CDA kan bevriezen eigen risico niet verkopen als winst
Hoog gingen de zeeën in de politieke strijd om het verlagen dan wel afschaffen van het eigen risico in de zorg. Wie de afgelopen weken de debatten en de stemmingen erover in de Tweede Kamer volgde, zag passie en opwinding, tactisch-politiek vernuft en vooral heel veel verbetenheid. Met name woensdagavond, toen de zorgwoordvoerders van SP, PvdA en GroenLinks scherpe kritiek uitten op de staatsrechtelijke primeur die op die dag bekend werd. De begroting van het demissionaire kabinet wordt aangepast door vier onderhandelende partijen die nog geen regeerakkoord hebben gepresenteerd.
Als debatten iets verbetens krijgen, komt dat vaak omdat er ongemakkelijke waarheden moeten worden verhuld. Zeker in het debat over het eigen risico zijn er nogal wat van die vervelende feitjes. Meestal duiken ze op zodra het over de financiële aspecten gaat.
Aan het willen afschaffen van het eigen risico hangt een kostenplaatje, dat door het Centraal Planbureau op maar liefst 4,5 miljard euro is begroot. Het bij elkaar sprokkelen van dat bedrag vergt een forse belastingverhoging en mogelijk ook het versoberen of afschaffen van de zorgtoeslag. Ook het bevriezen van het eigen risico op 385 euro door VVD, CDA, D66 en CU is niet gratis. In de Rijksbegroting was al een verhoging ingeboekt van 385 naar 400 euro en nu deze wordt teruggedraaid moet de zorgverzekeringspremie omhoog met zo’n tien euro per jaar.
In het debat van woensdag zat de meeste verbetenheid daarover duidelijk bij het CDA, dat in de campagne liet weten het eigen risico met 105 euro te willen verlagen. De partij werd geconfronteerd met het gegeven dat het netto-effect van de mede door de partij verdedigde ingreep slechts 5 euro bedraagt voor alle burgers die hun eigen risico opmaken en niet door de zorgtoeslag worden gecompenseerd voor de hogere premie. Chronische zieken die wel zorgtoeslag krijgen, gaan er netto 15 euro op vooruit; ook geen reuzenbedrag.
Dat een maatregel slechts een beperkt effect sorteert, hoeft op zich geen probleem te zijn. Dat kan wel pijnlijke vragen oproepen, wanneer de maatregel als een daad van jewelste wordt verkocht. Dat was wat CDA-Kamerlid Keijzer in een videofilmpje probeerde te doen. Het CDA? De partij van de solidariteit in de zorg natuurlijk; dat bleek maar weer!
Het filmpje was overdreven, want in de lasten die de burgers moeten dragen voor het betaalbaar houden van het zorgstelsel treden door alleen het eigen risico te bevriezen geen grote verschuivingen op. De burgers die het Kamerdebat bijwoonden, hadden dat feilloos in de gaten. Rekensommetjes van de oppositie –”5 euro per jaar is 41 cent per maand”– en vergelijkbare schimpscheuten werden vanaf de publieke tribune met cynisch applaus begroet.
De les voor de partij is niet alleen dat regeren pijn doet. Er komt nog iets bij. Wie de boze burger wellevend tegemoet wil treden, redt het niet door een verbroken verkiezingsbelofte met grote woorden te verkopen. Om het populisme de wind uit de zeilen te nemen, zijn echt andere, effectievere maatregelen nodig. Ziedaar de ongemakkelijke waarheid waarmee de partij van Buma deze week werd geconfronteerd.
