Officieel verdient Williams vrouw, Anna, 18.000 roebel als onderwijzeres. Maar ze krijgt slechts 15.000. De rest blijft hangen bij een oudere lerares die de salarissen verwerkt.

Zo werkt Rusland, zegt William Immink. „Op alle bestuurslagen blijft wel iets hangen. Protesteren heeft weinig zin. Als je een goede gouverneur hebt, zou je die kunnen schrijven. Maar anders moet je je erbij neerleggen.”

Een paar jaar woont Immink nu in het Russische Izjevsk, 1200 kilometer voorbij Moskou. In 2018 trouwde hij daar met de Russin Anna. De Nederlandse journalist schrijft artikelen voor onder meer het Reformatorisch Dagblad en zoekt kansen voor het eigenlijke doel van zijn verblijf in Rusland: mensen over Jezus vertellen.

Deze week verscheen van hem het boek ”Kaaskop tussen de kalasjnikovs”; een bundel vol reportages vanuit het grote Rusland. In zijn ouderlijk huis in Kockengen heeft hij de eerste doos boeken uitgepakt.

Sommige ervaringen in Rusland waren bizar, zegt hij. „We logeerden bij een vrouw in Berezniki. Die had juist voor kapitalen haar huis opgeknapt toen ze hoorde dat de stad eigenlijk op instorten stond. De zoutmijnen onder de stad zorgden voor verzakkingen. Wij logeerden dus in een huis dat elk moment kon instorten. In Nederland zou de bevolking direct zijn weggehaald, maar hier wachtte men rustig op een signaal van de overheid.”

Toen ze in de auto de stad uit reden, keek Anna eens op internet hoe het toch echt zat met die verzakkingen. „Ze schrok zich een hoedje van die grote zinkgaten. Ze was blij dat ze daar weg was”, lacht Immink.

Wachten

Wachten op de overheid past een beetje bij Russen, zegt hij. „Ze zijn erg gesteld op autoriteit. Dat merk je zelfs in de kerk. Wij waren betrokken bij een pinkstergemeente in Izjevsk. Al snel begreep ik dat het de bedoeling was dat we alles zouden doen wat de pastor zegt. Die pastor is ook bisschop; grappig genoeg hebben evangelischen dezelfde machtsstructuur als de Russisch-Orthodoxe Kerk. Ik kom uit een huisgemeente, dus ik ben groot geworden met de woorden van Jezus: „Gij zijt allen broeders.” Ik kon daarom niet aarden in die pinkstergemeente. Men ervaarde mij als een vrijbuiter.”

Het valt Immink op dat ook gebouwen van evangelische gemeenten erg lijken op orthodoxe kerken. „Russen houden erg van uiterlijk vertoon. Op orthodoxe kerken zitten gouden tulpen. Ook pinksterkerken hebben prachtige koepels. Binnen ziet het er misschien erg Amerikaans uit, met grote schermen en zo. Maar men bidt voor president Poetin. Ook protestanten zijn erg pro-Russisch en kritisch op het Westen.”

Niet dat Russen een hekel hebben aan Europa. „Integendeel, ze zouden daar graag een keer gaan kijken. Maar ze zijn er klaar mee dat westerse media altijd maar kritisch zijn op Rusland. Ze zijn trots op hun land en op hun president.”

Ook bij evangelischen thuis tref je de Poetinkalender, weet Immink. „Hij beschermt de christelijke waarden, denkt men. Dat er sinds 2016 een antiterreurwet is die zegt dat je mensen niet mag uitnodigen naar de kerk, vergeeft men hem graag. Men gruwt van westerse verschijnselen als een gaypride. In Russische steden spelen gezinnen met kindertjes bij de fontein in het centrum; de homoseksuele punkers met hun hanenkam zitten achter het theater. Men vindt het heel belangrijk dat dit gescheiden blijft. Als je anders bent, kun je in elkaar geslagen worden. En in moslimgebieden als Tsjetsjenië loop je het risico het als homo niet te overleven.”

