Reformatorische christenen stonden in het verleden bekend als bescheiden, verlegen, hardwerkende, sobere en sombere mensen die vooral in hun eigen wereld leven en vaak met afgrijzen kijken naar de boze buitenwereld. Hoewel ook in het verleden mensen vaak op dit stereotype beeld terugkwamen als ze in de dagelijkse omgang met refo’s te maken kregen. Het stigma was dat de ”zwartekousenkring” een achtergebleven groep was.

Lees ook

Expositie ”Bij ons in de Biblebelt”: ook refo’s veranderen

Natuurlijk zijn er nog personen en plaatsen die beantwoorden aan dit vastgeroeste beeld. Maar de tentoonstelling maakt duidelijk dat het voor grote groepen uit die kring niet meer klopt. Reformatorische christenen hebben inderdaad nog wel hun eigen regels, maar –zeker de jongere generaties– zijn vooral zelfbewuste burgers die economisch en sociaal behoorlijk hun partijtje meeblazen.

Voor wie enigszins vertrouwd is met de ontwikkelingen binnen de gereformeerde gezindte is dat niet echt nieuw. Wie de tentoonstelling bezoekt, wordt echter wel met de neus op de feiten gedrukt.

Veranderingen behoeven op zichzelf niet verkeerd te zijn. Iedereen maakt die in zijn leven mee. Zelfs degenen die verlangen naar vroeger en zeggen dat het toen beter was, veranderen. Bovendien, als ze eerlijk zijn, geven ze toe dat het te stellig is om te beweren dat het verleden verkieslijker is dan het heden. Dat kan hooguit ten dele waar zijn.

Dat (jongere) reformatorische christenen zelfbewuster zijn dan voorgaande generaties hoeft ook niet negatief te zijn. In onze maatschappij is het vaak nodig je duidelijk te profileren. De schuchterheid die in het verleden kenmerkend was voor veel reformatorische christenen past daar minder in.

Toch heeft deze ontwikkeling een keerzijde. Met het groeiende zelfbewustzijn kunnen belangrijke dingen verloren gaan. Te denken valt aan de eenvoud die plaatsmaakt voor carrièredrang en streven naar maximale welvaart. Een ander voorbeeld: met het verdwijnen van schuchterheid kan ook de bescheidenheid die een christen moet sieren meegesleurd worden.

Belangrijker is nog dat zelfbewuste christenen gemakkelijk hun besef van afhankelijkheid kwijtraken. Wie in het dagelijks leven gewend is zijn mannetje te staan, kan heel snel denken het wel zonder de grote Schepper te redden. Als dat gebeurt, verliest de reformatorische christen de kern van zijn identiteit. Die wordt niet primair zichtbaar in het volgen van kledingregels en het houden van tradities –hoewel dat niet onbelangrijk is– maar uit zich in een afhankelijk leven van een pelgrim die uitziet naar een beter vaderland.