Het eilandje ligt tussen Schouwen en Noord-Beveland in en is eigenlijk een opgehoogde zandplaat. Het eiland was nodig om de stormvloedkering te bouwen. Maar sinds deze kering in 1986 in gebruik werd genomen, is de functie van Neeltje Jans totaal veranderd. Waar ooit met man en macht gestreden werd tegen het water, wordt nu gerecreëerd.

Borden wijzen naar bezienswaardigheden en bijbehorende grote parkeerterreinen. Aan de ene kant van de weg overheerst vooral rust. Achter de lage duintjes liggen rustige, uitgestrekte stranden. Boven alles uit torent een markant betonnen gebouw, het ir. J. W. Topshuis. Vanuit dit grauwe bouwsel worden de schuiven van de Oosterscheldekering bediend.

Bijzonder is het kunstwerk van basaltblokken, passend in het landschap. De blokken worden aan elkaar verbonden door witte lijnen, en verbeelden de kathedraal van Reims. De gedachte erachter is dat zo’n grote kerk bescherming biedt, net als de stormvloedkering.

Bij het Topshuis beginnen ook diverse, vrij korte, wandelingen. Gegarandeerd dat je hier konijnen ziet. Als ze niet meer leven zie je ze wel in de vorm van schedels. Konijnen hebben hier geen natuurlijke vijanden, meldt een bord. Vandaar de konijnenplaag. Het pad kronkelt zich een weg tussen de vuurdoorns door. Vogels in overvloed. Ook meeuwen houden van dit duingebied. In het broedseizoen zijn de wandelingen dan ook geen goed idee.

Deltapark

De rust wordt zo nu en dan verstoord door lawaai vanaf de andere kant van de weg. Zoals de aankondiging van een zeehondenshow en joelende kinderen in de waterspeeltuin. Door het tunneltje dan maar, op naar het spektakel.

Een echte Zeeuw laat zijn auto op de gratis parkeerplaats staan, en bespaart daarmee 7,50 euro. Dat komt goed uit, want de toegangsprijs van Deltapark Neeltje Jans is niet mals. Een gezin met drie kinderen is er 100 euro kwijt, waarbij er voor sommige onderdelen ook nog extra betaald moet worden. De andere kant is dat er genoeg te doen is om een hele dag door te brengen.

Het Deltapark biedt diverse waterspeeltuinen, een 60 meter lange waterglijbaan en een treintje. Maar ook shows van waterdieren. De zeehonden Bob en Marley kunnen zelfs een bommetje maken. Ook is er een show met zeeleeuwen, waar tegen extra betaling mee gezwommen kan worden. In het aquarium met verwarmd Oosterscheldewater zwemmen honderden tropische vissen.

Spectaculair is de orkaanmachine. Windkracht 12 blaast je van je sokken, maar gelukkig zijn er hekjes om aan vast te houden. Zo moet het gevoeld hebben tijdens de ramp, merkt iemand op. O ja, de watersnood van 1953.

In andere delen van het park is de ramp van 1953 duidelijker aanwezig. In het hoofdgebouw kan de nacht van 1 februari herbeleefd worden. Bij de entree een waarschuwing dat het mogelijk voor sommige mensen erg spannend kan zijn. En indrukwekkend is het zeker. Een donkere kamer met een bed in de hoek, oorverdovend geloei van de wind, wapperende gordijnen, geschreeuw, glasgerinkel. Een ruimte verderop kijk je toe hoe de dijken breken en mensen uit een onderlopend huis proberen te komen.

Zeehonden

Op rondvaartboot Christiaan B de kans om uit te waaien. De boot maakt een ronde van een uur over de Oosterschelde. Een enigszins saaie opname vertelt zo nu en dan wat over de kering en het natuurpark. Het was handig geweest als de stem zou attenderen op zeehonden. Want die liggen graag op zandplaten in de zon. Helaas laten ze zich vandaag niet zien.

Kinderen op de boot deert het niet. Ze zijn dolenthousiast, helemaal als ze ook nog eens geld mogen uitgeven in het restaurant. Als een vader aan zijn kinderen vraagt wat de leukste attractie van het park is, hoeven ze dan ook niet lang na te denken: de boot.

Een leuke afsluiting van een dagje Neeltje Jans is een bezoek aan Proef Zeeland. Veel versere vis dan hier eet je niet. De kotter lost aan de achterkant van het restaurant. Een van de vele vangsten meenemen is hier ook mogelijk. Afhankelijk van het seizoen liggen er onder andere schar, schol, zeebaars, makreel, oesters, mosselen en kreeft hoog opgestapeld

Deltapark Neeltje Jans is vanaf 22 juni weer geopend. Vooraf een ticket kopen via neeltjejans.nl is verplicht.

Miljarden voor dam die altijd open is

De Pijlerdam is een opvallend bouwwerk. In drie verschillende stukken, onderbroken door opgehoogde zandplaten, staan in totaal 65 pijlers. Witte buizen steken hoog de lucht in, als een soort schoorstenen. „Maar als er rook uit komt is het foute boel”, lacht gids Freek, die mensen rondleidt in en op een pijler. In de buizen zit olie voor het hydraulische systeem waarmee de schuiven open en dichtgedaan kunnen worden.

De schuiven zijn in totaal 27 keer gesloten omdat er gevaar dreigde. Begin 2018 was dat voor de laatste keer. De gids heeft er een cynische omschrijving voor: 2,5 miljard uitgeven aan een dam die altijd openstaat.

Bij de start van de bouw van de kering, in 1976, was het helemaal niet de bedoeling dat er pijlers met schuiven zouden komen. Het plan was om een dijk aan te leggen, waarmee de Noordzee en de Oosterschelde van elkaar gescheiden zouden zijn. Protesten van milieuorganisaties zorgden ervoor dat de plannen werden omgegooid. Omdat de schuiven bijna altijd open zijn, is er een directe verbinding met zee gebleven. Iets waar de vele duikers in de Oosterschelde blij mee zijn. „Afgelopen week zag ik nog zeepaardjes onder de Zeelandbrug”, vertelt duikliefhebber Freek.

Na tien jaar bouwen was de kering klaar. Deze zorgde niet alleen voor veiligheid, ook voor betere bereikbaarheid van de Zeeuwse eilanden. Koningin Beatrix zei bij de opening dat de Oosterscheldekering gebouwd is voor de komende 200 jaar. Gids Freek heeft daar een hard hoofd in, gezien de klimaatverandering. Hij wil jonge mensen nog een tip meegeven als ze een studie moeten kiezen. „Kies voor de waterbouw, daar is genoeg werk in de komende tijd.”