Premier Rutte denkt dat verdergaand ingrijpen nodig is
De wereld is in de greep van de coronacrisis. Nederland is tot en met 19 januari in een harde lockdown. Volg in dit liveblog het coronanieuws.
Advertentie
Meer dan 11.000 inwoners van de gemeente Lansingerland hebben al een afspraak gemaakt voor een coronatest. Dat heeft burgemeester Pieter van de Stadt gezegd in een vraaggesprek met de lokale omroep RTV Lansingerland.
Lansingerland heeft in totaal ruim 60.000 inwoners. De regionale GGD wil iedereen van 2 jaar en ouder testen. Aanleiding is een uitbraak van de ‘Britse variant’ in en rond Bergschenhoek in de gemeente. De autoriteiten willen weten hoeveel mensen die variant inmiddels onder de leden hebben. Het is de eerste keer in Nederland dat gericht op grote schaal wordt getest na een corona-uitbraak.
Alle huishoudens in de gemeente Lansingerland kregen woensdag een brief in de bus. Daarin staat dat ze zich de komende dagen kunnen aanmelden voor een test. Wanneer ze precies een afspraak kunnen maken, is afhankelijk van hun postcode. Het is niet bekend hoeveel mensen tot nu toe al een afspraak hadden kunnen maken, dus het is niet duidelijk hoe groot de testbereidheid in de gemeente is.
Van de Stadt zegt dat de inwoners zich „massaal melden om zich te laten testen”. Hij verwacht niet dat iedereen wordt getest. „Voor sommigen is het fysiek onmogelijk. Anderen hebben misschien principiële bezwaren, die moeten we respecteren. Maar het zijn er nu al ongelofelijk veel.”
De Zuid-Afrikaanse variant van het coronavirus heeft ook België bereikt. Er is een eerste patiënt gevonden die de mutant onder de leden heeft, en omdat die niet heeft gereisd moet er minstens nog een zijn, melden Belgische virologen.
Over de Zuid-Afrikaanse variant van het virus zijn grote zorgen, omdat die een stuk besmettelijker zou zijn dan de virusstam die tot dusver vooral rondwaart. Het leek een kwestie van tijd voor die, na Nederland en Duitsland eerder al, ook België zou aandoen.
De eerste patiënt met de Zuid-Afrikaanse mutant, een oudere West-Vlaming, is overleden, zegt viroloog Marc Van Ranst. Er wordt nu gekeken van wie hij het virus kan hebben opgedaan en aan wie hij het mogelijk heeft doorgegeven.
Ook de Britse variant duikt in België inmiddels vaker op.
Het kabinet moet met een garantiefonds komen om de sport, en de culturele en creatieve sector financieel te ondersteunen. Dat stellen coalitiepartijen D66 en de VVD woensdag voor tijdens het coronadebat in de Tweede Kamer.
De Taskforce Culturele en Creatieve Sector stuurde dinsdag een brief aan de fractievoorzitters in de Kamer. De organisatie zegt dat er een fonds van 500 miljoen euro nodig is om de financiële klappen in de sector op te vangen. „Een besluit voor 1 februari kan voorkomen dat het seizoen 2021 verloren gaat en producenten en toeleveranciers ten onder gaan”, aldus de Taskforce.
D66 en VVD willen dat de sportsector ook in aanmerking komt voor ondersteuning uit een dergelijk fonds.
Het voorstel kan waarschijnlijk op een meerderheid in de Kamer rekenen. De linkse partijen in de Kamer pleiten al langer voor meer steun voor de culturele sector.
Premier Mark Rutte denkt dat er nog verdere maatregelen nodig zullen zijn om het coronavirus onder controle te krijgen. Dat zei hij woensdag in een debat met de Tweede Kamer.
„We moeten het naar beneden duwen, ik denk niet dat we er komen met de bestaande lockdown”, aldus Rutte. Ook vanuit de Kamer klinkt een roep om verder ingrijpen. Maar over het soort maatregelen dat nodig is, werden Rutte en het parlement het vooralsnog niet eens.
De premier riep de Kamer op niet bij voorbaat een avondklok uit te sluiten. Het Outbreak Management Team komt op verzoek van het kabinet met een advies over de effectiviteit van die maatregel. Maar verschillende partijen hebben hier grote twijfels over. Eerder stemde de Kamer al in meerderheid tegen de mogelijke invoering van een spertijd.
Een aantal partijen wil juist dat het kabinet het vliegverkeer tussen het Verenigd Koninkrijk en Nederland aan banden legt, om de verspreiding van de Britse coronamutatie tegen te gaan. Rutte begrijpt dat partijen zich ergeren dat er elke dag nog steeds zoveel vluchten van en naar Schiphol komen, maar zegt dat het beperken hiervan „juridisch lastig” is.
Het kabinet heeft gekeken naar de invoering van een essentiële reisverklaring, maar „wie bepaalt wat wel en wat niet essentieel is?”, vroeg Rutte. Hij vond het in eerste instantie een „briljant” idee, maar „het blijkt uitermate complex in de praktijk”. Het ministerie van Infrastructuur maakte eerder op de dag wel bekend dat reizigers uit het VK en uit Zuid-Afrika, waar ook een coronavariant rondwaart, binnenkort kort voor vertrek een coronasneltest moeten laten doen. Die verplichting komt bovenop de PCR-test die mensen voor vertrek moeten laten doen.
GroenLinks en D66 willen later woensdag een voorstel doen om voor de komende drie weken reisbeperkingen in te stellen, zodat „alleen enkel strikt noodzakelijke reizen gemaakt worden”.
In Groot-Brittannië is een recordaantal nieuwe coronadoden geteld. Het afgelopen etmaal bezweken 1564 mensen na een coronabesmetting. Voor de eerste keer gaat het ook om meer dan 1500 slachtoffers op een dag sinds het begin van de coronacrisis bijna een jaar geleden.
