De New York Times, doorgaans een goed geïnformeerde krant, wist deze week te melden dat het Witte Huis oude militaire plannen van stal heeft gehaald die scenario’s schetsen voor een aanval op Iran, mocht de situatie uit de hand lopen. Die voorzien onder andere in het sturen van een 120.000 man sterke troepenmacht, maar sluiten een landinvasie nadrukkelijk uit. Hooggeplaatste functionarissen binnen het Amerikaanse leger bevestigden dit, zij het op basis van anonimiteit.

Nepnieuws, reageerde de Amerikaanse president Donald Trump dinsdag. „Zou ik het doen? Absoluut”, aldus Trump. „Maar daar hebben we geen plannen voor gemaakt. Hopelijk hoeft dat ook niet. Maar als we dat zouden doen, zouden we heel wat meer troepen sturen dan dat.”

Nepnieuws of niet, de berichten over deze vermeende voorbereidingen van het Pentagon droegen bepaald niet bij aan het verminderen van de spanningen tussen Iran en de VS. Teheran liet zich ook niet onbetuigd, en nam dinsdag alvast een voorschot op zijn dreigement om over twee maanden bepaalde delen van het omstreden atoomakkoord niet meer na te leven. De Islamitische Republiek voert de productie van verrijkt uranium op, een van de grondstoffen voor het vervaardigen van kernwapens.

Ironisch genoeg kan Washington zijn aartsvijand daar nu net lastig op aanspreken. President Trump besloot immers zelfs een jaar geleden uit de nucleaire deal te stappen. Het zouden dan vooral de andere partners van die overeenkomst moeten zijn –Rusland, China, Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland– die Iran tot de orde moeten roepen.

Vanuit Moskou en Peking blijft het opvallend stil. En dus toog de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo maandag naar Brussel om steun bij Europa te zoeken. Londen, Parijs en Berlijn willen maar al te graag dat Iran zich aan de afspraken uit het atoomakkoord houdt. Hun eigen imago staat op het spel. Zij riepen Teheran dan ook op de deal na te leven.

Maar Pompeo vond geen gehoor bij de Europese partners voor de huidige Amerikaanse pogingen de duimschroeven bij Iran strak aan te draaien. Hij kreeg in Brussel vooral de boodschap mee dat Europa ernstig bezorgd is over de oplopende spanningen in het Midden-Oosten en de oproep aan Washington om maximale terughoudendheid te betrachten.

Op enig Europees begrip, zoals bij de voorbereidingen voor eerdere oorlogen tegen Irak, hoefde Pompeo niet te rekenen. Bovendien verklaarde de Britse generaal-majoor Chris Ghika dinsdag dat er geen verhoogd risico is van aanvallen op Amerikaanse belangen in de Golfregio, zoals Washington beweert.

De Verenigde Staten weten zich intussen wél verzekerd van de steun van Israël, dat al jarenlang op de Iraanse dreiging wijst. Ook Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten staan achter een harde aanpak van Teheran om de sjiitische invloed in te dammen.

John Bolton op het oorlogspad

Drijvende kracht achter het opvoeren van de spanningen met Iran is de Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur John Bolton.

Sinds jaar en dag is Bolton, voormalig ambassadeur bij de Verenigde Naties en oud-viceminister van Buitenlandse Zaken, uit op een wisseling van de wacht in Teheran. Desnoods door middel van een gewapend conflict.

Critici zijn bang dat Bolton de Amerikaanse president Trump in een oorlog tegen Iran mee zal slepen. „Bolton deed dat ook met president George W. Bush en Irak”, zei de Democratische afgevaardigde voor Massachussetts en Irakveteraan Seth Moulton deze week. „Als iemand die vier keer naar die foute oorlog is gestuurd, heb ik uit de eerste hand de prijs gezien van Bolton’s desastreuze buitenlandse politiek.”