Voor het eerst spreken de IJmondbestuurders zich zo nadrukkelijk uit over de overlast door Tata Steel. Ze noemen het zelf „veranderende tijden.” In een gezamenlijke verklaring in de Volkskrant verbraken ze donderdag het „stilzwijgend sociaal contract” tussen de gemeenten en de staalfabrikant dat al decennia bestaat. „Iedereen profiteerde van de Hoogovens, als belangrijke werkgever en als aanjager van de economie in de regio”, zegt Brigitte van den Berg, D66-wethouder van Beverwijk. „De overlast en mogelijke gezondheidsrisico’s werden daarbij voor lief genomen.”

Het vorige week verschenen RIVM-rapport is voor de gemeenten het bewijs dat het nu echt anders moet. „Onze zorgen over de vervuiling zijn nu feiten gebleken”, aldus Sebastian Dinjens, GroenLinkswethouder in Velsen.

Veel meer giftige stoffen

De Tweede Kamer debatteert deze donderdag over de toekomst van Tata Steel. Het debat volgt kort op een kritisch rapport van het RIVM over de gezondheidsrisico’s die omwonenden van de staalfabriek lopen. Volgens het RIVM worden bewoners van de IJmond blootgesteld aan veel meer giftige stoffen dan mensen elders in het land. Van sommige schadelijke stoffen zijn ongezond hoge concentraties gemeten.

Tata Steel is daarnaast een belangrijke uitstoter van broeikasgassen en stikstofverbindingen die de natuur schaden. Het bedrijf maakte eerder dit jaar afspraken met de rijksoverheid over maatregelen om die uitstoot terug te dringen. Maar die gaan veel partijen in de Tweede Kamer nog lang niet ver genoeg. Aan de andere kant is het bedrijf met vele duizenden banen nog altijd een belangrijke werkgever in de regio. Moederbedrijf Tata Steel wil de tak in IJmuiden verkopen en het demissionaire kabinet wil dat de nieuwe eigenaar groene ambities heeft.

Maar het is niet zeker dat maatregelen die Tata Steel in de toekomst neemt om minder CO2 uit te stoten, de kwaliteit van de omgeving en de gezondheid van omwonenden verbeteren, waarschuwt het RIVM. Het opvangen, vervoeren en opslaan van CO2 kan zelfs leiden tot extra uitstoot van stikstofdioxiden, zwaveldioxiden en fijnstof.