Het totaalaantal coronadoden in het zwaarst getroffen Europese land steeg naar bijna 85.000. Per miljoen inwoners stierven in het Verenigd Koninkrijk inmiddels 1245 personen aan het gevreesde longvirus. Ter vergelijking: in Nederland gaat het om 732 per miljoen.
Meerdere Europese landen hebben net als Nederland aangekondigd hun lockdownmaatregelen tegen het coronavirus en de besmettelijkere Britse variant daarvan aan te scherpen en verlengen. Algemeen wordt verwacht dat de vaccinatieprogramma’s op zijn vroegst over een paar maanden wat verlossing zullen bieden.
Italië gaat de noodtoestand verlengen tot eind april, kondigde gezondheidsminister Roberto Speranza woensdag aan. Zijn Duitse ambtgenoot Jens Spahn acht het noodzakelijk dat inwoners hun sociale contacten verder inperken.
Duitsland gaat mensen uit risicolanden die het land in willen strikter controleren. Een coronatest wordt voor hen verplicht. Bondskanselier Angela Merkel sluit niet uit dat haar land nog tot begin april in lockdown blijft.
In Frankrijk geldt een avondklok vanaf 20.00 uur en voor veel regio’s vanaf 18.00 uur. De regering bespreekt de optie dat heel Frankrijk de hele avond binnen moet blijven, om verspreiding van de Britse mutatie een halt toe te roepen. Scholen zouden wel open kunnen blijven.
De Belgische regering heeft de coronamaatregelen verlengd tot 1 maart. Bij de zuiderburen zijn nog wel de winkels open.
De beperkingen in Zwitserland zijn woensdag met vijf weken verlengd en verscherpt tot eind februari. Uit eten gaan of cultuur happen zit er voorlopig niet in in het Alpenland. Niet-essentiële winkels gaan vanaf maandag dicht. Mensen mogen thuis maximaal met vijf mensen samenkomen, waar dat er eerder tien waren.
Ook Denemarken verlengt de lockdownsituatie, kondigde premier Mette Frederiksen aan in het parlement. De Britse variant is daar al vaak vastgesteld. De huidige maatregelen lopen tot 17 januari. Volgende Deense media worden die met drie weken verlengd.
Uit Polen, waar het aantal besmettingsgevallen stabiliseert, kwam iets positiever nieuws. Een minister sprak de verwachting uit dat de maatregelen daar over een paar weken kunnen worden versoepeld.
In het Verenigd Koninkrijk en ook in Ierland is de infectiegraad als gevolg van de Britse variant erg hoog. Premier Boris Johnson sluit niet uit dat de al stevige lockdownmaatregelen verder worden aangescherpt. Schotland heeft daartoe al besloten.
Een wilsonbekwame 84-jarige vrouw uit Spanje is door een rechter verplicht een coronavaccinatie te krijgen. Haar dochter had er als haar voogd voor gepleit te wachten met de prik vanwege de mogelijke risico’s, schrijft de krant El País.
Het bejaardentehuis besloot naar de rechter in Santiago de Compostela te stappen. Die bepaalde dat de hoogbejaarde vrouw gevaccineerd moet worden. Spanje kent net als veel andere landen geen vaccinatieplicht.
De rechter erkende dat vaccinatie een risico kan vormen, maar voerde aan dat de risico’s van Covid-19 op oudere leeftijd veel hoger zijn. Volgens de krant is een keuringsarts ingeschakeld om het besluit te helpen nemen.
De familie kan nog hoger beroep instellen.
De Britse premier Boris Johnson staat toch open voor een voorstel om rond de klok mensen te laten vaccineren tegen het coronavirus. „We gaan zo snel mogelijk naar 24/7”, verzekerde hij het parlement.
Oppositiepartij Labour stelde onlangs al voor om ook ’s nachts mensen te laten inenten. Johnson had daar aanvankelijk geen oren naar. Hij stelde dat daar weinig animo voor zou zijn. Zijn regering staat echter onder grote druk om sneller mensen te vaccineren. Johnson zou volgens Britse media nu toch groen licht hebben gegeven voor een proefproject waarbij dat ook ’s nachts wordt gedaan.
De Britse autoriteiten begonnen vorige maand met vaccineren. Ze hebben tot dusver ongeveer 2,4 miljoen mensen ingeënt tegen het coronavirus. Het is de bedoeling dat medio februari zo’n 14 miljoen mensen zijn gevaccineerd.
Het Verenigd Koninkrijk behoort tot de landen die het zwaarst zijn getroffen door de pandemie. Het officiële dodental is inmiddels de 80.000 voorbij. Sommige ziekenhuizen hebben geen plek meer in hun mortuaria. De autoriteiten moeten daardoor naarstig op zoek naar andere locaties waar lichamen opgeslagen kunnen worden.
Advertentie
De paus is gevaccineerd tegen het coronavirus. De 84-jarige Franciscus kreeg woensdag een prik toegediend, melden media.
De Argentijnse paus had al gezegd dat hij deze week zou worden ingeënt. Een woordvoerder wilde alleen zeggen dat de vaccinatiecampagne van het Vaticaan was begonnen.
De leider van de Rooms-Katholieke Kerk had er zondag nog op aangedrongen dat mensen zich moeten laten inenten.
De CoronaMelder kampt met een gedeeltelijke storing. Mensen met een Android-telefoon kunnen momenteel niet worden gewaarschuwd dat ze in de buurt zijn geweest bij iemand die positief is getest. De meldingen gaan niet verloren, ze komen alleen wat later, laat het ministerie van Volksgezondheid weten. Gebruikers met een iPhone hebben er geen last van.
De storing treft de technologie van Google achter de melder, de Android Exposure Notifications System. Google laat weten „met man en macht” aan een oplossing te werken. Het is niet bekend hoelang het duurt om de storing te verhelpen.
