Met vrienden als de FPÖ heeft Oostenrijk geen vijanden meer nodig
Oostenrijk had het schoolvoorbeeld moeten worden van een coalitie waaraan ”nieuw rechts” deelneemt. Anderhalf jaar geleden ging de christendemocraat Sebastian Kurz het waagstuk aan om met de Vrijheidspartij (FPÖ) te gaan regeren. Kurz had zijn eigen ÖVP ook al naar rechts getrokken, dus heel verrassend was deze samenwerking niet.
Twintig jaar geleden legde de Europese Unie de samenwerking met Oostenrijk nog een tijd stil vanwege de FPÖ, maar nu bleef het bij hoofdschudden. En naar nu blijkt terecht.
Vrijdag werd een twee jaar oud filmpje gepubliceerd waarin FPÖ-kopstuk Heinz-Christian Strache in gesprek lijkt met een Russische oligarch over de koop van de Kronen Zeitung. Als die krant tijdens de verkiezingscampagne de FPÖ zou kunnen „pushen”, zou de Vrijheidspartij later belangrijke opdrachten aan een Russische bouwondernemer geven.
Met terugwerkende kracht is alles wat Strache sindsdien heeft gedaan, een absolute bespotting geworden. De FPÖ zet zich zogenaamd in voor de nationale zelfstandigheid van Oostenrijk, maar vraagt een Russische miljardair om een deel van zijn land (en cultuur) te kopen, in ruil voor macht. Hou dan maar eens vol dat immigranten een bedreiging van de cultuur zijn, want die bedreiging ben je zelf. Met zulke vrienden heb je geen vijanden meer nodig.
Kanselier Kurz gold de afgelopen jaren als het wonderkind in Europa. Hij is 32 en beweegt zich soepel door de politiek. Tot nu toe waren de grote schandalen waarmee alle leiders vroeg of laat te maken krijgen, aan deze gladde aal voorbijgegaan. Maar vrijdag was het dan zover.
Opvallend was de daadkracht waarmee Kurz optrad. Zaterdagochtend al zegde hij het vertrouwen op in zijn vicekanselier Strache. En zaterdagavond was duidelijk dat nieuwe verkiezingen nodig waren.
Verder zei hij: „Genoeg is genoeg.” Dat duidt erop dat er in Wenen de afgelopen anderhalf jaar al het nodige heeft gespeeld tussen ÖVP en FPÖ. Misschien verdient Kurz een pluim dat dit nog niet tot een crisis leidde.
Tegelijk komt het voor dat leiders zich soms heel snel distantiëren van hun naaste collega’s om te voorkomen dat ze zelf worden meegezogen in het schandaal. Het is nog te vroeg voor een eindoordeel. Het parlement stemt nog over een motie van afkeuring.
Dit filmpje illustreert tevens dat de rechtse populisten in Europa een andere visie op Rusland hebben. Ook in Nederland onderscheiden de PVV en FVD zich door een welwillende opstelling tegenover Poetin. Rusland houdt ervan om zand in de raderen van stabiele landen te strooien. Een gesprek als in dit filmpje past helemaal in dat patroon.
Het feit dat dit filmpje vlak voor de Europese verkiezingen openbaar wordt, kan nauwelijks toeval zijn. Het is niet moeilijk hier een signaal in te lezen: stem niet populistisch.