Echtscheiding

Intussen zijn zaken als echtscheiding heel normaal onder Russen. „Men haat niet de zonde, maar een bepaalde levensstijl. Rusland is wel een conservatief land, maar geen christelijk land.”

Immink neemt zijn zoontje Joeli op schoot. Voordat Anna zwanger was van hem, had ze een miskraam. Dat leidde ertoe dat William kennismaakte met de Russische gezondheidszorg. „We kwamen met een doorverwijzing van een privékliniek bij het ziekenhuis. Daar werd ik op botte wijze weggestuurd. De behandeling was toch voor mijn vrouw, of niet soms? Ik mocht Anna af en toe komen groeten bij de ingang. Dat is redelijk gevoelloos. Technisch gezien is de zorg prima, maar service kent men niet.”

Vrijwel alle buurlanden van Rusland staan op omvallen: Moldavië, Oost-Oekraïne en nu Wit-Rusland. Hoe komt dat?

„Rusland komt op voor het eigen volk. Ergens vind ik dat wel christelijk. Maar het gevolg is dat de buurlanden zich daardoor nooit goed kunnen ontwikkelen. Dat is natuurlijk weer heel egocentrisch. Russen zien zichzelf als het centrum van de wereld. Moskou is het derde Rome. We weten wat er met de eerste twee is gebeurd; Rome zelf is ketters geworden, Constantinopel heeft het verloren van de islam. Het Westen in het algemeen maakt onder meer door immigratie een einde aan de natiestaat. Daarom moet Moskou overeind blijven en moet Rusland verdedigd worden. Dat doet Poetin.”

Hoe trots ze ook zijn, er worden eigenlijk te weinig kleine Russen geboren.

Immink knikt, de bevolking krimpt. „Onder Poetin is er wel een keer een kleine opleving geweest, maar die lijkt weer in te zakken. Een van de oorzaken is alcohol; die zorgt voor hoge sterfte, onder meer in het verkeer. Verder wordt abortus in Rusland heel algemeen toegepast.

Daarnaast hebben jonge mannen niet echt een voorbeeld. Hun eigen vader had hun moeder verlaten en daarom laten ze zelf ook hun kind bij een vrouw achter. Verantwoordelijkheid nemen kennen ze niet; dat moet de overheid doen. In zekere zin vervult president Poetin een vaderrol, alleen dan wel van een macho op een paard.”

Toeslagen

Een manier waarop de regering probeert het aantal geboortes te laten groeien, is het geven van toeslagen. „Toen wij Joeli kregen, ontvingen we 6000 euro om te investeren in huisvesting of in het pensioen. Daarnaast zijn er enorm veel andere subsidies voor gezinnen. Een moeder hoeft eigenlijk niet meer te werken. Dat is heel wat in een land waar vrouwen tijdens het communisme veel meer werkten dan in Nederland. Zolang Rusland olie en gas heeft, kan het dit allemaal ook wel betalen.”

Rusland en Europa boycotten elkaars producten. Hoe verloopt dat?

„Wij hebben nog steeds Conference-peren uit de winkel. Via Wit-Rusland wordt volop gesmokkeld. Af en toe wordt er wel een lading vernietigd, maar daarna gaat het weer door.

Door de boycot is de Russische zuivelindustrie voor het eerst weer winstgevend. Je weet, het ergste van het communisme is wat erop volgt. Zolang kaas uit Europa goedkoper was dan uit eigen land, zouden Russische boeren zich nooit ontwikkelen. Dat doen ze nu wel. Op landbouwgebied heeft het land ook ongekende mogelijkheden. Mensen die bang zijn dat de wereld zich niet voeden kan, moeten eens in Rusland komen kijken hoeveel goede grond er ligt te wachten.”

Boekgegevens

Kaaskop tussen de kalasjnikovs, William Immink; uitg. KokBoekencentrum; 207 blz.; 17,99 euro