De spanning loopt hoog op rond de luchthaven van Kabul. Nederland zet in het diepste geheim een evacuatie-operatie op om een grote groep landgenoten het vliegveld binnen te loodsen.

De Nederlanders moeten zich melden op een afgesproken locatie en tijdstip. Elke nadere informatie ontbreekt. Evacués krijgen een verbod om telefonisch contact met de buitenwereld te hebben. Op de plek staan bussen klaar. De chauffeurs horen pas op het allerlaatste moment route en bestemming.

Nederlandse militairen zijn in geen velden of wegen te bekennen, meldt een evacué bezorgd aan Nieuwsuur. Elite-militairen van het Korps Commandotroepen en het Korps Mariniers zijn zonder twijfel in de buurt, maar weten ongezien te opereren. Wellicht verkleed als Afghaan.

De bussen vertrekken. Op een kilometer afstand van het vliegveld rijden ze zich echter muurvast in de chaos. De bussen staan meer dan een dag achteraan klem in een file. Tienduizenden mensen doen een wanhopige poging het land te verlaten. De Nederlandse evacuatie-operatie dreigt te stranden.

In Den Haag maakt de niet onomstreden Uruzganveteraan Nikko Norte dinsdagmiddag melding van de vastgelopen evacuatiepoging tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer over Afghanistan. Tot woede van betrokkenen.

De evacuatie ligt op straat, de evacués lopen regelrecht gevaar. Buitenlandse Zaken bevestigt de evacuatiepoging, maar weigert meer informatie om de operatie niet in gevaar te brengen. „Niemand mag weten dat er veel mensen zijn hier binnen”, meldt een evacué aan Nieuwsuur. „In Afghanistan kan alles gebeuren.”

Schoten

Zwaarbewapende taliban zwermen rond de bussen. Schoten klinken, een ruit sneuvelt. Passagiers, waaronder vrouwen en kleine kinderen, staan doodsangsten uit. „Het is warm. Er zijn kinderen. Er komen nu taliban de bus in. Ze zijn in de bus”, meldt een evacué aan Nieuwsuur. „Ik kan nu niet zo goed meer zeggen wat er gebeurt.”

De taliban controleren papieren en slepen zeven mensen zonder geldige papieren hardhandig de bus uit. Voor de andere 120 passagiers met een Nederlands paspoort is het opnieuw wachten geblazen. De nacht valt.

Onverwacht komt het konvooi donderdag –na 24 uur hoogspanning– in beweging. Om 02.00 uur bereiken de bussen de luchthaven, vlak voordat de poorten dichtgaan. De opluchting is groot.

Nederland stopt deze donderdag met evacuaties uit Afghanistan. De operatie op de luchthaven van Kabul wordt stilgelegd op aanwijzing van de Amerikanen, zo schrijft het kabinet aan de Tweede Kamer. „Dit is een pijnlijk moment omdat dit betekent dat ondanks alle grote inspanningen van de afgelopen periode, mensen die in aanmerking komen voor evacuatie naar Nederland achter zullen blijven.” Naar alle waarschijnlijkheid zijn deze donderdag de laatste vluchten uitgevoerd.

Nederlandse diplomaten en militairen vertrekken met de laatste vlucht uit Kabul. Een vliegtuig en een kleine groep militairen blijft in de regio, mochten er toch weer evacuaties mogelijk zijn. Honderden Nederlanders zitten nog vast in Afghanistan. Tot nu zijn zo’n 2000 mensen in veiligheid gebracht.

De situatie rond de luchthaven verslechtert „zeer snel”, stelt het kabinet. De VS en Nederland roepen iedereen op niet meer naar het vliegveld te komen. Groot-Brittannië heeft concrete aanwijzingen voor een „zeer waarschijnlijke” aanslag van IS op de mensenmassa.

De VS houden vast aan vertrek op 31 augustus. De Amerikanen hebben vanaf vrijdag tijd nodig voor de terugtrekking van manschappen en materieel.