„Ik zei tegen hem dat het tijd was om mij te ontvoeren”, lacht Aigoel Sarmanova over hoe ze zelf in het huwelijksbootje stapte. Het ontvoeren van een meisje is in Kazachstan geen probleem. Het wordt gezien als heroïsch en oer-Kazachs. Het lijkt ook steeds populairder te worden. In de politiek klinken er echter zorgen: in een modern Kazachstan mag een meisje niet onder dwang trouwen. En daar riekt de traditie te veel naar.

„Een meisje mag uiteraard niet worden ontvoerd zonder haar instemming”, legt Sarmanova uit. „Een jongeman heeft al een tijdje verkering met een meisje. Op een gegeven moment neemt hij haar mee, ontvoert hij haar, naar zijn ouderlijk huis. Daar wordt met de oudsten uit de familie van het meisje en de jongeman overleg gepleegd over de bruidsschat en kosten van het bruiloftsfeest.”

De belangrijkste redenen van ontvoering zijn de kosten, verklaart Sarmanova. „Het alternatief, uithuwelijking, is veel ingewikkelder en duurder.” En daarom trouwde Sarmanova zelf ook op deze manier en stapte ze vrijwillig in de auto van haar vriend. De volgende dag waren ze officieus samen. „We trouwden, en iedereen wist dat. De oudsten van de familie, en ook de plaatselijke mullah kwam langs. Twee jaar later, bij de geboorte van ons eerste kind, hebben we het huwelijk gemeld”, vertelt Sarmanova.

Afwijzen van een dergelijk huwelijk, of voortijds terugkeren naar huis, is geen optie. Het meisje wordt in zo’n geval gezien als rebels en is in de ogen van de dorpsbevolking geen maagd meer. „Meestal vindt het meisje een dergelijk huwelijk niet erg”, zegt Sarmanova, zelf al ruim tien jaar gelukkig getrouwd. „Ze kent de jongen immers al een tijdje.” Inderdaad zijn de meeste ontvoeringen met instemming van het meisje. Maar ook het tegenovergestelde gebeurt.

Het ontvoeren van meisjes door jongemannen wordt in Kazachstan gezien als een eeuwenoude heroïsche traditie. Het Kazachse parlement voerde in 1997 een wet in die het ontvoeren van vrouwen verbiedt. Maar veel politieagenten weten niet dat het verboden is, of zien het als een gebruik en knijpen daarom een oogje dicht. En dan is er altijd nog corruptie. Het kidnappen van vrouwen nam sinds de late Sovjetperiode toe.

Russel Kleinbach, expert op het gebied van het ontvoeren van bruiden, betwijfelt echter of de traditie eeuwenoud is. Volgens Kleinbach was het kidnappen van meisjes het gevolg van de Sovjetpolitiek. „De Sovjets stuurden jongens en meisjes verplicht naar scholen en universiteiten in de stad. Bovendien maakten ze alle bezittingen tot collectief eigendom, waardoor ouders geen bruidsprijs meer konden betalen”, legt Kleinbach uit. „Daardoor trouwde men later.”

In de stad kregen jongeren verkering, en wilden trouwen. De ouders echter, voorstanders van uithuwelijking, hadden al een kandidaat voor ogen. De jongeren wilden dat niet en bespraken onderling hoe ze onder de beslissing van hun ouders uit konden komen. „Dat is heel simpel in het traditionele Kazachstan, waar het belangrijk is dat een meisje als maagd het huwelijk in gaat”, zegt Kleinbach. „De jongen neemt het meisje openlijk mee naar huis, en de ouders hebben geen andere keus dan het meisje aan de jongen ten huwelijk te geven.”

De traditie is meer en meer een plattelandsgewoonte, vooral in het zuiden van Kazachstan. Zo’n 4 procent van de vrouwen in Kazachstan zegt daar te zijn ontvoerd.

Dit is het laatste deel in een drieluik over Kazachstan.