Verwarrende brieven

Het grote probleem van de nieuwe wet? „Dat die zo procedureel is”, zegt Houkje Tamsma, geneesheer-directeur van GGZ Friesland en betrokken bij de NVvP. De wet regelt de rechten van mensen die te maken hebben met verplichte zorg. „Laat ik voorop stellen: dat vind ik een goede zaak. Maar in de praktijk is de uitvoering onwerkbaar.”

De ggz moet sinds 1 januari bij elke vorm van verplichte zorg een uitgebreide verantwoording schrijven en hierover ook de patiënt informeren. Stel: iemand moet op last van de burgemeester verplicht worden opgenomen. De patiënt krijgt dan veel brieven thuis: over de crisismaatregel, de beslissingen en over het klachtrecht. Als een paar dagen later de crisismaatregel wordt doorgezet, dan moet de psychiater opnieuw deze brieven opstellen. Een paar weken later wordt de crisiszorg omgezet in vaste zorg; hetzelfde ritueel. „Patiënten krijgen dus binnen een paar weken een papierwinkel aan verwarrende brieven binnen. Daar helpt niet; iemand met een psychiatrische aandoening moet je niet overspoelen met informatie.”

Daarnaast moeten psychiaters gesprekken voortdurend administratief verantwoorden. „Soms is een psychiater bijna twee uur bezig met het verwerken van een gesprek van een kwartiertje, waardoor hij aan behandelingen niet meer toekomt.”

Volgens Tamsma heeft de ggz al bij het ontwikkelen van de wet aangegeven dat deze lastig uitvoerbaar is. „Maar het is niet gelukt om te vereenvoudigen. Blokhuis heeft beloofd om reparatiewetgeving in te voeren, indien nodig. Dat blijkt nu.”

Om extra druk op de zaak te zetten, bood de NVvP deze week de petitie aan. „Verschillende psychiaters hebben al aangegeven: zo houd ik het niet langer vol. En dan zijn we helemaal ver van huis.”

Vertragingen en vragen

Veel brieven, vertragingen en vragen. Zo vat Arie Jan de Lely, psychiater bij Eleos, de nieuwe Wet verplichte ggz samen. „Het is een verzameling van procedurele stapjes die allemaal tijd kosten. Bovendien is het aardig ingewikkeld. Na een dag cursus overzie ik nog steeds niet alles.”

Als voorbeeld noemt De Lely de zorgmachtiging, een machtiging van de rechter waarmee verplichte zorg toegepast kan worden. „Om er een te krijgen, moet je nu eerst bij de officier van justitie een aanvraag indienen. Die wijst weer een geneesheer-directeur aan en die persoon moet vervolgens een onafhankelijke psychiater uitkiezen. Vroeger waren al die tussenstappen niet nodig. Er zijn nu dus extra stappen aan het proces toegevoegd, wat het alleen maar trager maakt.”

Ook de klachtmogelijkheden zijn flink uitgebreid. „De patiënt kan bij meerdere stappen in het behandelproces bezwaar maken en een klacht indienen. Ik ben voor openheid en gelijkwaardigheid, maar ik vraag me af of patiënten wel gebaat zijn bij zo’n uitgebreide klachtenprocedure. Het gaat af van de tijd die we kunnen besteden aan goede zorg.”

De NVvP heeft uitgerekend hoeveel extra tijd de nieuwe maatregelen kosten: er zijn 130 extra fulltime psychiaters nodig om de administratieve druk goed op te kunnen vangen. „Terwijl er 600 vacatures zijn voor psychiaters. De wet helpt dus niet de werkdruk en de wachtlijsten te verminderen.”

Volgens de psychiater heeft Eleos wel wat minder te maken met de nieuwe wet dan andere instellingen. Dat komt onder andere omdat de ggz-instelling geen 24-uurscrisisdienst heeft. „En onze doelgroep is relatief gezagsgetrouw. Er zijn minder vaak dwangmaatregelen nodig. Bovendien hebben mensen vaak een goed sociaal vangnet om zich heen.”