Is er sprake van een toename van het aantal eikenprocessierupsen in Nederland?

Volgens de Vlinderstichting en het kenniscentrum Eikenprocessierups is het dier inderdaad bezig aan een flinke opmars. Op sommige plaatsen zou het aantal eikenprocessierupsen verdrievoudigd zijn ten opzichte van 2018. Met name Brabant, Gelderland en Limburg hebben te kampen met het insect. De afgelopen dagen zijn door medewerkers van het Kenniscentrum Eikenprocessierups in die provincies duizenden bomen geïnspecteerd. Van de 11.500 eiken die niet preventief bespoten zijn, blijkt 75 procent besmet te zijn. Van de bomen die wel waren behandeld, was maar een kwart aangetast. In regio’s die in het verleden minder werden getroffen, zoals Noord- en Zuid-Holland, is dit jaar ook een toename van de populatie. De eikenprocessierupsen zitten voor het eerst met grote aantallen in bossen met eikenbomen. Dat komt mogelijk doordat de eikenprocessievlinders in de hete zomer van 2018 koelere plekken hebben opgezocht.

Hoe schadelijk is de rups?

De rupsen kunnen een hele boom kaalvreten, maar omdat dit vaak vroeg in het jaar gebeurt, loopt een boom half juni alsnog uit. Ook de nesten die overblijven als de rupsen ontpopt zijn, vormen geen gevaar voor de boom. Mensen en dieren kunnen echter behoorlijk last hebben van de brandharen van de eikenprocessierups. Contact met deze minuscule haren kan zorgen voor verschillende lichamelijke ongemakken als jeukende huiduitslag, verkoudheid en branderige ogen. In ernstiger –maar zeldzame– gevallen kunnen de haren een zogenaamde anafylactische shock veroorzaken, een extreme allergische reactie.

Wat onderscheidt de bulten van de rups van die van een mug?

De huiduitslag door de brandharen bestaat uit kleine, rode bultjes. Die bevinden zich in de meeste gevallen aan de binnenkant van de armen en benen en in de hals. Anders dan bij een muggenbeet –waar er vaak maar een of enkele tegelijk van zijn– ontstaat bij huiduitslag door de eikenprocessierups een reeks bultjes. Die kunnen flink jeuken en pijn doen. De klachten verdwijnen vanzelf, na enkele dagen tot twee weken. Krabben verergert de klachten. Beter is het om de huid met plakband te strippen, een verkoelende zalf op te smeren of een douche te nemen.

Wat valt tegen de rups te doen?

Diverse gemeenten zijn in april al begonnen met het preventief behandelen van eikenbomen. Daarbij werd een biologisch bestrijdingsmiddel door de boomtoppen gespoten, dat de larven moest doden voor zij zich tot rups konden ontwikkelen. Preventieve bestrijding helpt echter maar voor een deel. De nesten van de rupsen worden daarom op veel plaatsen weggezogen en verbrand. Dat is de enige manier om de verspreiding van de brandharen te voorkomen. Helemaal verdwijnen zal het risico niet.