Ook in andere landen haperen de coronamelders door de storing.
Veel partijen in de Tweede Kamer vragen zich af of het vliegverkeer uit het Verenigd Koninkrijk niet aan banden moet worden gelegd, om de verspreiding van de Britse variant van het virus tegen te gaan. Dat bleek woensdag in het debat over de coronacrisis.
Premier Mark Rutte en coronaminister Hugo de Jonge zeiden dinsdag de invoering van een avondklok te overwegen, maar D66-voorman Rob Jetten vindt dat er eerst naar „alternatieven” moet worden gekeken. „Pak die brandhaardvluchten van het Verenigd Koninkrijk naar Nederland aan”, riep hij het kabinet op. Ook Gert-Jan Segers van de ChristenUnie vraagt zich af „hoe het kan dat er dagelijks zoveel vluchten uit het Verenigd Koninkrijk komen”.
Ook GroenLinks vindt het niet te rechtvaardigen dat er nog dagelijks tien tot twintig vluchten uit het Verenigd Koninkrijk naar Nederland komen. „Ik geloof er helemaal niks van” dat die vluchten noodzakelijk zijn, zei Jesse Klaver. Hij wil dat het aantal vluchten van en naar Schiphol „drastisch” wordt ingeperkt.
De PvdA wil nog verder gaan, door alle inkomende reizigers verplicht te testen en een quarantaineplicht in te voeren.
Driekwart van de Nederlanders gaat sinds de coronacrisis anders met media om. Het meeste vertrouwen is er in berichtgeving vanuit de overheid; sociale media verliezen juist vertrouwen, blijkt uit onderzoek.
Na een lichte toename in de afgelopen twee dagen is het aantal coronapatiënten in ziekenhuizen woensdag weer gedaald. Het totaal aantal opgenomen Covid-patiënten bedraagt nu 2514. Dat zijn er 119 minder dan dinsdag, maakte het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) bekend.
Verpleegafdelingen behandelen momenteel 1821 coronapatiënten, 124 minder dan een dag eerder. Het aantal coronapatiënten op de intensive cares is wel iets toegenomen, met 5 tot 693.
„Ondanks een stijging in het aantal nieuwe opnames voor de IC, verwachten we dat de dalende trend van de afgelopen week doorzet. Helaas zijn er onzekerheden die de trend kunnen beïnvloeden, zoals de Britse Covid-variant. Het is nog onduidelijk wat het effect daarvan is op het aantal Covid-besmettingen en de ic- en kliniekbezetting in Nederland”, aldus het LCPS.
Maandag en dinsdag nam het aantal opgenomen Covid-patiënten licht toe, na een gestage daling vorige week. Begin vorige week lagen er nog bijna 2900 patiënten met corona in de ziekenhuizen.
Vanwege de drukte zijn het afgelopen etmaal 14 patiënten overgebracht naar ziekenhuizen in andere regio’s, van wie 4 ic-patiënten. Momenteel liggen 7 mensen uit Nederland in Duitsland op een intensive care, evenveel als dinsdag.
De coalitie blijft verdeeld over het plan om een avondklok in te zetten om het aantal coronabesmettingen te laten dalen. Het kabinet overweegt deze maatregel en heeft het Outbreak Management Team (OMT) gevraagd er advies over uit te brengen. Volgende week komt het kabinet erop terug. VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff vindt het „logisch” hiernaar te kijken, CDA’er Pieter Heerma noemt de maatregel „heel goed verdedigbaar”. Vanuit D66 komt echter verzet: „Begin er nu niet aan!” roept fractievoorzitter Rob Jetten het kabinet op.
De oppositie is ook niet enthousiast over een avondklok. De PVV van Geert Wilders is altijd al tegenstander, voor GroenLinks-leider Jesse Klaver is de vergaande maatregel „niet het eerste waar ik aan denk”.
Na vijf achtereenvolgende dagen waarop het aantal coronagevallen daalde, is het aantal woensdag weer iets gestegen. Tussen dinsdagochtend en woensdagochtend werden 6148 positieve tests doorgegeven aan het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).
In de afgelopen zeven dagen steeg het aantal gevallen met bijna 48.400, wat neerkomt op 6916 per dag. Voor de vijfde dag op rij ligt het dagcijfer onder het gemiddelde van de week.
Op woensdagen zijn er meestal meer positieve tests dan op maandagen en dinsdagen. Dat komt doordat meer mensen zich aan het begin van de week laten testen dan in het weekeinde. Het cijfer van deze woensdag ligt wel lager dan eerdere woensdagen.
Rotterdam telde 196 nieuwe gevallen. In Amsterdam kwamen 149 besmettingen aan het licht en in Den Haag 137. In de gemeente Utrecht hoorden 122 mensen dat ze het virus hebben opgelopen en in Eindhoven werden 80 positieve tests genoteerd.
Het aantal sterfgevallen steeg met 122, tegen 153 op dinsdag. Dat wil niet zeggen dat al deze mensen in een periode van 24 uur zijn overleden, zulke informatie wordt soms pas na een tijdje doorgegeven. In Rotterdam zijn afgelopen etmaal dertien sterfgevallen gemeld, in Huizen negen, in Eindhoven acht en in Amsterdam zeven.
Sinds het begin van de uitbraak zijn bijna 890.000 Nederlanders positief getest. Dat aantal kan vrijdag boven de 900.000 uitkomen. Als dit tempo aanhoudt, wordt eind januari of begin februari de miljoenste besmetting in Nederland vastgesteld. Van bijna 12.700 mensen is bekend dat ze aan het virus zijn overleden.
Nederlanders rekenden vorig jaar vaker met hun pinpas af. In winkels werd meer gepind en minder met contant geld betaald vanwege het coronavirus, laat de Betaalvereniging Nederland weten. Ook gingen Nederlanders massaal online winkelen, wat te merken viel in de toename van het aantal iDEAL-betalingen dat haast een derde hoger lag dan in 2019.
