Politici doen vaker beloften die ze niet nakomen. VVD-voorman en premier Rutte beloofde hij in 2012 dat de hardwerkende Nederlander 1000 euro lastenverlichting zou krijgen. In 2015 beloofde hij dat er geen cent extra zou gaan naar Griekenland. Het bleken loze beloften en hij bood zijn excuses aan.

In de achterliggende jaren kon Rutte zich bepaalde politiek gevoelige gebeurtenissen niet herinneren, terwijl dat wel heel logisch geweest zou zijn. „Ik heb er geen actieve herinnering aan”, zo luidde dan de verdediging van de premier. Tot nu toe kwam hij daar mee weg.

Dividendbelasting

Dat was bijvoorbeeld het geval tijdens de discussie over de afschaffing van de dividendbelasting. Dit plan, dat in 2017 in het regeerakkoord kwam, riep veel weerstand op. Het idee van de VVD zou de schatkist jaarlijks 1,4 miljard kosten. Rutte hield in eerste instantie vol dat hij zich niet kon herinneren of er documenten over de afschaffing aan de onderhandelingstafel waren besproken. Wiebes, toen nog staatssecretaris van Financiën, schreef een memo voor zijn partij, de VVD. Rutte moet daarvan hebben geweten.

Minister Zijlstra

Iets vergelijkbaars gebeurde rondom het aftreden van minister Zijlstra van Buitenlandse Zaken, een vertrouweling van Rutte tijdens de formatiebesprekingen in 2017. Zijlstra kwam begin 2018 in moeilijkheden omdat hij had gejokt over een bezoek aan het zomerverblijf van de Russische president Poetin. De bewindsman trad vrijwillig af. Rutte kwam ook een beetje in de problemen omdat hij „geen actieve herinnering” had of Zijlstra deze bekentenis al eerder met hem deelde.

Burgerdoden Irak

In 2019 kwam minister Bijleveld van Defensie in zwaar weer omdat de Tweede Kamer in 2015 niet was geïnformeerd over burgerdoden die in Irak waren gevallen tijdens een bombardement door Nederlandse F16-vliegtuigen. Toenmalig minister van Defensie, Hennis, zei in 2015 dat er waarschijnlijk geen Nederlandse betrokkenheid was, terwijl dat toen wel bekend was op het ministerie. De vraag aan Rutte in 2019 was of hij in 2015 was ingelicht. Hij zei van niets te weten.

Teevendeal

Verder bestaan er nog steeds twijfels of Rutte op de hoogte was van het precieze bedrag van de zogenoemde Teevendeal. Dat was een deels geheime schikking uit 2000 tussen het openbaar ministerie en drugshandelaar Cees H. waarbij laatstgenoemde 4,7 miljoen euro kreeg. De affaire leidde tot het aftreden van drie bewindslieden en de Kamervoorzitter. Ambtenaren van het ministerie van Algemene Zaken waren op de hoogte van de schikking. Maar Rutte zei van niets te weten.

Corona

In oktober vorig jaar gaf Rutte in de woorden van Peter Schalk, die namens de reformatorische kerken het overleg voert met de overheid over de regels rond kerkdiensten, een al „te rigide samenvatting” van de afspraken die met kerken waren gemaakt. Rutte stelde dat ook de Hersteld Hervormde Kerk en de hersteld hervormde gemeente te Staphorst, die onder vuur lag vanwege vermeende schending van coronaregels, zich zouden gaan houden aan dertig kerkgangers per dienst. Maar dat was niet het geval, de kerken zouden zich gaan beraden hoe om te gaan met de nieuwe regels.

Donderdag kwam Rutte in het debat weer met de redenering dat hij „geen herinnering had” aan hetgeen hij over CDA-Kamerlid Omtzigt had besproken met de verkenners Ollongren en Jorritsma. Eind vorige week verklaarde hij op de televisie dat hij daar niet over had gesproken. Uit het gespreksverslag bleek wel degelijk dat Rutte over Omtzigt sprak.

Tijdens het debat over het aftreden van Zijlstra zei Rutte: „Mijn politieke loopbaan is een aaneenschakeling van inschattingsfouten.” Donderdagavond hing het politieke leven van Rutte aan een zijden draad.