Wie gaan demonstreren?

Aannemers, baggeraars, grondverzetters, transporteurs en anderen. De demonstratie is georganiseerd door actiegroep Grond in Verzet. Tientallen organisaties hebben zich inmiddels aangesloten, van de grote werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland tot brancheorganisaties als Bouwend Nederland, de Aannemersfederatie, de Vereniging van Waterbouwers, Transport en Logistiek Nederland en Aedes, de vereniging van woningcorporaties. Ook CUMELA, brancheorganisatie voor de groensector, doet mee.

Vanwaar dit protest?

De ondernemers lopen te hoop tegen regelgeving over stikstof en PFAS. Ze stellen dat Nederland „op slot” zit en massale ontslagen dreigen. „De grens is bereikt”, stellen ze in een manifest. „Ja, we moeten onze natuur en volksgezondheid beschermen. Maar nu gebeurt er niks.”

Wat is PFAS?

PFAS is een verzamelnaam voor een groep chemische stoffen. De afkorting PFAS staat voor poly- en perfluoralkylstoffen. Deze chemicaliën zijn heel geschikt voor toepassing in regenjassen, brandblusmiddelen, pannen en vloerbedekking.

Wat is het probleem?

De natuur, waarin PFAS vroeg of laat terechtkomen, kan de stoffen niet afbreken. Sinds 2012 is steeds duidelijker geworden dat ze schadelijk zijn voor gezondheid en milieu. Staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) heeft onlangs regels ingesteld waaraan iedereen die grond verplaatst, moet voldoen. Dat heet het Tijdelijk handelingskader. Het verplaatsen van grond die is verontreinigd met PFAS, mag niet leiden tot een toename van de vervuiling op de plek waar die grond naartoe moet. Een kilo droge grond mag maximaal 0,1 microgram PFAS bevatten. Vorige week zei milieu-expert Arne Alphenaar in het televisieprogramma Nieuwsuur dat hij die norm extreem laag vindt.

Op bepaalde plekken, zoals in diepe plassen, mag helemaal geen grond meer worden gestort die meetbaar is vervuild met PFAS. Een van de problemen is dat PFAS vrijwel overal in lage concentraties in de bodem zitten. Dat merken bijvoorbeeld ook hoveniers bij aanleg van tuinen en onderhoud van bermen.

De impact reikt ver; ook toeloeveranciers en transporteurs zeggen last te hebben van de situatie. Bedrijven lopen miljoenen euro’s mis omdat er nauwelijks gewerkt kan worden.

Welk verband is er met stikstof?

De stikstofcrisis en PFAS-situatie zijn twee op zichzelf staande problemen, maar de bouw- en infrasector krijgt beide problemen voor de kiezen. Bij de situatie rondom stikstof viel de vergunningverlening stil voor vrijwel alle projecten waarbij stikstofuitstoot een rol speelt: van de uitbreiding van veehouderijen tot en met de aanleg van wegen en de bouw van nieuwe woningen.

Dit komt door gebrek aan geldige regels. De Raad van State heeft namelijk in mei een streep gezet door het Nederlandse beleid voor het reguleren van stikstof. Dat was in strijd met Europese natuurwetgeving.

De verantwoordelijke bewindslieden, –Schouten (LNV) voor stikstof, Van Veldhoven voor PFAS– werken aan mogelijkheden. Maar bij beide vraagstukken zijn goede oplossingen lastig te vinden.

Wat eisen de demonstranten?

De actievoerders staan erop dat de politiek binnen twee weken maatregelen neemt. Gebeurt dat niet, dan zullen meer acties volgen, zo hebben ze aangekondigd.

Concreet vragen ze het kabinet een drempelwaarde op te stellen voor stikstof. Wie daaronder blijft, hoeft dan geen vergunning aan te vragen.

Voor PFAS vragen de ondernemers om een „werkbaar handelingskader” met „praktische normen.” Want het tijdelijke systeem werkt niet, zeggen ze.