Matteo Salvini, de Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken, heeft zich ten doel gesteld de illegale oversteek via de Middellandse Zee helemaal te blokkeren. Om dat te bereiken, zijn vooral goede afspraken met Libië nodig en daar werkt Salvini dan ook voortvarend aan. Italië draagt daarnaast materieel bij door bijvoorbeeld benodigdheden naar de Libische kustwacht te sturen.

Natuurlijk vindt Salvini dat ook de Europese Unie financieel moet bijspringen, maar hij wacht er niet op. „Tot dusverre kwam er niets dan mooie woorden,” zei hij donderdag tijdens een ontmoeting in Rome met de Libische vicepremier Ahmed Meitig. Italië zoekt met de overeenkomsten met Libië desnoods de grenzen op. Zo heeft Rome, ondanks een internationaal embargo tegen Libië, intussen twaalf militaire voertuigen aan het Noord-Afrikaanse land overgedragen. De overdracht van nog eens zeventien soortgelijke voertuigen staat op stapel.

Meitig kan het ongetwijfeld waarderen. Hij klaagde donderdag nog dat zijn land met handen en voeten gebonden is door het embargo. „We hebben niet voldoende middelen voor de kustwacht en de politie. We kunnen de maritieme veiligheid niet garanderen.” Toch blijkt Libië steeds beter in staat vluchtelingen op zee op te pikken en terug te brengen aan land. Daar komen ze terecht in gesloten opvangcentra, waar eigenlijk geen plek voor hen is.

Pendeldiensten

Robert Mignone, vertegenwoordiger van VN-Vluchtelingenorganisatie UNHCR in Libië, toonde zich vrijdag tijdens een persconferentie in Rome uiterst bezorgd over de toestand van de migranten in het land. „De situatie wordt met de dag onhoudbaarder”, zei hij. „Libië is geen veilige haven.”

Mignone hamerde dan ook op de belangrijke rol van hulporganisaties om mensen op zee te redden en verder te helpen. Daarin staat hij tegenover Salvini, die vindt dat hulporganisaties „pendeldiensten” onderhouden en daarmee een aanzuigende werking hebben op illegale immigranten. De oversteek over de Middellandse Zee lijkt echter gevaarlijker te worden, benadrukte Mignone vrijdag. Vorige maand bracht een op de zeven immigranten de oversteek over de Middellandse Zee er niet levend van af, stelde hij. Ter vergelijking: over heel 2017 lag dat aantal op gemiddeld 1 op de 38 migranten.

Waar Salvini weigert te erkennen dat er in Libië chaos heerst, probeert de UNHCR migranten vanuit Tripoli over te brengen naar buurland Niger. Asielzoekers die in de Libische hoofdstad Tripoli vastzitten, stuurt de organisatie indien mogelijk door naar een centrum in Niger om daar hun status definitief vast te stellen. Het idee is dat erkende asielzoekers vervolgens naar Europese landen of Canada worden gestuurd. Dit programma loopt echter nog niet zo vlot als de UNHCR zou wensen. Hoewel een groep landen heeft beloofd om in totaal 4000 asielzoekers op te nemen, zijn er tot dusver maar 200 ondergebracht. Daarmee staat het initiatief op losse schroeven.

Mignone wilde ondanks de meningsverschillen de Italiaanse regering vrijdag niet voor het hoofd stoten. Salvini kreeg zelfs nog een pluim omdat hij donderdag aankondigde de procedure voor asielzoekers te vergemakkelijken. „Ik heb alle hoogste provinciale bestuurders gevraagd gastvrijheid te bieden aan degenen die echt ontsnappen uit de oorlog, en hun aanvraag te versnellen,” schreef de minister op Twitter, „maar ook de weg te blokkeren voor hen die er geen recht op hebben.”