Van D66 tot SGP; van coalitie tot oppositie: elke partij had wel wat aan te merken op de aanscherpingen waar de bewindslieden Rutte en De Jonge dinsdag mee naar buiten kwamen. Geen algehele lockdown, zei de regering geruststellend, maar sommige ingrepen horen wel degelijk bij de hoogste alarmfase. Dat geldt niet alleen voor het negatieve reisadvies dat burgers krijgen, maar ook voor de strengere eisen rond begrafenissen. Dat was: binnen maximaal honderd, buiten maximaal 250 mensen. Meer dan dertig is nu niet toegestaan, waarbij binnen of buiten er niet meer toe doet.

„Waarom ontziet het kabinet dergelijke plechtigheden niet zo veel mogelijk, net zoals dat bij scholen het geval is?”, zo vroeg SGP-leider Van der Staaij zich af.

Ook de stelligheid waarmee werd aangekondigd dat het strengere beleid maar voor de duur van de twee weken is, riep in de Kamer verbazing op. Volgens GroenLinks-leider Klaver heeft het kabinet daarmee de verwachting gewekt dat de regels en adviezen over familiebezoek rond de Kerstdagen weer ruimhartiger zullen zijn, terwijl dat nog maar moet blijken. Daarnaast riep ook de aankondiging dat het kabinet nu toch weer overweegt om voor regio’s waarin de situatie kritiek dreigt te worden met aparte maatregelen te komen, zoals bijvoorbeeld het instellen van een avondklok of het sluiten van scholen, in de Kamer de nodige weerstand op.

Toen in september het aantal besmettingen in diverse regio’s weer begon op te lopen, bleef ingrijpen uit. Er gold toen ook een regionale benadering, maar de burgemeesters van de risicogebieden raakten verwikkeld in een discussie met het kabinet over de vraag wie welke bevoegdheden had. Al voor er nu van extra regionaal ingrijpen sprake kan zijn, lijkt die discussie weer van voren af aan te beginnen: de Nijmeegse burgemeester Bruls, die ook voorzitter is van het landelijke Veiligheidsberaad, liet woensdag weten weinig in deze strategie te zien.

De Kamer is verder beducht voor het ontstaan van een grijs circuit van commerciële coronatesten, zeker nadat chef infectieziektenbestrijding Van Dissel van het RIVM woensdag beaamde dat het twijfelachtig is of de aanbieders daarvan nieuwe besmettingen wel doorgeven aan de GGD.

D66 en GroenLinks vroegen het kabinet expliciet de tijdelijke sluiting van bibliotheken en buurthuizen te overwegen. Ook het dicht gaan van musea, theaters en schouwburgen vinden zij disproportioneel, zeker zolang het kabinet geen actie onderneemt om de veel grotere drukte in bouwmarkten tegen te gaan.

Premier Rutte beaamde dat veel musea en schouwburgen coronaproof zijn, maar het hoge niveau van besmettingen vraagt volgens hem nu eenmaal om een tijdelijke vermindering van het aantal reisbewegingen en contactmomenten. Ten aanzien van bibliotheken ligt de situatie overigens iets genuanceerder; het afhalen van boeken blijft mogelijk.

Ook over de buurthuizen liet Rutte zich uiteindelijk vermurwen, maar pas toen GroenLinks-leider Klaver via een motie de algehele sluiting ervan probeerde te verijdelen. Het is alleen de vrije inloop die gedurende twee weken wordt verboden, zo lichtte de premier toe. De mogelijkheid van georganiseerde en besloten dagbesteding voor kwetsbare personen in buurthuizen en bibliotheken blijft bestaan, evenals die van individuele zorgverlening op afspraak.

SGP-leider Van der Staaij slaagde erin de scherpste kantjes van de tijdelijke regel over de maximale groepsgrootte bij begrafenissen af te halen, al moest ook hij daarvoor net als Klaver met een motie zwaaien. De limiet blijft dertig, maar in bijzondere omstandigheden kunnen burgemeesters op aanvraag ontheffing geven. „Bijvoorbeeld als de rouwdragende familie zo groot is dat er hele pijnlijke keuzes moeten worden gemaakt”, lichtte Van der Staaij toe.

De suggestie van PVV-leider Wilders om een Nationale Reserve in de zorg in het leven te roepen, vergelijkbaar met die bij defensie, kreeg een welwillend onthaal. „Dat zou onderdeel kunnen zijn van het crisisbestendiger maken van ons zorgsysteem”, zo prees de premier het voorstel van zijn rivaal joviaal.

Alle overige Kamerleden vingen bot, ook degenen die niet begrepen waarom de nog maar pas opgestelde routekaart voor het kabinet toch niet het houvast blijkt waarvoor deze eigenlijk was bedoeld. Kennelijk is het document nog onvoldoende fijnmazig, zo wimpelde de premier de kritiek af. De routekaart kon voor de dinsdag genomen maatregelen volgens hem geen richting bieden omdat het kabinet, kort nadat het net een nieuw maatregelenpakket had bekrachtigd, voor de opgave stond om daar tijdelijk een extra schep bovenop te doen. Richtinggevend voor die tussenstap was aldus Rutte wel het in maart opgestelde maatregelenpakket. Alleen datgene wat dit voorjaar werd bepaald voor contactberoepen en scholen kwam nu te vervallen, volgens de premier omdat berekeningen van het RIVM uitwezen dat van het sluiten van die sectoren geen extra effect te verwachten viel.

Als in een beperkt aantal regio’s tijdelijk specifieke, extra maatregelen nodig zijn, is het het kabinet die ze zal afkondigen, zegde Rutte toe. Van onduidelijkheid tussen de diverse bestuurslagen zal dus geen sprake zijn, zo garandeerde hij.