Arvind Kejriwal, staatsminister van Delhi, wond er vorige week geen doekjes om. „Geloof niet wat er op sociale media wordt gezegd”, zei hij. „De coronapiek ligt niet achter ons. We mogen niet verslappen.” Nu de Indiase lockdown is versoepeld, stijgt in India het aantal besmettingen hard. Er zijn al meer dan 625.000 gevallen vastgesteld. Volgens epidemioloog Ramanan Laxminarayan zal meer dan de helft van de Indiase bevolking besmet raken. Dat betekent 700 miljoen geïnfecteerden en miljoenen doden. Een rampscenario. Vooral de snelheid waarmee het coronavirus zich verspreidt, is zorgelijk. Experts vrezen dat in er augustus 200.000 besmettingen per dag bij zullen komen.

In ziekenhuizen in Mumbai, Delhi en Bangalore leidden tekorten al tot tragische situaties. Zo rouleerde op Twitter afgelopen week een hartverscheurende noodkreet van een man in een ziekenhuis in Hyderabad. Hij had in paniek een video naar zijn vader gestuurd. „Ze hebben het zuurstofapparaat weggehaald”, zei hij, happend naar adem. Urenlang had hij artsen gesmeekt om hem opnieuw zuurstof te geven. „Ik heb het zo benauwd. Ik voel dat mijn hart gaat stoppen.” Niet lang daarna stierf hij. Zijn ouders hebben de video van hun zoon uit protest op sociale media geplaatst. Het ziekenhuis ontkent wanbeleid.

Hotspot Delhi

Op dit moment is Delhi de corona-hotspot van India. De hoofdstad verwacht eind juli 500.000 besmettingen. Er zullen dan 80.000 bedden nodig zijn. Er zijn nu 855 ic-bedden en de stad heeft het aantal coronabedden opgeschaald naar 15.000. Maar wie gaan de patiënten verzorgen? „In heel India nemen artsen en verpleegkundigen ontslag vanwege te zware werkomstandigheden”, zegt Abhimanyu Sardana, co-assistent van het Delhi Hindu Rao ziekenhuis. „Overal raken gezondheidsmedewerkers besmet. Dat is nu het grootste probleem.” Er zouden volgens hem 200.000 maskers per dag beschikbaar zijn. Maar in veel ziekenhuizen is een tekort. „Als ik lees dat extra bedden zijn geplaatst in treinstellen en trouwzalen, dan denk ik: Hoe zullen de werkomstandigheden daar zijn? Is er wel verkoeling?” Sardana zegt iedereen zo erg zweet in de beschermingspakken dat er regelmatig iemand flauwvalt. „We krijgen gerimpelde handen en gezichten. Velen van ons hebben huiduitslag. Ook zijn er collega’s die al maanden niet zijn uitbetaald. Als de besmettingen blijven stijgen en het aantal artsen en verplegers blijft afnemen, dan stevenen we af op een onhoudbare toestand.”

Gezondheidszorg

In India wonen de rijkste mensen ter wereld, maar investeringen in de gezondheidszorg zijn nergens zo laag als daar: slechts 1,28 procent van het Bruto Nationaal Product (BNP). „De laatste maanden zijn er wel wat investeringen gedaan”, zegt longchirurg Arvind Kumar van het Delhi Ganga Ram ziekenhuis. „Maar dat gebeurt ad hoc, en onvoldoende. Als we iets moeten leren van deze crisis, dan is het de noodzaak om te investeren in de zorg.”

Intussen is het maar de vraag of de epidemie kan worden ingedamd. Een langere lockdown is om economische redenen niet mogelijk. Vooral voor mensen uit de sloppenwijken is de versoepeling een opluchting. Nog langer zonder inkomen is niet haalbaar. Maar sinds de versoepeling stijgt het aantal besmettingen exponentieel. „Ze zeggen dat we in Delhi naar de miljoen besmettingen gaan en ik geloof het”, zegt co-assistent Sardana via de telefoon. „Ik zie drukbezochte winkels en markten. Mensen die laks omgaan met hun mondmasker. Bussen zitten propvol, terwijl er maximaal twintig mensen in mogen.” Sardana snapt wel dat het zo gaat. „Mensen willen hun leven oppakken en moeten geld verdienen. Ik heb ook de indruk dat ze denken dat het wel meevalt nu is gebleken dat het dodental niet extreem hoog is en de meesten milde klachten hebben. Als ik dan vervolgens lees dat op een feest in Nagpur 700 mensen geïnfecteerd zijn, dan denk ik: We gaan aan het virus tenonder.”

Er zijn in India tot nu toe 18.000 doden vastgesteld. De Indiase overheid benadrukt dat dit aantal relatief laag is. Maar sterftecijfers worden slecht bijgehouden. Daarbij zijn tijdens de lockdown miljoenen arbeidsmigranten hun baan kwijtgeraakt en naar hun geboortedorpen teruggegaan.

Afgelegen gebieden

Wat experts vreesden komt nu uit: ook in afgelegen gebieden zijn meldingen van het coronavirus. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn er op het platteland slechts 0,7 ziekenhuisbedden per duizend inwoners. Uit een recente studie van econoom Jishnu Das bleek dat 68 procent van de gezondheidswerkers op het platteland geen opleiding heeft, maar dat ze wel het vertrouwen hebben van de gemeenschap. Ook kan hun kennis waardevol zijn, soms zelfs meer dan ‘echte’ medici, aldus Das. Deze werkers informeren over het behandelen en voorkomen van een besmetting, kan levens redden, is de stellige overtuiging van Das.