Grote zorgen heeft GL-leider Klaver, zo bleek in het debat van dinsdag, over de stabiliteit van een nieuw kabinet. Een sombere Klaver ziet de combinatie VVD, D66, CDA en ChristenUnie al snel ten val komen door de tegengestelde opvattingen met D66 en ChristenUnie over met name medisch-ethische thema’s.

Vandaar dat hij het in het Kamerdebat over het verslag van oud-informateur Remkes aan diverse woordvoerders vroeg: Welke afspraken gaan er over deze thema’s gemaakt worden? Hoeveel ruimte laat deze coalitie aan de Tweede Kamer om initiatiefwetten over embryoselectie, over de beraadtermijn bij abortus of over het zogeheten voltooide leven, in behandeling te nemen? En áls de Kamer zulke wetten aanneemt, zal het kabinet die dan ondertekenen; deftiger gezegd, van een contraseign voorzien?

Kwetsbaar

Helderheid kreeg de GL-leider niet. Niet van Segers, die Klaver er bij herhaling op wees dat de ChristenUnie op bepaalde thema’s nu eenmaal „kwetsbaar” is, zoals ook GroenLinks dat weer bij andere onderwerpen is. En dat het zo bezien voor de hand ligt dat een coalitie hier bij de formatie afspraken over maakt. Maar welke afspraken dat worden? Dat zal GroenLinks vanzelf wel zien als er een conceptregeerakkoord ligt.

Ook oud-informateur Remkes hield zich op dit gevoelige punt op de vlakte. Zelfs bij D66-leider Kaag ving Klaver tot op zekere hoogte bot. Jazeker, haar partij wil deze thema’s overlaten aan de vrije krachten in het parlement, stelde Kaag in de voor haar plezierige wetenschap dat voor deze initiatiefwetten in de Kamer meerderheden bestaan. Maar ze zei ook dat dit háár inzet in de formatiebesprekingen zal zijn. Niet minder maar ook niet meer. Waarmee de GL-voorman weer terug bij af was.

Voor Wilders (PVV) en Marijnissen (SP) was dit de essentie van het debat: hoe geloofwaardig is het nu eigenlijk dat een maand of negen nadat Rutte III is afgetreden vanwege het „ongekende onrecht” in de toeslagenaffaire, precies diezelfde coalitie weer ‘gewoon’ door lijkt te gaan regeren in Rutte IV? En waarop baseert het oude viertal zijn optimisme dat zij het dit keer heel anders en veel beter gaan doen?

Dat dit „heel ingewikkeld” is voor slachtoffers van de toeslagenaffaire, erkende VVD-fractievoorzitter Hermans. Toch is zij blij dat de kiezer de coalitiepartijen op 17 maart voldoende zetels toebedeelde om door te kunnen. „Wij gaan echt alles op alles zetten om het leed te verzachten”, stelde Hermans.

Al direct woensdagmorgen startten de nieuwe, door de Kamer aangewezen informateurs Remkes (VVD) en Koolmees (D66), hun gesprekken met de vier partijen. Koolmees trad vanwege zijn nieuwe functie meteen terug als minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Hij keert ook niet terug in een nieuw kabinet, maakte partijleider Kaag woensdag bekend. Koolmees wordt in het demissionaire kabinet vervangen door VVD’er Wiersma, tot nu toe staatssecretaris op Sociale Zaken.