De onderhandelaars van de vier partijen pakken woensdagmiddag na een onderbreking van bijna twee weken de draad weer op. Onder leiding van verkenner Schippers zetten ze hun gesprekken over de vorming van een coalitie voort.

Hoe ver VVD, CDA, D66 en GroenLinks voor de meivakantie inhoudelijk zijn gekomen, weet bijna niemand. Naar het zich laat aanzien, hebben de onderhandelaars de maand april vooral benut om de staat van het land in beeld te brengen. Ze lieten zich daarover informeren door tal van deskundigen, onder wie president Knot van De Nederlandsche Bank, directeur Putters van het Sociaal en Cultureel Planbureau, voorzitter Hamer van de Sociaal-Economische Raad, commandant der strijdkrachten Middendorp en demissionair minister van Financiën Dijsselbloem.

Nu die ‘foto van Nederland’ ontwikkeld is, moeten de vier onderhandelende partijen het eens worden over welke problemen ze willen aanpakken, hoe ze dat gaan doen en hoeveel dat mag kosten.

Haast

Daar is enige haast bij. Voor het eind van deze maand verschijnt de voorjaarsnota. Daarin schetst Dijsselbloem de stand van zaken: Hoe gaat het met de lopende begroting van het Rijk? Zijn er wijzigingen nodig in de uitgaven en inkomsten? En zo ja, welke?

De eventuele aanpassingsvoorstellen die hij in de voorjaarsnota doet, zal Dijsselbloem ongetwijfeld afstemmen met de vier partijen die nu met elkaar in gesprek zijn. De wijzigingen in de nota mogen hun voornemens immers niet al te veel doorkruisen. En ze moeten door de Kamer worden goedgekeurd. Daar heeft Dijsselbloem hun steun voor nodig.

Na het verschijnen van de voorjaarsnota gaat op de ministeries de voorbereidingen voor de nieuwe begrotingen verder. Die moeten op Prinsjesdag (dit jaar op 19 september) af zijn.

Ervan uitgaande dat VVD, CDA, D66 en GroenLinks voor die tijd hun coalitie rond willen hebben, zullen ze zich zeker ook graag intensief met die begrotingsvoorbereidingen willen bemoeien. Dan kan hun kabinet op Prinsjesdag een geheel eigen rijksbegroting presenteren.

Daarvoor is het dan natuurlijk wel nodig dat ze het binnen afzienbare tijd met elkaar eens worden over de beleidskeuzes voor volgend jaar en de financiële consequenties daarvan.

Meer tijd

Maar stel nu dat VVD, CDA, D66 en GroenLinks toch meer tijd nodig hebben. Of dat de huidige formatiepoging over enkele weken op niets uitdraait en het hele formatieproces opnieuw begint, met bijvoorbeeld de CU in plaats van GroenLinks. Loopt het nieuwe kabinet na Prinsjesdag dan een vol jaar achter de feiten aan?

Nee. De najaarsnota, die uiterlijk 1 december af moet zijn, biedt een nieuw kabinet alweer volop gelegenheid om de rijksbegroting alsnog naar zijn hand te zetten. Mocht zelfs dat moment te vroeg komen, dan kan het ook nog bij de voorjaarsnota in mei volgend jaar.