Heet de volgende bondskanselier van Duitsland Friedrich Merz, Armin Laschet, Norbert Röttgen of wordt toch iemand anders de opvolger van Merkel? Zaterdag kiezen 1.001 CDU-gedelegeerden de nieuwe partijvoorzitter, die daarmee automatisch veel kans maakt om kanselierskandidaat te worden tijdens de verkiezingen.

Toch betekent het nog niet dat de winnaar die op 22 januari definitief bekend wordt gemaakt, ook echt Merkel opvolgt. De winnaar kan nog bij de verschillende deelstaatverkiezingen struikelen en in de peilingen dalen.

Ook moet met zusterpartij CSU uit Beieren overlegd worden wie deze unie van christendemocraten mag aanvoeren tijdens de campagne. Hierdoor kunnen nog andere kandidaten naar voren worden geschoven in de loop van het jaar.

Troonopvolger

Eigenlijk had de CDU al een ‘troonopvolger’ voor Merkel benoemd. Eind 2018 won Annegret Kramp-Karrenbauer onverwachts de verkiezingen om het partijvoorzitterschap. Ze wist uiteindelijk de meerderheid achter haar te krijgen ten faveure van Friedrich Merz en Jens Spahn. Toch kwam Kramp-Karrenbauer nooit echt uit de schaduw van Merkel. Na enkele publicitaire uitglijders, sloeg de aanvankelijke blijdschap over het vertrek van Merkel om in een soort heimwee. Al binnen een jaar schreef ze nieuwe partijleiderschapsverkiezingen uit.

Strijd

De drie officiële kandidaten hebben een aantal opvallende overeenkomsten. In tegenstelling tot de Lutherse wetenschapper Merkel uit Oost-Duitsland, zijn deze kandidaten alledrie katholieke juristen uit Noordrijn-Westfalen. Toch staan de drie elk voor een andere koers.

Allereerst Friedrich Merz uit het Sauerland. De oud-fractievoorzitter werd in 2002 door de toenmalige partijsecretaris Merkel de pas afgesneden, toen hij vanuit de oppositie de nieuwe kanselierskandidaat wilde worden. In 2018 ging hij opnieuw tevergeefs de strijd aan met Merkel na een carrière bij grote concerns.

Merz staat voor de conservatieve CDU’ers die vinden dat de partij onder Merkel te veel naar het midden is geschoven. Hij wordt vooral gesteund door de invloedrijke ondernemerskring binnen de christendemocraten. Lang kon hij scoren met zijn anti-Merkel-koers. Maar de coronacrisis heeft de kritiek op haar doen verstommen.

Armin Laschet is in Nederland een stuk bekender als premier van Noordrijn-Westfalen. De in Aken geboren politicus had bij zijn aantreden in 2017 als een van de speerpunten het intensiveren van de relatie met Nederland. Inmiddels zijn diverse werkbezoeken over en weer geweest. Het meest recent waren de online regeringsbesprekingen eind vorig jaar. Hij heeft hierdoor een warme band met premier Rutte.

Van de drie kandidaten staat hij het meest voor het voortzetten van de lijn van Merkel. Handig genoeg presenteerde hij vorige week een plan dat hij meer accenten wil zetten op digitalisering en innovatie, en binnenlandse veiligheid. Dat zijn namelijk de grootste kritiekpunten die Merkel krijgt. Om zijn kansen te vergroten, heeft hij potentieel concurrent Jens Spahn als ”running mate” weten te strikken.

De derde kandidaat, Norbert Röttgen, groeide op onder de rook van Bonn. Ook hij had ooit ambities om Merkel op te volgen. De oud-minister van Milieu gold lang als kroonprins, maar liet het bij zijn test als lijsttrekker in Noordrijn-Westfalen afweten, waar hij de verkiezingen jammerlijk verloor. De voormalig vertrouweling van Merkel mocht daarop als buitenlandwoordvoerder regelmatig in talkshows verschijnen. Röttgen staat voor een liberalere en internationale koers.

Winnaar

Het is lastig te voorspellen wie zaterdag de meerderheid haalt. Gedelegeerden kunnen die dag zelfs nog andere kandidaten nomineren. Ook is het mogelijk dat wanneer de winnaar het dit voorjaar slecht doet in de peilingen, er alsnog een andere kanselierskandidaat naar voren wordt geschoven. Veel genoemde namen zijn minister van Volksgezondheid Jens Spahn en de Beierse premier en CSU-leider Mark Söder.

Gezien de huidige peilingen lijken de christendemocraten in september af te stevenen op een coalitie met de Groenen. Bij de kandidaten wordt gekeken of zij deze zwart-groene samenwerking kunnen vormgeven.