Voor bezoekers van de imposante Sint-Janskerk in Gouda is het monumentale godshuis deze warme dagen een oase van koelte. Op de stenen vloer is de temperatuur bijna 20 graden lager dan buiten.

Boven in de kerkruimte is dat echter anders. Vlak onder het kerkdak werd deze week bijna 50 graden gemeten. En wie de torentrap beklimt richting de plek waar de beiaardier normaal gesproken zijn klanken over de stad uitstrooit, moet rekenen op een temperatuur van meer dan 50 graden.

Reden genoeg voor de kerk om woensdag een hitteplan in werking te stellen, meldde Jaap van Rijn van de Sint-Jan. Hij kondigde aan dat donderdag voor het eerst de dakkapellen op de kerkzolders en de luiken van het tongewelf opengezet werden, om de warmte onder het dak weg te krijgen.

Het verschil in temperatuur tussen de vloer beneden en het dak boven in de ruimte is van grote invloed op hoe het metershoge orgel van Moreau uit 1736 klinkt, aldus Van Rijn. Een deel van de orgelpijpen (het bovenwerk) bevindt zich op 25 meter hoogte, andere pijpen (het rugwerk) komen een paar meter boven de grond tot klinken. En juist de temperatuur heeft grote invloed op de toonhoogte waarop een orgelpijp klinkt. De pijpen op 25 meter klinken op warme dagen veel hoger dan de orgelpijpen beneden in het orgel. Met als gevolg: ontstemming. Het stemmen van al die pijpen –het orgel telt er 3856– is ondoenlijk.

Ondanks de problemen was er donderdagmiddag gewoon een orgelconcert, verzorgd door Bas Koster. Het openzetten van kapellen en luiken had iets geholpen, aldus Van Rijn na afloop. „Het verschil tussen rugwerk en bovenwerk was iets kleiner.”

Geduld

Stadsbeiaardier Boudewijn Zwart, die normaal op donderdag en zaterdag een bespeling geeft op de beiaard van Hemony, moet meer geduld hebben. Hij mag voorlopig de toren niet op. De gemeente Gouda vindt meer dan de 50 graden dusdanig „extreem”, dat de musicus beneden moest blijven. Van Rijn verwacht dat Zwart ook zaterdag de toren nog niet op zal mogen.