Mede door de coronacrisis en de oproep van winkeliers was een groter deel van de pinbetalingen contactloos. Inmiddels wordt 85 procent van alle pinbetalingen op deze manier gedaan. In 2019 was dat nog 69 procent.
Een op de vijf betalingen aan de toonbank werd nog in contant geld voldaan. Dat was een jaar eerder nog zo’n 30 procent van alle betalingen. Die daling was een van de oorzaken voor de daling van het aantal betalingen aan de toonbank. Dat waren er zo’n 12 procent minder. De omzet aan de toonbank daalde ongeveer 2 procent tot 148 miljard euro.
Het aantal iDEAL-betalingen kwam uit op 890 miljoen. In 2019 waren dat er nog 667 miljoen. De omzet met de betalingsdienst kwam uit op 70 miljard euro, tegen 53 miljard euro een jaar eerder.
Reizigers uit het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Afrika die met het vliegtuig of de ferry naar Nederland willen reizen, moeten binnenkort voor vertrek een coronasneltest laten doen, op de luchthaven of bij de ferry-terminal. Alleen als ze negatief testen, kunnen ze naar Nederland reizen. Dat laat het ministerie van Infrastructuur woensdag weten.
De maatregel is bedoeld om de verspreiding van de nieuwe varianten van het coronavirus in Nederland tegen te gaan. Een negatieve PCR-test blijft daarnaast ook verplicht. Die mag maximaal 72 uur oud zijn.
De verplichting gaat ook gelden voor vrachtwagenchauffeurs en voor de bemanning van ferry’s en vliegtuigen. „De maatregel gaat op zeer korte termijn in”, laat een woordvoerder van het ministerie weten. „Wij trekken hierbij op met Frankrijk en België.”
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) overweegt aangifte te doen tegen ondernemers die mogelijk misbruik hebben gemaakt van coronasteun. Dat meldt staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken), zonder aan te geven om hoeveel zaken het precies gaat.
Keijzer heeft de afgelopen weken vanuit banken signalen ontvangen van mogelijk misbruik van de TVL, een regeling die getroffen ondernemers helpt hun vaste lasten te blijven betalen. RVO heeft die onderzocht en overlegt nog met de fiscale opsporingsdienst FIOD en het Openbaar Ministerie over eventuele vervolgstappen.
De TVL is zo ingericht dat ondernemers zo snel mogelijk geholpen kunnen worden. Een groot deel van de aanvragen wordt geautomatiseerd verwerkt. „Dat is de enige manier waarop het kan”, zegt Keijzer. Maar deze werkwijze zorgt wel voor een „verhoogd risico op misbruik en oneigenlijk gebruik”.
De Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) is tevreden over de gekozen vaccinatiestrategie die minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) woensdagnacht heeft bekendgemaakt in een brief aan de Tweede Kamer. Daarin is een grote onzekerheid over het vaccineren van zorgmedewerkers weggenomen. Onder voorbehoud van goedkeuring van het AstraZeneca-vaccin wordt op 8 februari een begin gemaakt met het inenten van in totaal zo’n 180.000 mensen werkzaam bij instellingen in de gehandicaptenzorg.
„We hebben hier een positief gevoel over”, zegt een woordvoerder van VGN. Eerder deze maand vroeg de organisatie in een brandbrief aan minister De Jonge nog om 25.000 medewerkers die werken met „de meest kwetsbare mensen” zo snel mogelijk te vaccineren. „We hebben nu een helder perspectief gekregen voor al onze medewerkers in de gehandicaptenzorg. Dat is heel fijn.”
Vanaf volgende week maandag worden ongeveer 7500 bewoners van instellingen voor mensen met een verstandelijke beperking gevaccineerd met het Pfizer-BioNTech-vaccin. Dat aantal loopt in de weken daarna naar verwachting snel op naar ongeveer 35.000 mensen. Op 25 januari gaan de huisartsen het Moderna-vaccin prikken bij nog eens 38.500 mensen met een verstandelijke beperking.
Een groot deel van deze groep heeft een toestemmingsverklaring nodig voor vaccinatie, gegeven door naasten van de cliënten. VGN kon alleen zeggen dat deze verklaring voor „een substantieel deel” van alle bewoners nodig is.
De gezondheidsinspectie is tevreden over hoe de ziekenhuizen hun medewerkers in de acute zorg hebben gevaccineerd tegen Covid-19. „Na meerdere bezoeken concludeert de inspectie dat deze vaccinaties zorgvuldig en veilig zijn verlopen”, aldus de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).
Wel zagen de inspecteurs dat één van de bezochte ziekenhuizen meer vaccins uit een flacon haalde dan is toegestaan. Hierdoor haalde dit ziekenhuis uit één ampul niet zes maar zeven prikken. Het Europees Medicijn Agentschap gaf eerder aan dat dit niet is toegestaan. De inspectie heeft hier vrijdag het Landelijk Netwerk Acute Zorg over geïnformeerd met het verzoek dit te delen met de ziekenhuizen. De IGJ zal dit ook melden aan andere partijen die zich bezighouden met vaccineren.
De afgelopen dagen zijn er zo’n 38.000 medewerkers in de acute zorg gevaccineerd. „De inspecteurs van de IGJ zagen tijdens hun bezoeken aan de ziekenhuizen meerdere positieve punten. Zo werden de vaccins goed gekoeld, werd het vaccineren zorgvuldig gedaan en werden de zorgverleners die gevaccineerd werden goed geregistreerd”, aldus de inspectiedienst.
Israël zal naar verwachting het eerste land ter wereld zijn dat alle inwoners inent die een anticoronavirus willen ontvangen. Daartegenover staat het Afrikaanse continent, waar nog nauwelijks een begin is gemaakt en een groot tekort aan vaccins dreigt, mede omdat ze massaal zijn opgekocht door de rijke landen. In Europa en de Verenigde Staten stuiten vaccinatieprogramma’s op de nodige hobbels.
