Ook nieuwe premier moet werken met plan-May
De Britse regering mag op zoek naar een nieuwe leider, nu premier May vrijdag haar vertrek aankondigde. De brexit blijft echter op de agenda. De kwestie in vragen en antwoorden.
Wat gaat er nu gebeuren?
De regerende Conservatieve Partij gaat op zoek naar een nieuwe leider. Die komt uit de 313 leden tellende fractie van de partij. De nieuwe leider neemt vervolgens het premierschap op zich.
De fractie kiest eerst uit alle kandidaten er twee uit. Dat tweetal wordt in een briefstemming aan de leden van de partij voorgelegd. Daaruit volgt een beslissing.
Dit is een herhaling van de procedure die ook Theresa May doorliep. Zij stelde zich met diverse anderen kandidaat na het vertrek van premier Cameron. Die gooide de handdoek in de ring toen bleek dat het land voor vertrek uit de Europese Unie had gestemd.
Welke kandidaten zijn er?
Dat is nu nog niet helemaal duidelijk. De Financial Times telde vrijdag al zeventien kanshebbers, die allemaal min of meer openlijk overwegen zich de komende weken te melden.
Onder hen is Boris Johnson de persoon die in Nederland ongetwijfeld het bekendst is. Hij is een uitgesproken brexiteer en ziet het liefst een no-deal-brexit. Hij heeft zich al weken geleden beschikbaar gesteld.
In de Europese Unie wordt gevreesd dat hij de nieuwe premier wordt, maar dat is helemaal niet gezegd. Hij ligt slecht in de fractie en daarom denken kenners dat hij niet op het tweetal zal komen.
Onder de andere kandidaten zijn de ministers Michael Gove, Jeremy Hunt en Sajid Javid, en de oud-brexitminister Dominic Raab.
Wat wil de oppositie?
Labourleider Jeremy Corbyn vraagt al maanden om nieuwe parlementsverkiezingen, gezien de patstelling waarin de Britse politiek door brexit verkeert. Vrijdag vond hij extra reden om daarom te vragen. De regering lijkt dat echter niet van plan.
Wat lost het vertrek van May op?
Dat is moeilijk te zeggen. May werd zelf te veel verbonden met een plan dat geen draagvlak heeft. Toen de premier dinsdag enkele wijzigingen aankondigde om haar voorstel wat aantrekkelijker te maken voor de oppositie, kalfde direct de steun in haar eigen partij af.
Een nieuwe leider kan proberen met een schone lei te beginnen. Maar ook die zit met de opdracht van de kiezer uit 2016 om de brexit door te voeren. Beide grote partijen hebben in 2017 in het verkiezingsprogramma beloofd die opdracht uit te voeren. Maar de vraag naar de ‘kleur’ en ‘vorm’ van brexit leidt in het Britse Lagerhuis tot grote verdeeldheid. Uit wat er in de afgelopen maanden is gezegd, lijkt het erop dat het plan van May op zich nog het grootste draagvlak had, maar toch nog te weinig.
Welke scenario’s zijn er nu voor brexit?
Op dit moment twee: het huidige plan, of een no-deal-brexit. De 27 andere EU-lidstaten wijzen keihard elke gedachte van een gewijzigd akkoord van de hand. Dat betekent dus dat ook een nieuwe premier ditzelfde plan-May door het Lagerhuis moet loodsen. Terwijl het daar al drie keer is afgewezen.
Het andere scenario is het koude afscheid. Het Lagerhuis heeft in maart deze no-deal-brexit in een motie afgewezen, omdat deze de handel en het verkeer moeilijker maakt. Toch dringt Boris Johnson erop aan, om zo de EU te dwingen later alsnog een goede overeenkomst te sluiten.
Dit zijn de scenario’s op dit moment. Het is niet uitgesloten dat een nieuwe premier ook werkelijk een nieuwe situatie brengt. Het uitstel dat de Britten nu is verleend tot 31 oktober, zou opnieuw kunnen worden verlengd.
Is het mogelijk brexit helemaal af te blazen?
Puur formeel wel. Het referendum in 2016 was immers alleen raadgevend van aard. Maar voor de geloofwaardigheid van de politiek zal het stoppen van brexit niet goed zijn. Als echter ook een nieuwe premier stukloopt op het afscheid van de EU, zal deze optie vroeg of laat zeker in het vizier komen.
