in quarantaine hoeven. De grenzen zouden vanaf 30 april voor alle gevaccineerde reizigers worden opengesteld. Het is nog niet bekend of ook die plannen worden uitgesteld.
Sinds maart 2020 is de grens van het land vanwege Covid-19 voor nagenoeg iedereen gesloten, behalve voor eigen burgers en inwoners. Wel was er eerder dit jaar enkele maanden een reisbubbel met Australië.
De omikronvariant van het coronavirus is nu de dominante variant in de Verenigde Staten, meldt de Amerikaanse gezondheidsdienst CDC maandag op basis van de gegevens van de afgelopen week. Op dit moment gaat het in bijna driekwart (73 procent) van de nieuwe besmettingsgevallen in het land om de omikronvariant. Een week eerder was dat nog ongeveer 12 procent. In de noordwestelijke staten Oregon, Washington en Idaho gaat het nu zelfs in zo’n 96 procent van de nieuwe gevallen om omikron.
In de staat Texas werd maandag bovendien het voor zover bekend eerste sterfgeval in de VS als gevolg van een coronabesmetting met de variant gemeld.
De bekende Amerikaanse viroloog Anthony Fauci waarschuwde zondagavond in een tv-interview al voor een harde winter in de VS door omikron. „Als alles zo verder gaat als we nu denken, zullen onze ziekenhuizen over twee weken onder zeer hoge druk staan,” zei Fauci tegen NBC News.
De Amerikaanse president Joe Biden geeft dinsdag een toespraak. Naar verwachting zal hij de Amerikaanse bevolking oproepen zich te laten vaccineren en te testen. Volgens een woordvoerder is Biden niet van plan het land op slot te gooien. Wel zal de president met andere maatregelen komen. Zo moeten zelftesten toegankelijker worden.
De omikronvariant werd begin deze maand voor het eerst ontdekt in de staat Californië, bij een reiziger die op 22 november was teruggekeerd uit Zuid-Afrika. Op 5 december was de variant al in een derde van de Amerikaanse staten vastgesteld.
Het officiële oudejaarsfeest op Trafalgar Square in hartje Londen is afgeblazen wegens corona. Burgemeester Sadiq Khan riep de inwoners op thuis te blijven en te kijken naar een live-uitzending over de hoogtepunten van het bijna afgelopen jaar in de stad.
Bij het feest waren 6500 mensen welkom. Maar met het aantal infecties van Covid-19 in Londen en het Verenigd Koninkrijk op recordniveaus wil de burgemeester er alles aan te doen om de verspreiding van de nieuwe omikronvariant te vertragen, zei hij in een verklaring.
Het feest op het plein was juist opgezet als alternatief voor een grote vuurwerkshow, die voor het tweede jaar op rij moest worden geannuleerd door de coronacrisis, melden Londense media.
Advertentie