Een chauffeur van een banketbakkerij in Bilthoven krijgt geen loon zolang hij weigert tijdens zijn werk een mondkapje te dragen. Hij mag pas weer aan het werk als hij bereid is zich te houden aan de mondkapjesplicht. Dat heeft de voorzieningenrechter van de rechtbank in Utrecht woensdag besloten in een kort geding.
De man weigert sinds 13 oktober gehoor te geven aan de instructie van de eigenaren van de banketbakkerij, die willen dat hij een mondkapje draagt als hij goederen tussen vestigingen rondbrengt of spullen bezorgt bij afnemers. Daarop werd de betaling van zijn loon opgeschort.
De man was het hier niet mee eens en stapte naar de rechter. Volgens de medewerker zorgt het dragen van een mondkapje voor veel hinder tijdens zijn werk en kan hij voldoende afstand houden van collega’s. De voorzieningenrechter oordeelt dat de werkgever zich terecht beroept op het instructierecht. De werkgever dient te zorgen voor een gezonde en veilige werkomgeving. Daarnaast heeft de werkgever een bedrijfsbelang, omdat medewerkers bij ziekte of quarantaine doorbetaald moeten worden. Een mondkapje kan daarbij helpen en is een maatschappelijk aanvaard middel, redeneert de rechter.
De gevreesde nieuwe varianten van het coronavirus verspreiden zich over de wereld. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) meldt dat de zogenoemde Britse coronavirusvariant in zeker 50 landen en territoria is vastgesteld. De Zuid-Afrikaanse variant van het virus is op 20 plaatsen opgedoken.
De nieuwe coronavarianten worden als besmettelijker gezien en dat zorgt internationaal voor bezorgdheid. Tientallen landen, waaronder Nederland, legden het reisverkeer vanuit het Verenigd Koninkrijk aan banden toen die nieuwe variant daar was vastgesteld. Dat gebeurde voor het eerst op 14 december. Vier dagen later maakten de Zuid-Afrikaanse autoriteiten ook melding van een nieuwe variant.
De Britse variant is ook opgedoken in Nederland. Ernst Kuipers, voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ), sloeg in de Tweede Kamer alarm over de mogelijke gevolgen. Hij waarschuwde dat geen enkel zorgsysteem een zo snelle verspreiding van het aantal coronabesmettingen aankan zoals nu in Engeland gebeurt door de nieuwe variant. “Niet in het Verenigd Koninkrijk, niet in Duitsland en ook niet in Nederland. Als de druk op de ziekenhuizen zo groot is, kom je altijd ergens tegen limieten aan.”
In Engeland nemen de besmettingen met de nieuwe mutant in alle leeftijdscategorieën snel toe. Daar is in verschillende regio’s de nieuwe versie het bestaande virus gaan overvleugelen. In Nederland zou de Britse variant het beeld ook in “belangrijke mate kunnen gaan vormen”, aldus Van Dissel.
Uit Brits onderzoek kwam in eerste instantie naar voren dat de mutant zich makkelijker verspreidde onder schoolkinderen. Maar dat kwam volgens Van Dissel onder meer omdat het onderzoek werd uitgevoerd in een periode dat Britse scholen nog meer toelieten, terwijl de rest van de samenleving al in lockdown was. Dan krijg je een vertekend beeld.
Kinderen op de basisschool lijken wel minder last te hebben van de Britse versie dan middelbare scholieren. “Ik denk eigenlijk dat uit de laatste gegevens komt dat zeker de jongste groep, dus van het primair onderwijs, weer minder betrokken zijn bij de Britse variant dan het voortgezet onderwijs.”
In Nederland onderzoekt het RIVM de gevolgen van de Britse variant voor scholen. Er zijn hier ongeveer honderd gevallen bekend. Afhankelijk van het onderzoek kan het basisonderwijs mogelijk op 25 januari hun deuren weer openen.
De signaalwaardes zijn door de overheid bepaalde niveaus. Als bijvoorbeeld het aantal vastgestelde besmettingen of ziekenhuisopnames daar bovenuit komt, gaan de alarmbellen rinkelen en zijn mogelijk maatregelen nodig. Omgekeerd kan een lager getal reden zijn voor versoepelingen. Dat is allemaal niet in beton gegoten: het kabinet neemt politieke beslissingen en kan er altijd voor kiezen maatregelen eerder of later aan te passen.
Als de afname van het aantal ziekenhuisopnames doorzet, komt dat begin maart onder de signaalwaarde van 40 per dag. Voor de intensivecareafdelingen komt de signaalwaarde met de huidige trend eind februari uit op de signaalwaarde van 10 opnames per dag.
Het OMT, een panel van deskundigen dat het kabinet adviseert over de aanpak van het virus, gaat in de berekeningen uit van de huidige maatregelen. Toch heeft het team niet geadviseerd de lockdown tot maart te verlengen. Over twee weken wil het OMT bekijken of er ruimte is voor “enige versoepeling”. Tegelijkertijd tekenen de experts aan dat het aantal besmettingen nog altijd hoog is. Ook is er grote onzekerheid over de mogelijke gevolgen van de Britse variant, die volgens Britse wetenschappers een stuk besmettelijker is. Tot nog toe zijn in Nederland bijna 100 gevallen aangetoond.
De pilot begint in Groningen op de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), de Hanzehogeschool en het Noorderpoort College. Het eerste deel van de pilot wordt gehouden onder honderd studenten van de RUG, die een sneltest krijgen voordat ze aan een tentamen beginnen. “We beginnen stap voor stap”, aldus Van Engelshoven. Het is nog niet bekend wanneer sneltesten ook op andere onderwijsinstellingen beschikbaar zijn.
