Ook op het Rode Plein is het dit jaar stil
Rusland viert zaterdag Overwinningsdag. De jaarlijkse parade gaat echter niet door – een streep door de rekening van Poetin.
Vanuit een oude legergroene vrachtauto zingt een drietal in militaire kledij bekende vaderlandse liederen. Ze zwaaien naar een stokoude veteraan op het balkon van een oude, grijze Sovjetflat in de Zuid-Russische stad Krasnodar.
„Het is een genot, met tranen in de ogen, deze dag van overwinning”, klinkt het door de luidsprekers. Aan het oude jasje van de nog oudere veteraan blinken tientallen medailles, die hij elk jaar met trots draagt. Elke medaille heeft wel een verhaal.
Deze repetitie afgelopen week in Krasnodar dient als blauwdruk voor felicitaties aan veteranen in heel Rusland op 9 mei. Deze Djen Pobedi, de Dag van Overwinning is dit jaar anders dan anders vanwege het coronavirus. Gezien de leeftijd is het voor de veteranen niet raadzaam naar buiten te gaan. En dus schallen op veilige afstand de felicitaties voor de veteraan door de megafoon.
Normaal gesproken marcheren duizenden militairen, denderen honderden militaire voertuigen en razen tientallen straaljagers over het Rode Plein in Moskou. President Poetin voor de twintigste keer het volk toespreken, in het bijzijn van 15.000 militairen. Dit jaar, 75 jaar na de overwinning van de Sovjet-Unie op nazi-Duitsland, is het echter voor het eerst stil op het Rode Plein.
Althans, niet helemaal stil. Want de populaire minister van Defensie, Sergej Sjoigoe, laat 75 vliegtuigen en helikopters over het centrum van Moskou vliegen. Ook in 47 andere grote Russische steden heeft de parade alleen in de lucht plaats. De Dag van Overwinning kan niet zonder militair vertoon voorbij gaan.
De andere parade, het ”Onsterfelijk Regiment”, waarbij inwoners van Russische steden meelopen in een kilometerslange optocht met portretten van hun overleden oorlogsheld of veteraan, gaat alleen virtueel door. Mensen kunnen via een app met de naam ”Sint George Lintje” een gescand portret uploaden om zo hun grootvader of overgrootvader te eren.
Poetin maakte de Dag van Overwinning de afgelopen twintig jaar tot belangrijkste feestdag van het jaar. Het geeft Russen trots voor hun land en president. Het toont de wereld de grote en vaak vergeten rol die Rusland speelde in de strijd tegen de fascisten uit nazi-Duitsland. Dit jaar, het 75-jarig jubileum, zou een extra bijzonder feest zijn. Zelfs de Franse president Emmanuel Macron zou het schouwspel komen bewonderen.
Dat de belangrijkste feestdag van het jaar nu anders verloopt, is tekenend voor de situatie in Rusland. Dagelijks stijgt het aantal zieken met zo’n 10.000. Ook de economie voelt steeds meer de pijn van de maatregelen. Veel Russen zijn boos over de manier hoe Poetin de coronacrisis aanpakt. Hij belooft veel, maar weinig beloftes komen uit.
Poetin gaf de Russen vakantie en beloofde dat iedereen zou worden doorbetaald. Maar in de praktijk betekent het dat alleen de grote bedrijven, in het bezit van de oligarchen, bereid zijn hun arbeiders door te betalen en steun ontvangen van de overheid. Kleine en middelgrote bedrijfjes, eigenlijk het hart van de Russische samenleving, zijn door de rijke elite vergeten. De lage inkomsten uit olie en de kosten van het verplicht thuiszitten drukken hard op de staatsbegroting.
Poetin was nog nooit zo impopulair. Juist nu heeft hij een parade nodig, die het volk achter het vaderland en de president verenigt. In een peiling van het onafhankelijke Levada Centrum bleek dat nog maar 46 procent van de Russen tevreden is met de aanpak van de crisis door de Russische overheid. De populariteit van Poetin daalde naar 59 procent.
