Textielconservator van Kasteel Amerongen: duizend uur werk aan een oud gordijn
Elke dinsdagmiddag is Vroukje Bakker (67) uit Beusichem in de ‘engelenkamer’ van Kasteel Amerongen te vinden. Daar helpt ze mee om, steekje voor steekje, antieke gordijnen en wandkleden voor verder verval te behoeden.
De grote hoeveelheid antiek textiel –gordijnen, wandkleden– is een van de bijzonderheden van Kasteel Amerongen, vertelt Bakker. Het is een uniek maar ook kwetsbaar bezit. Textiel is erg gevoelig voor de tand des tijds, bijvoorbeeld voor zonlicht en optrekkend vocht.
De ‘engelenwerkgroep’ probeert dat proces van verval te vertragen. Bakker draagt daaraan sinds 2011 elke dinsdagmiddag haar steentje bij. „Wat wij doen is conserveren, we restaureren niet. Het is niet de bedoeling om het patroon van de stof te herstellen. Je zou ons werk kunnen samenvatten als het verstevigen van de stof. In principe is het ook omkeerbaar: wat wij doen kan allemaal weer ongedaan worden gemaakt. Als iets niet goed is gegaan, halen we het soms zelf ook weer uit.”
Een opleiding voor het werken met textiel heeft Bakker niet gevolgd. „Maar ik houd wel erg van handwerken – net als de andere vrijwilligers. En we krijgen voor elk nieuw project eerst een training.”
Op tafel ligt een meterslang gordijn van zijdebrokaat uit de eetzaal uitgespreid, met daar bovenop een dunne lap op kleur gebracht katoen.
Bakker slaat een hoek om om te laten zien hoe het brokaat eraan toe is: er zijn hier en daar gaten in gevallen. „Vooral aan de onderkant en aan een van de zijkanten is er veel schade. We zetten het katoen er met spansteekjes tegenaan om de stof steviger te maken.”
Dat laatste gebeurt met minuscule steekjes. „Als ik een middag bezig ben geweest, heb ik misschien een stuk ter grootte van m’n hand klaar”, vertelt Bakker. „Maar dat maakt niet uit. Als je handwerkt is het niet belangrijk hoeveel tijd het kost. Het is heerlijk om met naald en draad bezig te zijn. Soms is het haast meditatief. En ik vind het ook een fijn idee om bij te dragen aan de instandhouding van dit oude textiel. Als wij klaar zijn met een gordijn, kan het er weer honderd jaar tegen. Hopen we.”
Het is werk waar je engelengeduld voor nodig hebt – vandaar de naam ‘engelenwerkgroep’. De omschrijving monnikenwerk is ook wel toepasselijk. „Zo’n oud gordijn uit elkaar halen, wassen, repareren en weer in elkaar zetten: dat kost alles bij elkaar zo’n duizend uur”, weet Bakker.