Door middel van de proef wil de minister onderzoeken wat er toch nog mogelijk is qua fysiek onderwijs. Zo wordt er ook gekeken naar de effectiviteit van spatschermen.
Eppo Bruins (ChristenUnie) wijst erop dat mensen die zonder klachten worden getest vaker een positieve uitslag krijgen terwijl ze niet zijn besmet met het virus. Deze zogeheten vals-positieve uitslagen komen vaker voor bij sneltesten dan bij de pcr-testen. Van Engelshoven verzekert dat studenten die voor een tentamen een positieve sneltestuitslag krijgen, hun tentamen later alsnog kunnen inhalen.
Begin december vorig jaar nam de voltallige Tweede Kamer een motie aan van Jesse Klaver (GroenLinks) en Rob Jetten (D66) die opriep tot sneltestlocaties op onderwijsinstellingen. Hiermee hopen Klaver en Jetten dat studenten sneller weer fysiek onderwijs kunnen krijgen.
Het mbo, hbo en universiteiten zijn tot ten minste 9 februari gesloten vanwege de inmiddels verlengde lockdown. Studenten mogen alleen nog naar de instelling komen voor examens of toetsen, of als ze extra begeleiding nodig hebben.
Woensdag zei zorgminister Hugo de Jonge tijdens de persconferentie over corona dat ook op middelbare scholen een proef komt met testen. Daar worden leerlingen getest als iemand in de klas besmet blijkt. Deelname hieraan is vrijwillig. Het gaat niet om testen bij de deur. Eerder zei onderwijsminister Arie Slob, verantwoordelijk voor basis- en middelbare scholen, dat die er ook komen.
Asscher is zelf ook getest. Hij bleek niet besmet. Bij het debat over de verlengde lockdown die het kabinet dinsdagavond aankondigde, laat hij zich vervangen door zijn collega Lilianne Ploumen.
Volgens Van Delden zijn er voldoende mensen om te prikken. De levering van vaccins is de remmende factor, niet de capaciteit in Nederland om te vaccineren. Als er heel veel leveranties tegelijk binnenkomen kan er ook nog een kleine vertraging optreden, maar dat kan misschien in overleg met de ziekenhuizen worden voorkomen, aldus Van Delden.
Er zijn op dit moment ongeveer 200.000 vaccins tegen het coronavirus in Nederland. Dat niet alle vaccins direct worden gebruikt, hangt samen met het feit dat is besloten om mensen die een eerste prik hebben gekregen een tweede prik te garanderen. Die moet volgens de fabrikant na drie weken volgen om de beste bescherming te krijgen.
Maar die tussenperiode kan eventueel verlengd worden als door de komst van de Britse variant van het virus er veel meer besmettingen komen, zegt Van Delden. In dat geval kunnen meer mensen sneller al enigszins beschermd zijn, is de gedachte. Volgens hem wordt daar rekening mee gehouden en komt er nog een advies over.
Het vaccinatieprogramma verloopt tot dusver goed. Het aantal mensen dat niet komt opdagen voor een vaccinatie is zeer gering en er is weinig verspilling. Ook zijn er meer doses uit een flesje te halen dan vooraf verwacht. Verder is het volgens Van Delden heel belangrijk dat mensen die gevaccineerd worden, bereid zijn hun gegevens te delen.
Van Dissel denkt vooral aan maatregelen om het aantal bezoeken dat mensen aan elkaar brengen te verminderen. “Dat zien wij nu duidelijk als het zwakke punt. Hoe voorkom je dat mensen teveel bij elkaar op bezoek gaan?”
Door de introductie van de Britse variant in Nederland zou het virus zich veel sneller kunnen gaan verspreiden. Van Dissel vindt de situatie “zeer zorgelijk”.
De noodmaatregel is bedoeld om “extra capaciteit voor noodgevallen” te creëren en om te voorkomen dat de zorg van de Britse gezondheidsdienst NHS vastloopt, laten ingewijden aan de krant weten. Bij dit “huis en hotel-plan” krijgen de vroegtijdig ontslagen patiënten hulp van vrijwilligersorganisaties zoals het Britse Rode Kruis en het medisch personeel van het leger.
Ook familieleden van de zieken moeten meehelpen bij de zorg van hun naasten, die normaal gesproken nog in een ziekenhuisbed horen te liggen. London Hotel Group (LHG) heeft al zieke dakloze mensen opgenomen. LHG zegt 5000 bedden beschikbaar te kunnen stellen en is in overleg met verschillende zorgorganisaties.
Op dit moment liggen meer dan 35.000 mensen met corona in Britse ziekenhuizen. Dat aantal groeit snel, vorige week al met meer dan 6.000 patiënten, en de verwachting is dat de crisis nog niet afneemt.
De NHS zou ook verpleeghuizen verzoeken om coronapatiënten uit het ziekenhuis op te nemen, zonder dat het zeker is of deze coronavrij zijn. Patiënten moeten dan wel 14 dagen in quarantaine hebben gezeten en geen nieuwe symptomen vertonen, maar het tonen van een negatief testresultaat is geen vereiste.
De plannen leiden tot zorgen bij patiëntenorganisaties en belangengroepen. “Dit is een nijpende situatie, waarin de NHS bijna geen alternatieven heeft. Patiënten vroegtijdig uit het ziekenhuis ontslaan is waarschijnlijk een van de weinige opties die voor de NHS openstaat om de situatie te beheersen. Maar vroegtijdig ontslag kan problemen veroorzaken bij de patiënt”, aldus de Britse Patiëntenvereniging.
De organisaties raden mensen aan om natuur op te zoeken die ze per fiets of wandelend kunnen bereiken. Handhavers houden toezicht op parkeerterreinen, die worden gesloten als ze vol zijn. Afgelopen weekeinde waarschuwden gemeenten ook al voor te grote drukte op onder meer de Veluwe. Op parkeren in de bermen staat een boete, omdat hulpdiensten daardoor belemmerd kunnen worden.
