„Kabinet, heb oog voor de kwetsbaren in de samenleving”
Heeft het kabinet voldoende oog voor de sociaal-maatschappelijke gevolgen van de coronamaatregelen? Of is er vooral aandacht voor ziekenhuizen en intensive cares?
Dat vraagt Anita Peters zich bezorgd af. Peters is als expert werkzaam bij Movisie, een landelijk kennisinstituut voor sociale vraagstukken. „Wij volgen mensen in kwetsbare posities. Voor een deel van deze mensen heeft de overheid aandacht, maar een groot deel wordt ook vergeten. Dat vind ik pijnlijk.”
Mensen die volgens haar over het hoofd worden gezien zijn bijvoorbeeld mantelzorgers, dak- en thuislozen en mensen met dreigende armoede. Daarnaast is er een grote groep mensen die zich eenzaam voelt. „Niet alleen ouderen, maar ook jonge mensen die alleen wonen. Dat gevoel van eenzaamheid wordt versterkt nu de overheid oproept om zoveel mogelijk thuis te werken.”
Het Sociaal en Cultureel Planbureau publiceerde begin september een rapport over welbevinden van de bevolking ten tijde van corona. Daaruit bleek dat 15 procent van de respondenten zich eenzaam voelde; in 2019 was dat nog 12 procent. Er werden geen verschillen gevonden in tevredenheid met het leven, de ervaren gezondheid en het psychisch welbevinden.
Peters is bang dat de aangescherpte coronamaatregelen zullen leiden tot een toename in kindermishandeling en huiselijk en seksueel geweld. Zo zag hulpverleningstool ”Chat met Fier” het aantal hulpvragen in maart en april met 40 procent toenemen ten opzichte van januari en februari dit jaar. Vooral het aantal bezoekers dat melding maakte van kindermisbruik steeg fors: van 470 naar 850.
Ook was er bijna een verdrievoudiging (van 27 naar 76) in het aantal mensen op de chat dat te maken had met online seksueel geweld, zoals het ongewenst verspreiden van naaktfoto’s en -filmpjes. Opvallend genoeg daalde het aantal meldingen van partnergeweld.
De expert van Movisie hoopt niet dat het zover komt met het virus dat scholen weer moeten sluiten, zoals dit voorjaar gebeurde. „Dan dreigt een onderwijsachterstand. Maar erger nog, dan haal je een sociaal vangnet weg bij kinderen die opgroeien in een onveilige thuissituatie. Op school houden docenten hen in de gaten, thuis verdwijnen ze uit beeld. Letterlijk zelfs. Toen de scholen na de lockdown weer opengingen, waren er weken later nog vijfhonderd leerlingen zoek.”
Het vraagt moed om aandacht te vragen voor de gevolgen van de maatregelen op de (middel)lange termijn, vindt Peters. „Wijzen op de consequenties voor sociaal welzijn en de economie is ontzettend lastig als je verhalen aanhoort van mensen die aan corona zijn overleden of nauwelijks herstellen. Toch moeten we dat doen.”
Aan het begin van de eerste golf werd sociaal werk aangemerkt als cruciaal beroep, zegt Anita. „Steun hen. Zij zetten zich in voor het welbevinden van mensen in een kwetsbare positie. Het zou zeker niet alleen moeten gaan om wat er in de ziekenhuizen gebeurt, maar ook om hoe we het welzijn van jong en oud zoveel mogelijk kunnen waarborgen.”