Het nationale gezondheidszorgsysteem (NHS), dat iedereen gratis zorg aanbiedt, is van onschatbare waarde voor de Britten. „De NHS komt het dichtst bij een vorm van een nationale religie, stellen sommigen hier ook wel”, zegt David Maguire, senior onderzoeker aan de prestigieuze denktank King’s Fund in Londen. Het is daarom ook niet vreemd dat er elke donderdagavond om 20.00 uur in heel het land voor de gezondheidswerkers wordt geklapt.

„Het is een ongelofelijke stressvolle tijd voor NHS-medewerkers”, vertelt Maguire. „Ze voelen zich in gevaar vanwege een gebrek aan persoonlijke beschermingsmiddelen. Dan zijn er nog onzekerheden over hoe het virus precies wordt overgedragen en wie er allemaal besmet is.”

Een gebrek aan de mogelijkheden om mensen te testen op het coronavirus, zorgt ervoor dat niet alle medewerkers van de NHS beschikbaar zijn, omdat sommigen op advies van de overheid voorzorgmaatregelen treffen en niet naar werk komen, aldus de Britse onderzoeker. „De regering probeert op dit moment het aantal coronatesten op te schalen.”

Dat er stemmen in het land opgaan dat de Britten de NHS de afgelopen jaren voor lief hebben genomen, begrijpt Maguire niet. „Ik herken dat beeld niet. Er is een diepe waardering voor ons gezondheidssysteem. Britse politici willen het debat over de NHS juist winnen, omdat het zo dierbaar is voor de mensen hier.”

Alan Taman, werkzaam voor de Britse organisatie Doctors for the NHS, is wel van mening dat Britten het gezondheidszorgsysteem voor lief zijn gaan nemen. Hij beschrijft de situatie voordat de NHS werd opgericht: „Arme mensen dachten altijd dat ze te arm waren om de dokter te verdienen. Toen werd de NHS opgericht en na verloop van tijd vergaten mensen hoe het vroeger was. Ze namen de NHS voor lief. De bezuinigingen van de afgelopen jaren werden daarom meestal niet opgemerkt.”

Positie

Die bezuinigingen van de afgelopen tien jaar zorgen er volgens Taman voor dat de NHS niet in de beste positie is om de coronacrisis het hoofd te bieden. Het valt niet te ontkennen dat het Verenigd Koninkrijk hard door het coronavirus is getroffen. Het land behoort tot de vijf landen wereldwijd met het hoogste aantal overledenen vanwege Covid-19. Na de Verenigde Staten, Italië, Spanje en Frankrijk, staat Groot-Brittannië met meer dan 21.000 sterfgevallen als vijfde op de lijst.

De toekomst van het gezondheidssysteem ziet er eveneens niet rooskleurig uit, meent Taman. „Het is belangrijk om te onthouden dat veel van de huidige lof voor de NHS door de regering is gecreëerd en dus gemakkelijk door de regering kan worden omgedraaid tot kritiek op de NHS en haar capaciteit om met de crisis om te gaan. Misschien wordt op die manier plaatsgemaakt voor meer privatisering van de zorg.”

Een verdere privatisering van het Britse zorgsysteem ziet vooral oppositiepartij Labour niet zitten. Oud-oppositieleider Jeremy Corbyn stelde tijdens de parlementsverkiezingen in december dat de Conservatieven de NHS wilden verkopen aan Amerika. Een uitspraak over verdere privatisering ligt extreem gevoelig in het land; Johnson was er dus ook snel bij om de woorden van Corbyn te weerleggen. Maguire ziet vanwege die publieke gevoeligheiden verdere privatisering niet gebeuren. „Het is heel moeilijk voor de regering om dat te doen, want het zal haar een flink deel aan populariteit kosten.”