Hondenbezitters lopen ook kans op een boete als ze de hond los laten lopen waar dat niet is toegestaan. Loslopende honden kunnen het wild ernstig verstoren. Het wild schrikt ook van mensen die zomaar door de bossen struinen en daarom moet iedereen op de paden blijven, aldus de natuurbeheerders. Alle toiletten in natuurgebieden zijn op dit moment vanwege de lockdown gesloten. “Wildplassen hebben we liever niet, maar het is niet verboden. Maar laat geen wc-papier achter.”
Kuipers praat de Kamerleden bij over de recente ontwikkelingen met het virus, maar zegt geen prognose te kunnen doen over de komende tijd vanwege de onvoorspelbaarheid van de Britse mutatie. Die is niet schadelijker dan het huidige virus maar wel een stuk besmettelijker. “Deze variant is een grote onzekere factor, een grote zorg”. De verspreiding kan echt heel hard gaan, benadrukt Kuipers.
De mutatie is ook in Nederland opgedoken. Daar wordt nu extra onderzoek naar gedaan door grootschalige testen, onder meer in Lansingerland.
Kuipers zei verder dat het tempo van de vaccinaties wat hem betreft omhoog moet. “We moeten zo snel mogelijk vaccineren, geen vaccins ongebruikt laten liggen. Er moet versnelling op komen”, aldus de LNAZ-voorzitter. Door de Europese goedkeuring van het Moderna-vaccin heeft Nederland nu twee middelen ter beschikking tegen Covid-19. Voor de kerst keurde de Europese Commissie al een eerste coronavaccin goed, van BioNTech-Pfizer.
De maatregelen zouden vrijdag aflopen, als de zes Belgische regeringen weer bijeenkomen voor coronacrisisberaad, maar bleken dinsdagavond voor nog eens zes weken voortgezet. Dat maakten journalisten op uit het Staatsblad - de regering had niet gerept over een verlenging en evenmin een andere datum genoemd.
Dat had anders gemoeten, erkent minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden op nieuwszender Radio 1. Maar ze benadrukt dat de maatregelen niet per se allemaal tot 1 maart van kracht blijven. Ze kunnen tussentijds, als de stand van de epidemie het toelaat, gewoon versoepeld worden.
De coronamaatregelen hebben veel impact op jongeren. Het zaterdag verschenen rapport Jeugdtrends 2021 signaleert vereenzaming onder hen en roept op tot het creëren van ontmoeting.
De pilot houdt in dat als er in een klas een besmetting plaatsvindt, de scholen contact opnemen met een professionele partij die gedurende een bepaalde periode meerdere keren steltesten in die klas afneemt. Zodra een leerling of docent een positieve testuitslag krijgt en in isolatie is gegaan, worden de andere leerlingen in de klas verzocht zich te laten testen. Als die leerlingen herhaald een negatieve testuitslag ontvangen kunnen ze weer naar school gaan. Tot die tijd volgen ze online onderwijs. Het testen is vrijwillig.
GGD’s worden nauw betrokken bij de proef om in het geval van een positieve testuitslagen bron- en contactonderzoek uit te voeren. Met de opschaling van de testen wil de regering lessen opdoen voor de opzet en organisatie voor het landelijk uitrollen van testen op scholen in het voortgezet onderwijs. Minister De Jonge had eerder al aangekondigd dat hij wil dat mensen zich vanaf maart maandelijks een keer kunnen laten testen.
Het combineren van een baan met thuisonderwijs is voor veel werkende ouders een onmogelijk opgave, stelt GroenLinks. Zij halen werk in tijdens avonduren of op weekenddagen of nemen vakantiedagen op, terwijl ze die straks nodig hebben om uit te rusten. „De rek is eruit. Ouders raken in de knel. Zij moeten eigenlijk twee banen combineren en kunnen nergens terecht voor ondersteuning”, zegt Jesse Klaver.
„Zorg voor kinderen is niet iets wat je er maar even bij doet. Het is tijd dat daar oog voor is. Zowel in het belang van de werkende ouders, als in dat van de kinderen zelf.”
Volgens GroenLinks loopt Nederland achter als het gaat om erkenning dat werken en zorgen niet zomaar samengaan. In veel andere Europese landen zijn wel tijdelijke coronaverlofregelingen. Zo heeft België het ouderschapsverlof uitgebreid, hebben Noorwegen en Oostenrijk een vorm van zorgverlof, en ook in Duitsland, Cyprus, Italië, Griekenland en Roemenië kunnen werkende ouders betaald verlof opnemen.
GroenLinks wil graag dat het kabinet zo snel mogelijk een coronaverlofregeling openstelt. „Dit kabinet tast in de buidel met steunmaatregelen voor bedrijven en ondernemers die vanwege de maatregelen hulp nodig hebben. Laten we ook de hand reiken om die honderdduizenden ouders die nu thuis zitten, te steunen”, aldus Klaver.
Dinsdag meldde het RKI nog maar 12.802 nieuwe besmettingen, waarmee het aantal nieuwe gevallen stabiel bleef ten opzichte van maandag. In totaal is het longvirus in Duitsland nu bij 1.953.426 personen vastgesteld.
In het afgelopen etmaal overleden nog eens 1060 personen in de Bondsrepubliek aan de gevolgen van Covid-19. Dat brengt het totale dodental in Duitsland naar 42.637.
In Duitsland werd eind vorig jaar ongeveer tegelijk met Nederland een harde lockdown afgekondigd. De Duitse bondskanselier Angela Merkel verwacht dat haar land nog tot begin april in lockdown zal zitten om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan.
De verlenging is volgens het kabinet nodig omdat het aantal besmettingen nog veel te hoog ligt. Daar komt bij dat de Britse mutatie van het virus, die vermoedelijk besmettelijker is dan het origineel, op steeds meer plekken in Nederland opduikt.
