Boris Johnson blijft alles verliezen in het Lagerhuis
De Britse premier Boris Johnson blijft verliezen in het Lagerhuis. Sinds zijn aantreden heeft het parlement al zijn plannen weggestemd. Britse media vragen zich af of ooit eerder een premier dit meemaakte.
Maandagnacht verwierp het Lagerhuis opnieuw het plan van Johnson om in oktober vervroegde verkiezingen te houden. Daarvoor zijn ten minste 434 stemmen nodig; Johnson kreeg er 293. Dat is nog minder dan vorige week.
De oppositie van Labour had gezegd voor verkiezingen te zijn als de no-deal-wet was afgerond, maar toch vertrouwt ze het niet. Het kantoor van de minister-president, Number 10, blijft zeggen dat het mogelijk is om toch op 31 oktober zonder akkoord uit de EU te stappen. Daarom stemt Labour pas voor verkiezingen als eind oktober zeker is dat de premier zich aan de wet houdt.
Eerder maandagavond ging het debat daarom over die vraag: of de regering zich aan de no-deal-wet dient te houden. De woordvoerders van de regering gaven toe dat ze zich aan de wet houden, maar ontkenden tegelijk dat de nieuwe no-deal-wet hen verbiedt toch aan te koersen op een no-deal-brexit.
Tot eind oktober zal dit vermoedelijk een hoofdthema van het debat blijven. Maandagnacht is het parlement geschorst voor een lang reces, voorafgaand aan de opening van een nieuw parlementair seizoen op 14 oktober.
Roes
De laatste avond voor een reces verloopt in veel parlementen chaotisch, maar in Westminster waren maandagavond en -nacht alle elementen aanwezig om er nog een schepje bovenop te doen. Er is de gewone stress rond brexit (nog maar 51 dagen en nog zoveel onduidelijk), er is de gebruikelijke strijd tussen twee grote partijen die elkaar naar het leven staan, er is sinds vorige week de roes van de overwinning op de regering, en gisteren kwam daar ineens iets bij: de voorzitter van het parlement kondigde aan terug te treden.
Speaker John Bercow groeide met zijn ”Order, order!” wereldwijd uit tot een cultfiguur. Hij viel op door zijn welbespraaktheid en humor. Hij stamt af van Roemeense Joden die begin twintigste eeuw naar Engeland kwamen.
In de altijddurende spanning tussen regering en parlement koos hij de afgelopen tien jaar steevast voor het parlement. Rond brexit kwam dit tot een hoogtepunt. Bercow behoort tot de Conservatieve regeringspartij, maar de regering beschouwt hem als het lastigste lid van de oppositie. Twee weken geleden noemde hij de aankondiging van het lange reces een „staatsrechtelijke schande.” Hij stond vaak toe dat er voorstellen in stemming kwamen die de regering eigenlijk van de agenda had willen houden.
Dit voorjaar waren er al geruchten dat de Conservatieve partij (lees: de regering) van hem af wilde. De bedoeling was om tijdens het congres eind deze maand een tegenkandidaat te zoeken. Het ligt voor de hand dat Bercow eieren voor zijn geld heeft gekozen. Na terugkomst kiest het Lagerhuis een nieuwe voorzitter. Gebruikelijk is dat nu iemand van Labour het wordt.
Binnen de Conservatieve partij is er veel kritiek op Johnsons belangrijkste adviseur Dominic Cummings. Die zorgde er in 2016 voor dat de mensen van ”Leave” het referendum over de EU wonnen. Om die reden haalde Johnson hem naar Number 10.
Veel partijleden voelen zich daar echter ongemakkelijk bij. Oud-minister Philip Hammond suggereerde dat Cummings niet eens lid van de partij is, maar nu wel bezig is de Tories om te buigen naar een campagnebeweging voor brexit. Ook het langszittende parlementslid, Kenneth Clarke, verweet Number 10 de partij om te vormen tot „een Brexitpartij onder een andere naam.”
Soundbites
Duidelijk is dat Cummings nu niet zo succesvol is als in 2016. In een campagne kom je ver met soundbites. In het parlement tellen echter de stemmen. En die werken tegen Number 10.
Johnson moet dinsdag ervaren dat een eerdere partijleider, William Hague, extra zout in de wond wrijft in een column in The Daily Telegraph, een veelgelezen krant onder Conservatieven. Hague noemt het schorsen van 21 fractieleden „de meest ongehoorde en contraproductieve zelfkwelling die ik een partijleider ooit heb zien doen.”
Duidelijk is dat de regering niet alleen stemmen verliest, maar ook veel gezag kwijt is. Misschien dat de adempauze tot 14 oktober Johnson in het voordeel werkt.
