Ongeveer een kwart van de docenten voelt zich minder veilig op school dan drie jaar geleden, blijkt uit het onderzoek. Zo’n 60 procent voelt zich ongeveer even veilig op school als in 2015, terwijl 14 procent zich juist veiliger voelt, zo blijkt uit het onderzoek van DUO Onderwijs & Advies. Onderwijzers in het vmbo kampen met meer onveiligheid dan op bijvoorbeeld de havo.

Vervelend

Van de leerkrachten is 22 procent het afgelopen jaar uitgescholden door leerlingen. Zo’n 15 procent is onterecht beschuldigd door scholieren. De helft van de docenten maakte het afgelopen jaar mee dat een leerling diefstal pleegde. Vier op de tien leerkrachten zag zich geconfronteerd met een leerling die stoned in de klas zat; 40 procent trof een leerling met vuurwerk op school, 30 procent had te maken met een leerling die drugs in of rond de school verhandelde. En 10 procent van de leerkrachten trof een scholier met een wapen aan.

Dat een kwart van de onderwijzers in het voortgezet zich onveiliger voelt dan drie jaar geleden is een „heel vervelende ontwikkeling.” Dat zegt prof. dr. Sjoerd Karsten, emeritus hoogleraar onderwijsbeleid aan de Universiteit van Amsterdam, woensdag desgevraagd. Ook ogenschijnlijk kleine incidenten kunnen het leven van leerkrachten vergallen, zegt Karsten. „Stel dat een kind een mes meeneemt naar de basisschool. Dat kan betekenen dat heel zo’n school zich als het ware onveilig voelt, ook al steekt het kind niet met het mes. Dat soort onveiligheidsgevoelens moeten we niet bagatelliseren.”

Karsten wil niet zonder meer betogen dat het steeds lastiger wordt voor docenten in de klas. „Een begrip als veiligheidsgevoel wordt nu anders ingevuld dan bijvoorbeeld een eeuw geleden. Rond 1900 werd in sommige delen van Amsterdam gevochten in de klas. Daarbij kon de leraar ook klappen oplopen. Zelf pikte ik vroeger op een overslagterrein samen met vrienden spullen in de Rotterdamse haven. Toen werd dat als kattekwaad gezien. Nu maken we meer dan in het verleden een probleem van pesterijen. Die kritischer houding over pesten is overigens terecht.”

Heldere regels

Directeur Klaas Hiemstra van de Stichting School en Veiligheid benadrukt woensdagmorgen desgevraagd dat het van het grootste belang is dat scholen heldere regels stellen. „Ik leer uit het onderzoek dat docenten blij zijn als een heel team dezelfde afspraken maakt en die ook handhaaft. Dan kun je denken aan een verbod om dronken in een klas te zitten of het verbod om elkaar uit te schelden. Maatregelen als camera’s ophangen zijn niet genoeg. Het gaat erom dat docenten de kinderen op hun verantwoordelijkheid wijzen.

Niet door eenmalig te roepen: „Dit mag niet!” Maar door scholieren consequent op regels te wijzen en daarover te spreken.”

Niet gelukkig

Hiemstra wijst ook op de rol van ouders. „Als ouder word je er toch niet gelukkig van als je kind dronken in de schoolbanken zit. Ouders hebben dus ook een taak om kinderen fatsoenlijk gedrag bij te brengen.”