Voorafgaand aan het debat is er weer een technische briefing, met Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg en Jaap van Dissel van het RIVM. Mogelijk wordt daar ook over een avondklok gesproken. Het kabinet overweegt die in te voeren en heeft het Outbreak Management Team om een spoedadvies gevraagd.
Het kabinet besloot medio december om onder meer niet-essentiële winkels en scholen voor vijf weken te sluiten. Ook gingen publiek toegankelijke locaties zoals dierentuinen en theaters dicht. Verder adviseerde het kabinet thuis maximaal twee gasten te ontvangen.
De Kamer is sinds de zomer veel kritischer over het beleid van Rutte c.s. Dat hangt ook samen met de komende verkiezingen. Vorige week moest de premier erkennen dat er fouten zijn gemaakt in het vaccinatiedossier. Partijen zetten onder meer vraagtekens bij de langdurige sluiting van de basis- en middelbare scholen omdat leerlingen achterstanden oplopen.
De 60.000 inwoners van Lansingerland krijgen een uitnodiging in hun brievenbus. Die geldt voor alle inwoners van twee jaar en ouder, ook als zij geen corona-achtige klachten hebben. In de brief staat een telefoonnummer dat ze kunnen bellen om een afspraak te maken. Op woensdag kunnen ook al de eerste mensen worden getest.
Bij het nabijgelegen vliegveld van Rotterdam is een XL-teststraat die per dag 2500 inwoners van Lansingerland kan testen. In de plaatsen Bergschenhoek, Bleiswijk en Berkel en Rodenrijs zijn ook testlocaties, waar 1500 tot 2500 mensen per dag kunnen worden getest. Tegen het einde van deze week moeten de eerste resultaten bekend worden
Bij ongeveer 35 mensen uit de regio Rotterdam-Rijnmond is de besmettelijkere ‘Britse variant’ van het coronavirus vastgesteld. De meeste gevallen zijn te herleiden naar een basisschool in Bergschenhoek.
Het coronavirus is inmiddels bij bijna 23 miljoen personen in de Verenigde Staten vastgesteld. Van hen overleden er volgens de cijfers van de Johns Hopkins Universiteit maar liefst 380.540.
De recordaantallen doden en besmettingen worden sinds november geregeld gebroken in de Verenigde Staten. Sinds het einde van die maand geldt meer dan 2000 of 3000 doden in een etmaal er niet meer als een uitzondering.
Aankomend president Joe Biden en topviroloog Robert Redfield waarschuwden begin december dat de coronapandemie in de VS tot en met februari mogelijk nog eens 200.000 levens eist als mensen zich niet beter aan de voorschriften en de maatregelen gaan houden.
Het eiland begint met de Pfizer-vaccinatie, die door Nederland naar het eiland wordt opgestuurd. In de toekomst volgen ook andere vaccins.
Speciale vrieskisten zijn deze week op Curaçao aangekomen om de vaccins in te bewaren. Dat heeft minister van Volksgezondheid Zita Jesus-Leito dinsdag bekendgemaakt. Op het eiland zijn veel mensen onzeker over eventuele bijwerkingen van het vaccin. De komende weken zal de overheid met een informatiecampagne proberen de zorgen weg te nemen.
Tijdens een speciale persconferentie werd dinsdag benadrukt dat iedereen zelf mag bepalen zich al dan niet te laten vaccineren. De overheid hoopt echter wel dat zoveel mogelijk mensen zich laten vaccineren om zo de pandemie onder controle te krijgen.
Economen van de bank gaan ervan uit dat de lockdownmaatregelen geleidelijk worden afgebouwd zodra alle kwetsbare personen zijn gevaccineerd. Dat zou betekenen dat gesloten bedrijven nog ongeveer drie maanden moeten interen op hun reserves. Zonder extra steun betekent dit voor 27 procent van de bedrijven dat er acute financiële problemen ontstaan. Het betekent volgens hoofdeconoom Sandra
Phlippen niet dat ook al die bedrijven failliet gaan.
De grootste groep bedrijven waar financiële problemen dreigt is de zakelijke dienstverlening, gevolgd door de detailhandel. Op de derde plek komt de bouw.
„De minister laat de huisartsen en daarmee hun patiënten in de kou staan”, stelt Ella Kalsbeek, voorzitter van de LHV. De vereniging betreurt de beslissing omdat er „een haalbare oplossing was gevonden waarbij huisartsen die onmisbaar zijn in de spoedzorg snel konden worden ingeënt.”
Begin deze maand werd bekendgemaakt dat ook huisartsen met prioriteit een vaccinatie zouden krijgen. Dat gebeurde kort nadat VWS had laten weten zorgpersoneel in de acute zorg voorrang te geven. In de eerste berichten werden huisartsen aanvankelijk niet genoemd, waarna LHV overleg voerde met VWS.
Dat huisartsen nu toch geen prioriteit krijgen, noemt Kalsbeek onbegrijpelijk. „De minister laat de kans liggen om snel de huisartsen in de frontlinie te beschermen en daarmee ook de verzekering dat een grote groep kwetsbare patiënten op hun huisarts kan blijven rekenen.”
Volgens de LHV gaat het met de huisartsen om een „betrekkelijk kleine beroepsgroep” die „cruciaal is voor de spoedzorg en Covid-zorg” en die „direct effect heeft op de belasting van de ziekenhuizen”. Daarnaast zouden veel huisartsen een deel van de vaccinaties voor hun rekening nemen.
Dat de huisartsen niet gevaccineerd kunnen worden, komt volgens de LHV doordat de eerste levering Moderna-vaccins voor huisartspatiënten te klein is om ook huisartsen en personeel mee in te enten. De vereniging zegt hiervoor echter een alternatief te hebben bedacht, maar stelt dat de minister deze oplossing naast zich neerlegt.
Advertentie
